Тюзюн айтмагъа ярай, бугюн Львовский юртлуланы масъаласы янгыз оланыки тюгюл, савлай Бабаюрт районну масъаласы болуп битген. Айрокъда топуракъ къытлыкъ эсленеген оьзге юртланы халкъыны арасында да, киногъа йимик, львовскилилени топуракъ учунгъу «даву» нечик битер экен деп къарайгъанлар ёкъ тюгюл. Шо масъала районну башын тутгъанланы да башын авурта. Артдагъы гюнлерде Бабаюрт район администрацияда оьтгерилген жыйынны аслу темасы да львовскилилени де, Къазбек районлуланы сенге-менге чыгъаргъан топуракъ масъала болуп токътады.
Ери гелгенде эсгермеге ярай, шо жыйын Дагъыстанны Аманлыкъ советини сиптечилиги булан оьтгерилди. Жыйында Дагъыстанны аманлыкъ советини вакили Ш.Бадрудинов, «Бабаюрт район» деген муниципал район къурулувуну ёлбашчысы Д.Даветеев, район администрацияны ёлбашчысы Ж.Шайыбов, Къазбек районну администрациясыны ёлбашчысыны орунбасары И. Алижанов ва оьзге ёлдашлар ортакъчылыкъ этдилер.
Жыйынны ача туруп, Дагъыстанны Аманлыкъ советини вакили Ш.Бадрудинов жыйынны оьтгерилмеклигини себеби, узакъ йылланы боюнда чечилмей турагъан топуракъ масъаланы бир гьасилге гелтирмеге сюегенлик болуп токътагъанны эсгерди.
– Бугюн эки де районну арасындагъы топуракъ булан байлавлу эришивлюклер республиканы башын тутгъанланы ичинбушдура, – деди оьзюню сёйлевюнде Ш.Бадрудинов. – Шо масъаланы чечмек учун, Дагъыстанны Аманлыкъ совети де къуршалгъан. Бугюн биз нечик буса да бир гьасилге гелмеге герекбиз. Шону республиканы ёлбашчысы да талап эте.
Шону эришеген эки де ян да сюегени шексиз. Амма бир «ювургъанны» тюбюне львовскилилер де, Къазбек районну «Победа», «Дружба» деген СПК-лары ва «Дылымский» деген ГУП сыймагъа болмай, ювургъан тарлыкъ этегени де гьакъ зат. Ким буса да бирев ягъагъа таймагъа герек. Тек бирев де ёл бермеге сюймей. Львовскилилер: «Ата-бабаларыбыздан къалгъан топуракъ», – деп токътагъанлар, Къазбек районлулар буса, эришивлю топуракълар «бизинки» деп орала. Закон кюйде алгъанда, оланыки дюр де дюр. Амма адамлыкъ якъдан – соравлар тува. Гьакъыкъатда, арагъа тюшген эришивлюк, эришивлюкню арты ябушувгъа, къан тёгюлювге айланагъанлыкъ эки де якъ билмеге герек.
– Болуп турагъан къалмагъалда львовскилилени бир гюнагьы да ёкъ, – дей Къазбек районну «Дружба» деген СПК-сыны ёлбашчысы Т.Къадиев. – Оланыки йимик бизин де ёкъ гюнагьыбыз. Эки ювукъ эришсе, ятлар сююнер дегенлей, мени эсиме гелеген кюйде, эки де халкъны арасына къалмагъал тюшгенге уьчюнчю ян сююнюп тура. Топуракъ масъала гётерилгенче алдын биз бир-бирибиз булан къатнап юрюгенбиз, яхшылыгъыбызда да, яманлыгъыбызда да ортакъчылыкъ этгенбиз. Амма топуракъ масъала булан шо татывлукъ, къурдашлыкъ болмагъандай болду. Масъаланы, гертилей де, чечмесе бажарылмай. Гьукумат бизин талапларыбызны кютсе, биз бугюн шо топуракъланы львовскилилеге къоймагъа гьазирбиз.
Амма, кюйге къарагъанда, шо масъаланы чечмеге оьзге гючлер четим этегенге ошай. Шону Къазбек районну оьзге СПК-ларыны ёлбашчылары да эсгерди. Шолай болмаса, неге аз алда Къазбек районлулагъа Львовский юртдагъы топуракъларыны орнунда гёрсетилген Хасавюрт райондагъы топуракълар оьзгелеге неге пайлангъан? Шо да англашылмай. Гьакъыкъатда шо топуракълар, кагъызлагъа гёре, къыр емишлени болдурмакъ учун ят адамлагъа берилген, львовскилилени топуракъ масъаласы буса чечилмей къалып тура.
– Бизин къурдашлыкъ аралыкъларыбыз бир-биревлеге четим этегенге ошай. Арагъа топуракъ масъаланы чыгъарып, огъар милли ренк де берип, эки халкъ бири-бирине тюбек булан салам береген ерге чыкъгъангъа ким гюнагьлы?! Неге республиканы башын тутгъанлар оьзюню къатты, тек адилли сёзюн айтмай? Республиканы уьч Президенти алышынды, амма бизин масъала биревню де башын авуртмай, – деп де къошду оьзюню сёйлевюню ахырында Т.Къадиев.
Сонг да, жыйынны барышында эришивлю топуракълар уьчюнчю янгъа ижарагъа берилегенни масъаласы да гётерилди. Шо гьакъда сёз чыкъгъанда, «Бабаюрт район» деген муниципал район къурулувуну ёлбашчысы Д.Даветеев ОМВД-ни Бабаюрт райондагъы бёлюгюню ёлбашчысыны ишлерин юрютеген Къ.Мурзаевге сувукълар башлангъанча эсгерилген топуракъны гьайвандан-малдан толу кюйде тазаламакъны тапшурду.
– Шо топуракълагъа республиканы Гьукуматыны буйругъуна гёре, мораторий салынгъан, – деп къазапланды Д.Даветеев. – Демек, онда биревню де гьайванын бакъмакъ да гери урула. Тез заманны ичинде отлавлукъланы гьайван-малдан тазаламагъа герек. Шо гьакъда дагъы сёйлемеге де тюшмей.
Жыйында оьзге тюрлю масъалалар да гётерилди. Амма шо масъалалар ва соравлар жавапсыз къалмасын учун, жыйылгъанлар гьалны бар кююнде Дагъыстанны ёлбашчысы Р.Абдулатиповгъа етишдирмек учун, республиканы Аманлыкъ советини вакили Ш.Бадрудиновгъа Президент булан ёлугъув гьазирлемекни тиледилер. Оланы пикрусуна гёре, эки халкъны арасына тюшген эришивлюк янгыз республиканы къасты булан чечилмеге имканлы. Оьзгелеге инанмагъа гьал къалмагъан. Шону заман оьзю гёрсетип тура.
Ери гелгенде эсгермеге ярай, шо жыйын Дагъыстанны Аманлыкъ советини сиптечилиги булан оьтгерилди. Жыйында Дагъыстанны аманлыкъ советини вакили Ш.Бадрудинов, «Бабаюрт район» деген муниципал район къурулувуну ёлбашчысы Д.Даветеев, район администрацияны ёлбашчысы Ж.Шайыбов, Къазбек районну администрациясыны ёлбашчысыны орунбасары И. Алижанов ва оьзге ёлдашлар ортакъчылыкъ этдилер.
Жыйынны ача туруп, Дагъыстанны Аманлыкъ советини вакили Ш.Бадрудинов жыйынны оьтгерилмеклигини себеби, узакъ йылланы боюнда чечилмей турагъан топуракъ масъаланы бир гьасилге гелтирмеге сюегенлик болуп токътагъанны эсгерди.
– Бугюн эки де районну арасындагъы топуракъ булан байлавлу эришивлюклер республиканы башын тутгъанланы ичинбушдура, – деди оьзюню сёйлевюнде Ш.Бадрудинов. – Шо масъаланы чечмек учун, Дагъыстанны Аманлыкъ совети де къуршалгъан. Бугюн биз нечик буса да бир гьасилге гелмеге герекбиз. Шону республиканы ёлбашчысы да талап эте.
Шону эришеген эки де ян да сюегени шексиз. Амма бир «ювургъанны» тюбюне львовскилилер де, Къазбек районну «Победа», «Дружба» деген СПК-лары ва «Дылымский» деген ГУП сыймагъа болмай, ювургъан тарлыкъ этегени де гьакъ зат. Ким буса да бирев ягъагъа таймагъа герек. Тек бирев де ёл бермеге сюймей. Львовскилилер: «Ата-бабаларыбыздан къалгъан топуракъ», – деп токътагъанлар, Къазбек районлулар буса, эришивлю топуракълар «бизинки» деп орала. Закон кюйде алгъанда, оланыки дюр де дюр. Амма адамлыкъ якъдан – соравлар тува. Гьакъыкъатда, арагъа тюшген эришивлюк, эришивлюкню арты ябушувгъа, къан тёгюлювге айланагъанлыкъ эки де якъ билмеге герек.
– Болуп турагъан къалмагъалда львовскилилени бир гюнагьы да ёкъ, – дей Къазбек районну «Дружба» деген СПК-сыны ёлбашчысы Т.Къадиев. – Оланыки йимик бизин де ёкъ гюнагьыбыз. Эки ювукъ эришсе, ятлар сююнер дегенлей, мени эсиме гелеген кюйде, эки де халкъны арасына къалмагъал тюшгенге уьчюнчю ян сююнюп тура. Топуракъ масъала гётерилгенче алдын биз бир-бирибиз булан къатнап юрюгенбиз, яхшылыгъыбызда да, яманлыгъыбызда да ортакъчылыкъ этгенбиз. Амма топуракъ масъала булан шо татывлукъ, къурдашлыкъ болмагъандай болду. Масъаланы, гертилей де, чечмесе бажарылмай. Гьукумат бизин талапларыбызны кютсе, биз бугюн шо топуракъланы львовскилилеге къоймагъа гьазирбиз.
Амма, кюйге къарагъанда, шо масъаланы чечмеге оьзге гючлер четим этегенге ошай. Шону Къазбек районну оьзге СПК-ларыны ёлбашчылары да эсгерди. Шолай болмаса, неге аз алда Къазбек районлулагъа Львовский юртдагъы топуракъларыны орнунда гёрсетилген Хасавюрт райондагъы топуракълар оьзгелеге неге пайлангъан? Шо да англашылмай. Гьакъыкъатда шо топуракълар, кагъызлагъа гёре, къыр емишлени болдурмакъ учун ят адамлагъа берилген, львовскилилени топуракъ масъаласы буса чечилмей къалып тура.
– Бизин къурдашлыкъ аралыкъларыбыз бир-биревлеге четим этегенге ошай. Арагъа топуракъ масъаланы чыгъарып, огъар милли ренк де берип, эки халкъ бири-бирине тюбек булан салам береген ерге чыкъгъангъа ким гюнагьлы?! Неге республиканы башын тутгъанлар оьзюню къатты, тек адилли сёзюн айтмай? Республиканы уьч Президенти алышынды, амма бизин масъала биревню де башын авуртмай, – деп де къошду оьзюню сёйлевюню ахырында Т.Къадиев.
Сонг да, жыйынны барышында эришивлю топуракълар уьчюнчю янгъа ижарагъа берилегенни масъаласы да гётерилди. Шо гьакъда сёз чыкъгъанда, «Бабаюрт район» деген муниципал район къурулувуну ёлбашчысы Д.Даветеев ОМВД-ни Бабаюрт райондагъы бёлюгюню ёлбашчысыны ишлерин юрютеген Къ.Мурзаевге сувукълар башлангъанча эсгерилген топуракъны гьайвандан-малдан толу кюйде тазаламакъны тапшурду.
– Шо топуракълагъа республиканы Гьукуматыны буйругъуна гёре, мораторий салынгъан, – деп къазапланды Д.Даветеев. – Демек, онда биревню де гьайванын бакъмакъ да гери урула. Тез заманны ичинде отлавлукъланы гьайван-малдан тазаламагъа герек. Шо гьакъда дагъы сёйлемеге де тюшмей.
Жыйында оьзге тюрлю масъалалар да гётерилди. Амма шо масъалалар ва соравлар жавапсыз къалмасын учун, жыйылгъанлар гьалны бар кююнде Дагъыстанны ёлбашчысы Р.Абдулатиповгъа етишдирмек учун, республиканы Аманлыкъ советини вакили Ш.Бадрудиновгъа Президент булан ёлугъув гьазирлемекни тиледилер. Оланы пикрусуна гёре, эки халкъны арасына тюшген эришивлюк янгыз республиканы къасты булан чечилмеге имканлы. Оьзгелеге инанмагъа гьал къалмагъан. Шону заман оьзю гёрсетип тура.
Суратда: топуракъ масъаланы
айланасында лакъыр юрюле.
