Орманлыкъланы къуллукъчуларыны сентябрни 21-нде белгиленеген хас байрамыны алдында биз, Буйнакскидеги орманлыкъ хозяйствону башчысы Рашит Гереев булан ёлугъуп, бу идара не гьалда ва не ишлер булан машгъул экенини гьакъында лакъыр этдик.
Ол эсгерип оьтген кюйде, Буйнакск якъда орманлыкъ хозяйство 1937-нчи йыл яратылгъан ва агъачлыкъланы управлениесини табиълигине гире болгъан. 1944-нчю йыл о Буйнакск орманлыкъ хозяйствогъа тапшурулгъан. 1973-нчю йыл буса сынавлу ва уьлгюлю машинлешдирилген орманлыкъ хозяйствогъа айландырылгъан. Лакъырыбызны барышында биз берген соравгъа жавап бере туруп Рашит булай деди:
– Бизин орманлыкъ идарабыз аслу уьч борчну кютмеге бойнуна алгъан. Шолар муна – орманланы къоруп сакълав, айындырыв ва оьлчевлерин артдырыв. Бизинки чакъы ердеги орманланы берекет якъдан тюрлюлюгю, хаслыгъы бар. Биз шоланы пасат болувдан, харабалыкъдан сакъламакъ учун къолубуздан гелеген бары да затланы этебиз. Бизин еслигибизде кёп уллу ерлер бар. Январны 1-не ерли бизге табиъ этилген чакъы ерлени оьлчевю 26918 гектаргъа тенг. Шону 23436 гектарын орманлар елеген. Бизин Буйнакск участка орманлыкълар уьчге бёлюнген. Айтагъаным, Буйнакск участкагъа 8967 гектар, Ишарты бёлмеге 10927 гектар, Къазаныш бёлмеге 7024 гектар ер тие. Районну топуракъларыны орман япгъан чакъысы 18,7 процентге тенг…
Биз англагъан кюйде, мунда ишлейгенлени санаву алдагъы заманларда болгъанындан эсе хыйлы аз. Агъачны къорумакъ асил адамланы ишидир. Олайлар мунда кёп. Олар – агъачны аяп да, артдырып да билеген гьаракатчы касбучулар.
– Буссагьат бизде мени де булан 17 къуллукъчу бар. Янгыз бу йылны 1-нчи яртысында 30,8 гектар ерге орман тереклени урлукъларын гёмгенбиз ва бала тереклер орнатгъанбыз. Бир хыйлы ерде тетиги бар тереклени гесип жыйып тайдыргъанбыз. 7 чакъырымдан да къолай ёлланы ишлегенбиз, отдан сакъланмакъ учун иш этип, сабан сызакълар сюргенбиз. Ял алма чыкъгъан ватандашлагъа ерлешме 2 бойну кюю булан онгаргъанбыз, – дей ол.
– Йыл янгыргъынча къалгъан заманны ичинде 84 гектар ердеги ормангъа къуллукъ этмеге, шону гесип, тазалап онгармагъа гёз алгъа тутулгъан, – деп узата ол сёзюн. – Оьзге гьажатлы къуллукълардан башгъа да, 18,2 гектардагъы чакъы ерге агъач урлукълар ва бала тереклер салмагъа тарыкъ.
Белгили экени йимик, бу йыл язда къургъакълыкъ кёп узакъланды. О, озокъда, от-ормангъа гюч этмей де къоймагъаны ачыкъ. Шулай къургъакъ заман орманланы от тюшювден къорумакъдан агьамиятлы иш нагагь да болмай.
– Дюр, тюз айтасыз, – дей Рашит Гереев. – Насипге, чакъ кёп исси болуп тургъанына да къарамай, орманлагъа от къабунма къоймай къутулдукъ. Шо масъалагъа къарайгъан хас адамларыбыз да бар. Оланы ихтиярына 2-3 транспорт ва хас къураллар берилген. Кёбюсю гьалда агъачгъа от бир-бир гьайсыз адамланы айыбындан тюшегенни гьисапгъа алып, олагъа буварма сюемен: орманланы ичинде, эки къырыйында отдан сакъ болугъуз!
Гертиден де, гьар-бир инсан биле ва бола туруп табиатгъа зарал этмесе, Тенгирибиз берген бавлардагъы, агъачлыкълардагъы тереклени аяса ва къырмаса, айлана ягъыбыз бир де башгъа болмажакъ эди женнет бавдан. Шону гьакъыкъатын англамагъа инсанлагъа гьакъыл да герек эди.
Абдулла БУГЛЕНЛИ.
СУРАТДА: Р. Гереев.
