Къумукъ поэзияны денгизи сай болмай турагъанлыкъ янгыз аты белгили язывчуланы асарларындан гьасил болуп къалмай, поэзиягъа бары-барлыгъы булан берилип къалмаса да, арадаягъада язып, юрек гъислерин акъ кагъызгъа чыгъарагъанланы яратывчулугъундан да амалгъа геле.

Денгиз-дерияны тармакъ сувлар къошулуп толтурагъандай, къумукъ поэзияны охувчуларыбызны шиърулары бир къадар генглешдире, бир тагьар теренлешдире деп гесип-ташдырып айтмагъа болабыз. Денгиз сувну татыву нечик экенни билмек учун ону барын да ичмек парз тюгюл, бир уртлап къойсанг да таман бола.

Муна шолай, Гьаракансайит Исмайыловну бир нече шиърусун охугъандокъ да, оланы оьзек маънасы бар экенлик, олар яшавдан алынып язылгъанлыкъ, патриот къайдада тарбия береген агьлюде тувгъанлыкъ оьзлюгюнден англашынып къала.

Инче сююв лирикасы яш охувчуланы да, яшавда кёпню гёргенлени де юреклеринде айрыча гьыз къояр десем тюз болмай къалмас. Гьаракансайитни шиърулары къумукъ адабиятда оьзюню белгили ерин тутажакъгъа шеклик этмеймен».

 

Агьмат ЖАЧАЕВ,

Дагъыстанны халкъ шаири.

 

Олжама

 

Къатынсызлыкъ къысматны

Талайына таш явур.

Олжасы ёкъ ожакъны,

Очагъы отсуз болур.

 

Аллагьдан буйрукъ гелип,

Уьй болдукъ къыйып гебин.

Отуздан кёп яшадыкъ

Бузмай агьлюню кепин.

 

Сен магъа къыз да тапдынг,

Этдинг мени уланлы.

Мени йимик эркекге

Ес де болдунг, оразлы.

 

Субай терекдей эдим,

Яшавда бек низамлы,

Сени къазан ашынгдан

Болуп къалдым мазаллы.

 

Къарлы къышда ёлугъуп,

Чарс гюнюм ачыкъ болду.

Къызыл гюл тарлав йимик

Ожагъым сенден толду.

 

Къар сувдан болма ярай,

Нюр явгъан йимик бетинг.

Магъа эрге гелгенде

Бирден-бир яшнап гетдинг.

 

Яп-яшыл япыракъдай

Уьйде бусанг — яшнайман.

Тепси къурулмай къалса,

Саргъаймагъа башлайман.

 

Буюр, бизин «бийке бет»,

Сагъа нечик ярайым,

Кёкден юлдузлар алып,

Лепекенге байлайым.

 

Сюйсенг, магъа бувар чы,

Аргъумакъ ат ерлейим.

Багъдатны бавларындан

Инжирлер гелтирейим.

 

Эгер тийишли гёрсенг,

Учар геме къыяйым.

Булуту ёкъ кёклени

Аякъ тюпге яяйым.

 

Энемжая тюслерде

Тастарлар сокъдурайым.

Истамбул жавгьарлардан

Тёшюнгню толтурайым.

 

«Шам» деген йыракъ элде,

Шамчыракъ якъдырайым.

Шагьра ёлдагъы халкъны

Шатлыкъгъа чакъырайым.

 

Эр-къатынны арасын

Сигьручу да англамай.

Халкълар не сёйлесе де,

Бет буруп къой, тынгламай.

 

Гёз ачып гёргенисен

Уьйдеги яшланы да,

Ата-бала татлилик

Ирите ташланы да.

 

Бийкебет

 

Бийке къыздай бийкебет,

Оьрден неге къарайсан.

Тюшмесенг тёр тахынгдан

Янгыз къалма ярайсан.

 

Бийке къызгъа бий герек,

Бийлер къайдан табайыкъ.

Ерсиз бийдей юрегим,

Юрю бизге барайыкъ.

 

Бийке болма гюнеш бол,

Мен Гюлайлан болайым.

Гюн чыгъып гюн батгъанча,

Сагъа багъып турайым.

 

Язбаш йыр

 

Къар сувдан болма ярай

Нюр чача асил бетинг.

Бутакъдагъы бюр йимик

Санларынг толуп битген.

 

Язгъа чыгъып яйнайгъан

Маралдай боюнг-союнг.

Къалсам да мен бозарып,

Билип болмайман оюнг.

 

Исси гюн салкъынлыкъдай

Сени къуймур гёзлеринг.

Бюлбюлню сеси йимик

Сёйлейгенде сёзлеринг.

 

Къарлы-бузлу къышымны

Язбаш этдинг, яз этдинг.

Язбаш йырым яздырып,

Ярыкъ гючюнг гёрсетдинг.

 

Насип болмагъан буса

Чечме сагъа сырымны.

Кимге багъышлар эдим

Язгъан язбаш йырымны.

 

Жавасыз сююв

 

Сагъа бакъгъан сюювюм

Асхар тавгъа чер болду.

Сен мени сюймейгенге

Умутларым ер болду

 

Сюйдюр мени бир гезик,

Бир гезик ахыр гезик.

Сюювюме шагьатгъа

Такъ сюювден билезик.

 

Гьасиретмен сагъа деп

Къолума гюл тутдурдунг.

Насипли этермен деп

Атынгны унутдурдунг.

 

Шагьар бавда ёлугъуп,

Сююв отда яллатдынг.

Дагъы да кёп сюдюм деп

Бирдагъы да алдатдынг.

 

Гетмеге де гетмейсен,

Чакъырсам да гелмейсен.

Къара къышда язбашман

Чечеклерим гёрмейсен.

 

Сени сагъына туруп,

Терезеде гёзлерим.

Сен яныма гелгенде

Ютуп къойдум сёзлерим.

 

Адабият бёлюк.