Юрт хозяйство тармакъны къуллукъчуларыны форуму

Оьтген жумагюн, ноябр айны 16-сында, Дослукъну уьюнде бизин республиканы юрт хозяйство тарма­гъыны къуллукъчуларыны «Золотая осень Дагестана-2018» деген форуму оьтгерилди. Шону ишинде ДР-ни Гьукуматыны ёлбашчысы А. Здунов, ону заместители, ДР-ни юрт хозяйство ва сурсат министри А. Абдулмуслимов, олай да бизин республиканы Гьукуматыны оьзге министрлери, ДР-ни Халкъ Жыйыныны председателини биринчи заместители С. Агьматов ортакъчылыкъ этди. Олардан къайры да, бизин республиканы юрт хозяйство тармакъда чалышагъан уллу ва гиччи предприятиелерини гьасиллери чыгъарылгъан, шону булан бирче алда токътагъан борч­ланы гьа­къында айтылгъан шо генгешге алдын ДР-ни юрт хозяйство министрини къуллугъунда чалышгъанлар, алимлер, муниципал къурулувланы гьакимбашлары, ашамлыкъ ва сурсат маллар болдурагъан предприятиелени ёлбашчылары ва шоланы алдынлы загьматчылары чакъырылып гелген эди.

Юрт хозяйство маллар гёрсетилди

Инг алда жыйылгъанлагъа бизин республиканы юрт хозяйство предприятиелери болдургъан сурсат маллагъа янгыз къарап къоймагъа тюгюл, къуругъан этден, бишлакъдан башлап, башгъа ашамлыкъланы, емишлени ва овошланы, шолардан этилген гьар тюрлю милли ашланы татывуна къарамагъа да имканлыкъ берилди. Юнню ва гённю ишлетеген предприятиелени, олай да ДР-ни федерал аграр илму цент­ры етишген оьрлюклер булан таныш болмагъа шартлар яратылды. ДР-ни Гьукуматыны Председатели А. Здунов, ону заместители, ДР-ни юрт хозяйство ва сурсат министри А. Абдулмуслимов, бизин республиканы гьакимлик къурумларыны жаваплы къуллукъчулары оьрде эсгерилген предприятиелени гьаракатына оьр къыймат берип, шоланы ёлбашчылары ва къуллукъчулары булан лакъырлашып, къысгъача пик­ру алышдырдылар.

Экономиканы оьсювюне аслам къошумун болдура

Жыйылгъанланы алдына бир башлап ДР-ни Гьукуматыны Председатели А. Здунов чыгъып сёйледи. Ол Дагъыс­танны Башчысы Владимир Васильевни атындан генгешни ортакъчыларын ва къонакъларын юрт хозяйство къуллукъчуларыны оьтген касбу байрамы булан къутлады.

–Юрт хозяйство алдын йимик бугюнлерде де бизин республиканы экономикасына аслам къошум болдуруп геле. Шо тармакъда юрюлеген гьаракатгъа кёп санавдагъы адамлар къуршалгъан. Биз шо тармакъны агьамиятлыгъы гьакъда бир де унутмайбыз. Ашамлыкъ ва сурсат малланы таман чакъы болдурмакъ учун бизге далапчыланы, олай да федерал бюджетден гёрсетилеген аслам акъча маяланы къуршамагъа тюше. Умуми кюйде алгъанда, бизин республиканы Гьукуматыны экономика булан байлавлу министерликлери, шоланы арасында Дагъыстанны юрт хозяйство минис­терлиги шо гьаракатгъа бугюнлерде бары да къастын болдуруп геле. Оланы гьаракаты савлай Дагъыстанны оьсювюн болдурмакъ учун да бек тарыкъ ва агьамиятлы, – деди.

Шондан къайры да, ол билдиргени йимик, алданокъ белгиленген чараланы яшавгъа чыгъара туруп, тыш уьлкелерден гелгенлени орнуна сурсат ва ашарлыкъ малланы бизде болдурмакъ учун республикада юрт хозяйство тармакъны тарыкъларына пайдаланып тургъан имаратлар ярашдырыла ва янгыртыла. Шону булан бирге ашамлыкъ ва сурсат маллар чыгъарылагъан янгы ерлер къурула. Юзюмчюлюк де оьзюню оьсювюн узата. 

Гьартюрлю емишлени оьсдюрювню ва ишлетивню масъаласына ювукъ вакътини ичинде республиканы Гьукуматыны генгешинде де къаралажакъ.

Шондан сонг, Гьукуматны ёлбашчысы бизин республикада юрт хозяйство тарма­гъында чалышагъанлагъа къайратлы загьматы учун оьзюню разилигин билдирди.

ДР-ни Халкъ Жыйыныны председателини биринчи заместители С. Агьматов да оьз гезигинде оьрде айтылгъан къутлавлагъа къошула туруп, юрт хозяйство тармакъда бизин республикада яшай­гъанланы 55 проценти машгъул болуп гелегенни эсгерди.

– Юрт хозяйствону гьисапгъа алмаса, Дагъыстанны социал ва экономика якъдан оьсювюню гьакъында сёйлемеге бажарылмай. Гьайванчылыкъ малланы, олай да овошланы болдурувда, оьзге тармакъларда да бир тюрлю оьрлюк­лер къолда этилген. Шогъар да къарамайлы, артгъа салмай чечмеге тюшеген масъалалар кёп. Бизин республиканы парламенти юрт хозяйствону бир-бир тармакъларыны, айрыча юзюмчюлюкню ва бавчулукъну оьсювюне къошум эте. Депутатлар муниципал къурулувланы гьакимбашларыны янындан юрт хозяйствону оьсювюне элтмеге бола­гъан кюйде сиптелени малим этежек деп къаравуллай ва шо тармакъда бирче ишлемеге гьазир, – деди С.Агьматов.

ДР-ни Гьукуматыны Председателини заместители, юрт хозяйство ва сурсат минист­ри А. Абдулмуслимовну сёзлерине гёре буса бу йыл эсгерилген тармакъда чалышагъанлар учун янгы имканлыкълар яшавгъа чыгъагъан йыл болду.

– Гьар йыл бизин респуб­ликада 1, 5 миллион тонгъа ювукъ овошлар оьс­дюрюле. Шолардан 500-600 минг тон овошлар бизин республикадан тышгъа йибериле. Артдагъы йыллар булан тенг­лешдиргенде, бизин респуб­ликада бу йыл лап кёп юзюм де болдурулгъан. Ачыкълашдырып айтгъанда, бу йыл бизин республикада 171, 1 минг тон юзюм къайтарылгъан. Шондан 121 минг тон юзюм ишлетилген. Юзюмчюлюк ва бавчулукъ тармакъланы оьс­дюрювге пачалыкъны янындан да аслам акъча маялар гёрсетиле,– деди ол. Дагъы да ол билдиргени йимик, ноябр айны 9-на ерли белгили болгъан маълуматлагъа гёре бизин республиканы хозяйстволарында 86, 5 минг тон чалтик къайтарылгъан. Шо буса гетген 2017-нчи йыл булан тенглешдиргенде, 1, 5 минг тонгъа кёп бола.

Оьтгерилген генгешде гьайванчылыкъ тармакъда етишилген оьрлюклени, олай да бизин республикада болдурулгъан сурсат, ашамлыкъ малланы уьлкени гьар тюрлю регионларына ва Азербайжангъа йиберилмеге башланажагъы гьакъда билдирилди. Москвада ювукъда оьтгерилген «Алтын гюз-2018» деген бютюнроссия къаравда шо гьакъдагъы разилешивлеге етишилген ва тийишли дыгъарлагъа къол салынгъан. Бизин республикада болдурулгъан ашамлыкъ ва сурсат маллагъа оьр къыймат берилип, Гран-При савгъат тапшурулгъанын да жыйылгъанлар уллу ругьланыв булан къабул этди.

Шондан сонг, «Гранит-2002» деген Хасавюрт районда иш гёреген СПК-ны ёлбашчысы А. Гереев, экономика илмуланы доктору, профессор З. Пулатов, Къаягент районда иш гёреген «Каспий» деген ГУП-ну ёлбашчысы Къ. Гьабибов ва кёп оьзгелери гьариси юрт хозяйствода оьзлер къолда этген оьр­люклени гьакъында айта туруп, олай да эсгерилген тармакъны оьсювюн болдурмакъ, топуракъны къоллавну асувлугъун артдырмакъ учун тийишли гёреген таклифлерин малим этди.

Загьматны алдынлыларына ДР-ни Гьукуматыны, олай да юрт хозяйство ва сурсат министерлигини гьюрметлев грамоталары тапшурулду. ДР-ни Гьукуматыны ёлбашчысы А. Здунов «Алтын гюз-2018» деген бютюнроссия къаравда бизин республиканы атындан ортакъчылыкъ этген хозяйстволар лайыкълы болгъан Гран-При савгъатны сакъламакъ учун Дагъыстанны юрт хозяйство ва сурсат министри А. Абдулмуслимовгъа берди.

Юрт хозяйство тармакъны къуллукъчуларыны форуму белгили йыравланы ва чебер иш гёреген коллективлерини концерти булан тамамланды.