Дагъыстанны табии шартлары ва къонакъланы исси къаршылайгъан чомарт хасиятлы адамлары тезги заманлардан тутуп айлана ягъыбыздагъы дослукъ байлавлукъланы беклешдирмеге имканлыкъ бере гелген. Арт вакътилерде бизин республикабызгъа къонакълай гелеген туристлени санаву йыл сайын 30-40 процентлеге къолайлашагъаны да шону ачыкъдан ташдыра.
Озокъда, къонакълай гелеген туристлени санаву кёп болгъан сайын, оланы артагъан талапларын гьисапгъа алып, гьар тюрлю онгайлы къуллукъланы яратывдан хантав къалмагъа ярамай. Неге десегиз, туристлер оьзлер учун ял алмагъа, савлугъун беклешдирмеге тизив онгайлыкълар болдурулгъан ерлени танглай.
Тюзюн айтгъанда, гьалиги заманда айлана якъдагъы талаплагъа гёре туристлер учун онгайлы шартланы яратывну даражасы регионда рази къалдырмай. Айтагъаныкъ, бир башлап олагъа сыйынмагъа ер тарыкъ бола, сонг буса къалгъан тийишли къуллукъларын болдурувгъа байлавлу масъалаланы гьайын этмеге тюше.
Шо гьакъда бугюнлерде ДР-ни туризмге ва халкъ саниятлагъа къарайгъан министрини биринчи заместители Абдулла Магьамматов республикабызны маълумат къуралларыны къуллукъчуларына баянлыкъ берген.
– Абдулла Магьамматович, гьалиги заманда апарт-отел деген сёзню маънасы бизге толу кюйде англашылмай тура. Ону къонакъюйден неси башгъа?
– Дагъыстанда яшайгъанланы умуми санаву 3 миллиондан айлангъан. Бизге йылда 2 миллионгъа ювукъ къонакълай гелеген туристлер учун онгайлы яшавлукъ шартланы, къуллукъланы яратмасакъ бажарылмай. Айтмагъа сюегеним, туризм бизин республикабыз учун гьалиги заманда далапчылагъа да агьамиятлы тармакъ. Тек, билемисиз, къонакъюйлер Дагъыстанда туристлер учун етишмей. Муна шо саялы да, ерлерде туристлени къабул этип болагъан уьйлени есилери булан гьакълашып мюлкюн къолламагъа умут этилине. Шо ишде, озокъда, маячылагъа аркъа таяла. Неге десегиз, оьзюнде кёп адамлар яшайгъан дагъыстанлыланы туристлер учун тийишли онгайлыкъланы яратмагъа гючю етишмей тура.
– Уьй есилеге шондан не хайыр бола?
– Оланы оьз харжы ёкъда, озокъда, маячылар булан дыгъарлашып байлавлукъ юрютсе, гьечден геч де къолай деген кюйде, къазанч этмеге имканлыкълар яратылына, пайсыз къалмажакъ, дыгъарларда токъташдырылгъан шартлагъа гёре къазанчы да болажакъ.
– Абдулла Магьамматович, савлай Россияда йимик, артдагъы йыллар Дагъыстанда да яшавлукъ уьйлер къоллавчулагъа багьа олтура. Яшавлукъ-коммунал къуллукъланы яшавгъа чыгъарма да тынч тюгюл. Уьй есилери маячылагъа утдурмасмы?
– Озокъда, дыгъарлашывну, шартларында шолай алмашынывланы гьисапгъа алмай къоймагъа ярамай. Болжалына байлвлу шартлары да токъташдырылажакъ.
Дагъыстанлыланы уьйлери къачанда да къонакълар учун ачыкъ болгъан. Мен шону гележеги барына да инанаман. Далапчылар булан бирлешип къонакълагъа онгайлы къуллукъланы болдурувдан къачмагъа тюшмей.
Биринчилей, озокъда, бир башлап ерлердеги имканлыкъланы ахтарып гьисапгъа алмагъа герек, туристлени къабул этмеге имканлыкълар бар ерлер аянлашдырылажакъ.
Экинчилей, ерли муниципал къурулувларыны башчылары булан байлавлукъда уьй есилени мадары, яшав-турушу гьакъда да маълуматлар жыйылажакъ.
Уьчюнчюлей, шолай имканлыкъланы токъташдырыв булан федеральный къурумну Дагъыстанда иш гёреген хас оператору да машгъул болажакъ. Бизге де талаплагъа гёре онгайлы шартланы, къуллукъланы болдурмакъ къала.
– Уьй есилерине берилеген харжланы къайтарышыны болжаллары маячыланы янындан нече йыл токъташдырыла?
– Оьтгерилген ахтарывлагъа гёре, беш йылны ичинде толу къайтарышы болажакъ деп айтмагъа ярай. Озокъда, Дербентде ва «Дагъыстанны 100 аламаты» деген маршрутда къайтарыш болжаллар дагъы да къысгъа болажакъ.
Гьазирлеген Къ. КЪАРАЕВ.
