Тек янгыз бир хан оьлген булан халкъ эркинликге чыкъмай. Шо саялы да Аманхор ондан сонг да зулмучулагъа къаршы ябушувун узата. Халкъны гертиликге гёзюн ачагъан йырлар, хабарлар ярата.
Аманхорну игитлиги айлана якълагъа белгили бола. Кёп къумукъ йыравчулар Аманхорну къоччакълыгъын макътап йырлайлар. Аманхор – А.Гь. Ибрагьимни 1915-нчи йылда язылгъан «Аманхор» деген романыны баш игити.
Ахырда халкъ къагьруманы, пагьмулу шаир ва таварихчи Аманхор бийлени къолуна тюше. Ону 1706-нчы йылда асып оьлтюрелер.
Аманхор язгъан йырлар, ол айтгъан хабарлар къолъязыв китапларда сакълангъан.
С. Алиев,
Гь. Акаев.
Ер ярылып, ерге отлар битген гюн…
Ер ярылып, ерге отлар битген гюн,
Къарлыгъачлар бизге учуп етген гюн,
Къарлар ирип, ер юзюнден гетген гюн
Къыр авлакъны дарай халча япмасмы?
Бав-бахчаны, беллер алып, тепген гюн,
Къара ерге асыл урлукъ сепген гюн,
Еллер эшип, къыр авлакълар кепген гюн
Татавуллар ташып сувлар акъмасмы?
Тав башлагъа къой-къозулар минген гюн,
Шаршар агъып, тавлардан сув гелген гюн,
Терек бою яшыл дарай гийген гюн
Ер юзюнде гюн чырагъын якъмасмы?
Бав-бахчалар къызыл гюллер ачгъан гюн,
Гюл ийисин гьавалагъа чачгъан гюн,
Къайгъы-дертлер юреклерден къачгъан гюн
Ярлы уланлар яшавгъа кюй тапмасмы?
Гюн узалып, гече къысгъа болгъан гюн,
Гюлистанлар къызыл гюлден толгъан гюн,
Гюл-бахчагъа бюлбюл къушлар къонгъан гюн
Къул-къараваш эркин яшав тапмасмы?
Яратгъаным ярлы халкъгъа бакъгъан гюн,
Къудуратдан нюр чырагъын якъгъан гюн,
Бий-ханланы къара йылан хапгъан гюн –
Шишип-гёбюп, ирип селлер акъмасмы?
Татарханны хансарайда йыкъгъан гюн,
Бек огъулгъа къынгыр къылыч сукъгъан гюн,
Тулпарына минип ёлгъа чыкъгъан гюн
Аманхоргъа баракалла айтмасмы?
Мисгин болуп,
булай турма ярамас
Уян, къурдашым, уян сырдашым!
Юхлама, эт башынгны чарасын!
Мисгин болуп, булай турма ярамас,
Гёрсет халкъгъа юрегингни ярасын!
Юреклерде окъ къадалгъан яра бар,
Ол яраны сав этмеге чара бар.
Къолунга ал тюбегингни, огъунгну,
Хансарайгъа къазапланып чаба бар!
Къара нартдай эрлер герек бу ишлеге
Эдиллени алды, къурдаш, оьленлик,
Оьленликде ат семирсин герейик.
Бал аякъда макътанагъан осаллар
Муна энни гюню гелди – гёрейик.
Къайырлагъа къара таллар тийрейик,
Шёшге-къылыч къынларына билейик.
Къара нартдай эрлер герек бу ишлеге,
Къара нартдай эрлер булан болмаса,
Такъылангъан гюмюшдей, такъталангъан алтындай,
Гьакъыл булан сёзлер герек бу ишлеге.
Гьакъыл булан, сёзлер булан болмаса,
Антлар булан, шантлар герек бу ишлеге.
Антлар булан, шантлар булан болмаса,
Бир-бирлетип къабургъасын сувурса,
Артда да къара къанлар чубурса,
Тишин къысмас эрлер герек бу ишлеге.
Айтарсан, къайырлагъа къара таллар тийрелсе,
Къара нартдай гючлер герек бу ишлеге.
Къара нартдай гючлер булан болмаса,
Тав харманса толмасдай,
Тав туякълы атлар герек бу ишлеге.
Тазалангъан питат гюмюшдей
Табып айтма сёзлер герек бу ишлеге.
Ондан да асув болмаса,
Шынжыр-шынжыр шол эливаш жан темир.
Жан темирни бишлакъ йимик гесеген
Жинт османлы къылыч герек бу ишлеге.
Ондан да асув болмаса,
Къабургъасын бир-бирлетип сындырса,
Сувлайын къаны ерге чубурса,
Къашын сытмас эрлер герек бу ишлеге.
Ондан да асув болмаса,
Огъар мени гёрген тюшюм деп,
Худайны сююп этген иши деп,
Таянышып турма герек бу ишлеге.
