–Али Магьамматович, Дагъыстанны оьзге районларында сакъатланы гьайын этеген булай жамиятлар къурулмагъан деп эсиме геле. Райондагъы сакъатлар экинчилей де жамиятны председатели этип сизин сайлагъан. Сиз юрютеген ишни, гьаракатны гьакъында не айтма боласыз?
–Оьзге районларда, мен биле туруп, бизин йимик иш гёреген жамиятлар ёкъ. Бизин жамиятыбыз 2002-нчи йылдан берли къурулуп иш гёре. Мен оьзюм де протез булан юрюймен, сакъатман. Гьар тюрлю къуллукълагъа гёре районгъа баргъанда, мени йимик сакъатланы гёрюп,олар булан лакъыр эте туруп англадым, бизин авараларыбызны, къуллукъларыбызны оьзюбюз чечсек тюгюл, гьеч гьайы бар адам ёкъ. Мени англайгъанланы да къуршап, «РФ-де сакъатланы социал якъдан якълавну гьакъындагъы» Законгъа да асасланып, жамият къурдукъ. Бизин аслу мурадыбыз юртлардагъы сакъатлагъа гьар не якъдан да болагъан кёмекни этмек эди.
Денгизде киринмекни нечик пайдасы барны айта турма тюшмейдир. Хазар денгизибизге ювукъда да яшап, ону дарман сувларындан кёп-кёп сакъатларыбыз буса пайдаланып болмай. Халкъ бар ерде чечинип сувгъа гирме, оьзюню сакъатлыгъын гёрсетме уяла, адам ёкъ ерлени излей къала. Оланы талабына гёре денгиз ягъада гиччирек ял алыв ер этме токъташдыкъ. Савлай Дагъыстанда денгиз ягъада сакъатлар учун ял алма болагъан бир сама санаторий яда ял алыв база ёкъ. Бизин жамиятыбызда бир де денгиз сувгъа гирмеген къатынгишилер-сакъатлар бар эди. Неге тюгюл де, олар учун айры ер ёкъ. Айрокъда къатынгишилер оьзлени сакъатлыгъын гёрсетме уялалар. Нечакъы къыйынлыкълардан оьтюп, биз денгиз ягъада шолай ял алыв ерни ачдыкъ. Районну гьакимлери де кёмек этди. Башлап оьзюбюзню гючюбюз булан денгиз ягъада бир уьй къурдукъ. Бара-бара кёмек къолун узатагъанлар да болду. В.В.Путинни «Рагьмулукъну милли фонду» деген фондуна, Дагъыстанда «Билайн» деген компанияны генеральный директору А. Ш. Магьамматовгъа, районну башчысы Къ. А. Исаевге кёмек этгени учун разилигибизни билдиребиз. Гишини къыйынын англайгъанлар баргъа сююнесен.
– Сиз РФ-ни коммерция булан доланмайгъан къурумларыны арасында оьтгерилеген конкурсларда да ортакъчылыкъ этесиз. Грант алгъан гезиклеригиз де болгъан…
– 2008-нчи йылдан 2013-нчю йыл болгъанча биз ачыкъ конкурсда арт-артындан беш йылны ичинде «Рагьмулукъну милли фондуну» грантларын утуп турабыз. Шо акъчагъа эки къабатлы бина къурдукъ. Шонда 11 уьй бар. Гьарисинде телевизор, холодильник, мебель ерлешдирилген, онда гьамам, исси сув, сувукъ сув, кафе-столовый бар. Сакъатлагъа онгайлыкълары да булан къурулгъан. Адамланы алып юрюмек учун «Газель» машин де алдыкъ. Гетген йыл алгъан грант акъчабызгъа ял алмакъ учун уьч беседка къурдукъ, дазубузну айландырып сетка тутуп турабыз.
Болгъан чакъы, сакъатлагъа онгайлыкълар, кёмек этме умутубуз бар. Районну спорт комитетини башчысы Салават Салаватов булан бирче сакъатланы футбол командасын къургъан эдик. Районну спортзалында заман да гёрсетилген эди. Тренировкалар этип де турдукъ, гьали заманлыкъгъа токъталгъан. Оьтген язда Избербашда республиканы сакъатларыны арасында оьтгерилген спорт ярышларда ортакъчылыкъ этдик. Сонг да, бизин жамиятыбызны ярышлары уьч гюнню узагъында юрюлюп турду. Онда районну спорт комитетини вакиллери де ортакъчылыкъ этди, утгъанлагъа савгъатлар тапшурду.
–Оьзлени сакъатлыгъына да къарамай, яшавда, гьар тюрлю чараларда активлик гёрсетеген ёлдашлар да бардыр?..
–Олайлар нечакъы да бар. Биринчи группалы сакъат Магьамматзагьир Хасаев оьзю ойлашып станок къургъан ва машинлени редукторларын ярашдыра, оьзю булан ишлеме адамлар да алгъан. Магьамматмурат Гьарумовну онг ягъы, къолу, буту ишлемей. Сол къолу булан язма уьйренип, дёрт шиъру китап чыгъаргъан. Магьаммат Умарпашаев Афгъанистан давларда болгъан, Къызыл Юлдуз орден булан савгъатлангъан, Магьти Амаров спортну тхеквандо журасындан Россияны эки керен ва Европаны чемпиону…Мен, аврувуна да чул бермей яшавда оьзюне ер табып, иш табып, оьзге сакъатларыбызгъа да уьлгю гёрсетип яшайгъан ёлдашларыбызгъа гьакъ юрекден баракалла деп айтма сюемен. Олайланы гьар заман оьзгелеге уьлгю этип де гёрсетемен. Районну спорт комитетини председатели Салават Салаватовгъа разилигибизни билдиребиз. Ол бизин масъалаларыбызгъа тергевлю кюйде янаша.
–Республиканы тийишли министерликлерини янындан кёмек боламы?
–Загьматны ва социал якъдан оьсювню министерлигине кёмек излеп нече керен де барма тюшген. Тек этеген кёмеги ёкъ. Савлай Дагъыстанда бутлары ёкъ, къоллары ёкъ, коляска булан юрюйген сакъатлагъа денгизге гирип, киринип чыгъардай хас ёлу, аз-маз да онгайлыкълары булангъы бир сама ял алыв лагер яда база иш гёрмей. Кёмек эте буса, онгайлыкълар болдурмаймы?
Оьтген йылны ахырында бизин ДР-ни милли политикагъа къарайгъан министри А. Гьасанов къабул этди ва кёмек этежегин де билдирди. Шулай ёлугъувлардан сонг юрегинг тавдай бола. Биз чи оьзюбюзню айыбыбыздан яда осаллыгъыбыздан сакъатлар болмагъанбыз. Тенгири бизин йимиклеге шулай буюргъан. Оьзгелер йимик яшавдан сююнме де, бар-ёкъ савлукъну яхшылашдырма да сюебиз. Аллагь рази болсун тергев берегенлеге, кёмек этегенлеге. «Ёлдаш» газет де бизин тергевсюз къоймай, масъалаларыбызны гьакъында яза, баракалла болсун сизге де.
Баянлыкъны алгъан Я.Бийдуллаев.
СУРАТДА: жамиятны ял алыв бинасы.
