Бизин уллу Россия уьлке булан хоншу пачалыкълар: Тюркия, Иран, Сирия дос аралыкълар юрютме сюегени гюн сайын ачыкъ болуп гелегени эс этиле. Хоншуланы политика, экономика аралыкълары яхшылашагъаны бу регионда аманлыкъ болдурувгъа да уллу къошум эте. Шону гертилигин октябр айны ахырларында Россияны ва Тюркияны президентлери Владимир Путинни ва Режеп Эрдоганны Сочиде оьтгерилген ёлугъувлары да бирдагъы керен аян этди.
Артдагъы вакътилерде Путин Эрдоган булан кёп ёлугъагъаны айрыча эс бек билине. Тюркияны ёлбашчысы хоншудагъы Россия не янындан да оьзюню уьлкесине пайда гелтирежегин англай буса ярай. Тюркия Американы Бирлешген Штатлары булан тезден ювукъ. Шо ювукълукъ океанны ариги янындагъы «хоншуну» политика къаравларыны Россиягъа бакъгъан яман янлары яшавгъа чыгъарылсын учун болгъан экенни бизин уьлкеде англаса да, балики, Тюркияда англамай болгъандыр…
Ким биле, энни Эрдоган шолай яшырылгъан гьилласы булангъы «политиканы» гёрген ва сезген буса да. Кюйге къарагъанда, эки де уьлкени арасындагъы экономика, сатыв-алыв, туризм тармакълардагъы оьсюв де йыл сайын артажакъ. Эки де уьлке «долларны» таъсиринден таймакъ учун да ёллар излей. О гьакъда дыгъарлар байлана. Буссагьатгъы вакъти сатыв-алывну 21,1 проценти бизин акъча булан юрюле. Гетген йыл Россия ва Тюркия 25,6 миллиард долларгъа сатыв-алыв ишлер юрютген. Россия Тюркиягъа сатгъан малланы къадары, доллар булан санагъанда, 21,3 миллиардгъа тенг.
Бираз алда уьч де хоншу пачалыкъны президентлери Путин, Эрдоган ва Роухани бирче оьтгерген саммитни гьасиллери де хоншу уьлкелени ёлбашчылары булай арив бир-бирин англап иш гёрегенини гертилигин исбат этген эди. Президентлер ёлугъуп гьакълашагъаны биринчилей тюгюл. Оланы гьаракаты булан гьалиги вакъти тюзевлю чечилме герекли масъала – о да Сирияда болуп турагъан четим гьалланы ёрукълашдырмакъ. Шо ёрукъда Россия, Тюркия ва Иран бир ёл булан юрюйгени гёрюне. Тувулунгъан гьалны адилли ва арив кюйде басылтывгъа байлавлу оланы политика къаравлары да бир-бирине къыйышывлу геле.
Владимир Путин де эсгерген кюйде, уьч де уьлкени бирче ишлеп бажарагъаны халкъара къурумлар булан оьтгерилеген ёлугъувланы вакътисинде де гьис этиле. Бирлешген миллетлени къурумунда да оланы бирлиги хыйлы масъалаланы тюз англама да, тюзевлю чечмеге де кёмек эте.
Озокъда, Сирияны къысматы Россия булан бирче Тюркияны ва Иранны ёлбашчыларын да ойлашдырмай тюгюл. Олар дагъы да ювукъ хоншулар. Хоншу хоншугъа йыракъдагъы къардашдан да тез табыла деп айтыла. Шону учун да Сириядагъы гьалны ёрукълашдырмакъ учун уьч де уьлкелени гьаракаты къыйматлы натижалагъа етишме имкан бережегине шек ёкъ.
Оьтгерилген ёлугъувларда, къайда болса да, уьч де пачалыкъ, биринчилей, Сирияны территория бирлигин сакъламакъ деген пикруну алгъа сала. Ондан къайры да, президентлер Сирияда турагъанланы барысы да инсаплы кёмекден пайдаланма тарыкъ экенин де, тышгъа чыкъгъанлар оьзлер яшайгъан ерлеге къайтма тюшегенни де айталар.
Россияны янындан шо ишге кёмек этилежекни гьакъында Владимир Путин оьзюню журналистлеге береген баянлыкъларында да гьаман сайын эсгере бола. Шо буса бирдагъы керен уллу Россия уьч де бусурман уьлкени аманлыгъы оьзю учун да бирдагъы бир аманлыкъ экенин англайгъанны гертилигин исбатлай.
