Басир Хамаматов 1924-нчю йыл Бабаюртда тувгъан ва оьсген. Школада охуп, толмагъан орта билим алгъан сонг, Магьачкъаладагъы механиклер гьазирлейген техникумгъа охума тюше. Уллу Ватан дав башлангъан сонг, техникумдагъы охувун бёлюп, юртгъа къайта. Башлап ол районну савлукъ сакълав бёлюгюнде инспектор, сонгун­да районну халкъ судунда судоисполнитель болуп ишлей. Сакъат атасына ону кёмеги тие. Ол агьлюде яшланы лап уллусу экенге гёре, олагъа да къарама тюше. Чагъы етишмесе де, военкоматдан адамлар гелип, гьар гюн дегенлей: «Сен комсомолчусан, гёнгюллю кюйде давгъа гетме герексен», – дейлер.

 Озокъда, ол давгъа гетме, немис елевчюлерден Ватанын азат этме сюймей тюгюл. Тек агьлюде гьал къыйын экенге гёре, шо намусну артгъа теберме сюе.

Халкъ арада айтылагъан йимик: «Хынжал учун инг де инамлы ер – къын, от учун – очакъ, эр учун – ожакъ. Тек от очакъдан чыгъып, аркъада янагъан заманда, къынында турагъан хынжал хынжал тюгюл, ожа­гъында очакъ алда олтургъан эр де эр тюгюл», – дегенлей, Басир де, чагъына етишмесе де, гёнгюллю кюйде давгъа гетме военкоматгъа арза бере. Арадан кёп де гетмей, ол 1942-нчи йыл февраль айда асгерге чакъырыла.

Душман булан бетге-бет ябушмагъа талпынса да, ол тувра давгъа тюшмей, Бакюге офицерлер гьазирлейген курслагъа охума йибериле. Онда охуйгъан вакътисинде Басирден ата-анасына бир нече кагъыз геле. Оланы бирисинде ол: «Бакюде биз гьар гече къаравул юрютебиз. Мунда да немислени агентлери ва оланы уьюрлери оьзлени намарт ишлерин оьтгерелер. Биз оланы ахтарабыз ва тутабыз. Бир гече шолай гёрсетген бир тюрлю пайдалы ишлерим саялы магъа Къызыл Юлдуз орденин берди», – деп яза.

Бакюде алты ай охугъан сонг, лейтенант чинге ес болгъан Басир Хамаматов Кавказ учун юрюлеген урушлагъа 4-нчю атышывчу Гвардиялы бригаданы ротасыны командирини заместители гьисапда гирише.

Кавказ учунгъу ябушувларда Темиркъазыкъ Осетияны тахшагьары Орджоникидзени ювугъундагъы Гизели юртну ягъында оьжетли къызгъын давлар юрюлген. Шо давларда совет воинлер гёрсетген игитлик­лени ва къоччакълыкъланы натижасында фашистлер оьз муратларына етишме болмагъанлар. Орджоникидзе учун юрюлген давларда кёп-кёп воинлер жанларын къурбан этген, тек фашистлени алгъа гетме къоймагъан. Шоланы арасында Басир Хамаматов да болгъан. Кавказны якъламакъ учун юрюлген давларда гёрсетген къоччакъ ишлери саялы, оьлген сонг, ол биринчилерден болуп «Кавказны якълагъаны учун» деген медаль булан савгъатлана. Медаль ону атасына тапшурула.

Б.Хамаматовну юртлулары унутмай. Бабаюртда ол яшагъан орамгъа ону аты да къоюлгъан. Ондан сонггъу наслулар ону атын уллу гьюрмет булан эсгерелер. Неге тюгюл де, Басир Хамаматовну ва ону йимик миллионлар булангъы совет солдатланы юреклеринде Уллу Ватан дав къойгъан яралы гьызлар арадан йыллар гетген булан да ябулмай. Халкъын, элини ва савлай дюньяны 20-нчы асруну фашизмден тазаламакъ учун яш жанларын къурбан этгенлени атлары да, тенгсиз урушларда олар гёрсетген къоччакълыкълар да унутулма амал ёкъ.

Бугюн, Уллу Уьстюнлюкню 69 йыллыкъ юбилейин белгилейгенде, биз оланы атларын уллу гьюрмет булан эсге алабыз. Олар бизин гележек наслуну, бизин ва бизден сонггъуланы кёгю гьаман да ярыкъ, гёнг­ю гьаман да ачыкъ болсун учун жанларын бергенлер. Олагъа даимлик макътав! Бирев де, гьеч бир зат да унутулмагъан!

 

А.Хамаматов.

Бабаюрт.

Суратда: Басир Хамаматов.