Ер юзюнде ярала­гъан чакъы гьар тюрлю бир ва кёп йыллыкъ оьсюмлюклени санавун, жураларын толу кюйде аянгъа чыгъарыв тынч масъала тюгюл. Алдан берли адамлар шоланы арасындан оьзлени савлугъу учун пайдалыларын къолламагъа уьйренген. Зараллы от оьсюмлюклерден  сакъ болмагъа тарыгъы гьакъда да сынавда айрыча буварывлар этиленегени негьакъ тюгюл. Неге десегиз, бизин айлана ягъыбызда къаршылашагъан зараллы чёп отлар ва зиянлы жанлар яшав-турушубузда аманлыгъыбызгъа къоркъунчлукъну тувдура, югъагъан аврувланы яйылывуна имканлыкъланы артдыра.

 

Гьалиги девюрде болма имканлы тас этивлени алдын алмакъ учун чалышагъан пачалыкъ ва жамият къурумлар кёп. Табиат байлыкъларыбызны аманлыгъына къарайгъан прокуратураны ва шолай да къоллавчуланы ихтиярларын якълав булан машгъул болагъан Россельхознадзорну, Роспотребнадзорну къуллукъчуларыны бирликде оьтгерилеген рейдлери тергевню тарта. Россельхознадзорну Дагъыстанда иш гёреген управ-лениесини башчысыны заместители Марина Мурсалова шо гьакъда гьали-гьалилерде бизин регионну информация къуралларыны къуллукъчуларына берген баянлыгъына тергев бакъдырмасакъ бажарылмай.

Атлары уьстде эсгерилген къурумланы вакиллерини ортакъчылыкъ этивю булан артдагъы гюнлерде бизин республикабызда планлашдырыл-магъан 7 тергев оьтгерилген. Натижада,  ерлердеги муниципал къурулувла-рына «Карантин оьсюмлюклени гьакъында» деген федерал законну талапларына тийишли даражада тергев берилмейгенлиги аянлашдырылгъан.

Адамланы ва гьайван-малны савлугъу учун зараллы карантин чёп оьсюм­люклени аян этмек учун тергевлер Хасавюрт, Бабаюрт ва Новолак районларда оьтгерилген. Рейд тергевлени ортакъчылары Стальское, Геметёбе, Татаюрт, Мужукъай, Къар­ланюрт, Новолак юртларда ва шолай да Магьачкъала шагьардагъы «Дирекция парков и скверов» деген муниципал-бюджет идараны еслигиндеги авлакъларда болгъан. Тергевлени барышында  «амброзия полыннолистная» деген зараллы алергия береген карантин чёп отлар оьсеген топуракъ пайлар аян этилинген.

– Гертиден де, амброзия  зараллы оьсюмлюк гьисапда  юрт хозяйство оьсюмлюклени тюшюмлерин тёбенлешдире, адамланы савлугъуна ва аманлы­гъына къоркъунчлукъ тувдурагъан яман от, – деген управлениени башчысыны заместители, карантин оьсюмлюклени тергейген бёлюгюню начальниги Марина Мурсалова. – Яман отлардан топуракъланы къол-лайгъанлар йимик ерли муниципал къурулувларыны башчылары да яманокъ сакъ болмаса, озокъда тас этивлени алдын алыв четимлеше.  Амброзияны алдын алывну къайдалары гьакъда билме сюегенлеге толу маълумат Интернетде де ерлешдириле. Бу  от, оьсюмлюк йыл Дагъыстанда зараллы аврувланы ва жанланы алдын алмакъ учун 500 минг гектар тергевге алингъан.

Муна шо саялы да, ерлерде борчларына сувукъ-салкъын янашгъаны саялы гюнагьлы он адам административ къайдада  РФ-ни Кодексини  10,1-нчи статьясына гёре такъсыргъа тартылгъан.

 

Къ. КЪАРАЕВ.