Жамият тергевню болдурагъан комиссияны ортакъчылары бу йыл полицияны 31 район ва 10 шагьар бёлюклеринде ва жамият низамны бузгъанлар, жинаятчы ишлер этгени саялы такъсырлангъанлар сакъланагъан идараларда, олай да 6 колонияда тергевлер юрютгени гьакъда эсгерилген комиссияны ёлбашчысы Гьасан Айгумов билдирди. Ол оьзюню сёйлевюнде айтгъаны йимик, артдагъы йылларда жамият низамны бузгъанлар, жинаятчы ишлер этгени саялы такъсырлангъанлар сакъланагъан идараларда бир тюрлю алышынывлар болгъан. Тек оланы къайсында да эс этилген кемчиликлени де комиссияны ортакъчылары малим этген.
– Жамият низамны бузгъан, не де жинаятчы иш этген деп тутулгъанлагъа ва такъсырлангъанлагъа янашыв буссагьатгъы вакътиде разисизликлер тувдурагъан кюйде къалып тура. Олагъа бакъгъан якъда, айрыча алгъанда, шагьарларда къаркъарасына гюч, зулму этилеген гезиклер кёп бола, ягъына адвокатланы гирмеге къоймай, оланы ихтиярлары къыйыкъсытыла. Алдын йимик гьали де туснакъларда сакъланагъанланы адвокатларыны ва дос-къардашыны арзалары къабул этилмей. Къабул этилсе де, шо арзлагъа гёре, ерине бармайлы, гьакъыкъат мекенли кюйде ахтарылмайлы къарала. Тергев юрютеген къурумлар ихтиярланы бузувну гьакъындагъы далиллени аслу гьалда жамият низамны бузгъан, не де жинаятчы иш этген деп шекленип тутулгъанлар ва такъсырлангъанлар сакъланагъан идаралардан ахтара. Оьзлеге бакъгъан якъдагъы айыплавланы гери урагъан ва инкар этеген шо идаралар йиберген маълуматлагъа гёре гьукму да чыгъарыла,– деди Гь. Айгумов.
– Сиз мени тюз англагъаныгъызны сюемен,– деди ол дагъы да. – Биз закон булан белгиленген ёрукъда оьзюбюзню ишибизни кютебиз. Гьар гезик биз такъсырлангъанланы янын тутмагъа къарамайбыз. Эришивлю гьалларда биз эки де якъны барышдырагъан арачылар гьисапда иш гёрмекни къастын этебиз.
Сёйлевюмню узата туруп, мен шу ерде террорчулукъгъа къаршы иш гёреген милли комитетини ёлбашчысы Александр Бортниковну сёзлерин гелтирмеге сюемен: «Жинаятчы ишлени алдын алывгъа, шо гьаракатны жанландырмагъа ва айрыча адамгъа оьзтёрече янашывну болдурувгъа гележекде айрыча тергев бермеге тюше. Неге тюгюл, янгыз гюч этив булан жинаятчы уьюрлени толумлашывуну алдын алмагъа бажарылмай. Террорчулукъну алдын алывну аслу шарты гьисапда Бортников айтгъан кюйде, ювукъ дос-къардаш аралыкъланы къоллав болуп токътай. Тек шо яшавгъа чыкъмайлы, кагъызда язылгъан кюйде къалып тура. Россияны генеральный прокурору Юрий Чайка Темиркъазыкъ-Кавказ федерал округну тергев юрютеген къурумларыны 2013-нчю йылдагъы гьасиллери арагъа салынып ойлашылгъан Пятигорскиде оьтгерилген генгешинде:
«2013-нчю йылда оьтгерилген 408 террорчулукъ ишлерден 178-ини уьстю ачылгъан. Шолар да алдын оьлтюрюлген жинаятчы уьюрлеге къуршалгъанлар этген деп гьисап этилинип къалгъан. Демек, эсгерилген шо жинаятчы ишлени гьакъыкъатда кимлер этгени мекенли кюйде ахтарылмайлы къалгъан»,– деп ташдыргъан. Бу ерде буса бизге ойлашмагъа, гьасил чыгъармагъа кёп зат бар.
Шондан сонг ДР-ни милли политикагъа ва тыш байлавлукълагъа къарайгъан министрини орунбасары Р. Алиев, Дагъыстанны жамият палатасыны ёлбашчысыны орунбасары А. Адилханов, далапчыланы ихтиярларын якълавгъа къарайгъан вакили З. Маммадаев ва кёп оьзгелери арагъа салынып ойлашылагъан масъалагъа байлавлу оьзлени янашывун малим этдилер. Олар гьакимлик къурумларыны ва Дагъыстанны жамият тергевню болдурагъан комиссиясыны бирликде иш юрютювюню аслу шарты адамланы ихтиярларын якълавну тармагъында белгиленген чараланы яшавгъа чыгъарыв болуп токътайгъанын ташдырды. Халкъны арасында ихтиярланы якълав къурумларыны къуллукъчуларыны абуру артсын учун, оьзлени касбу борчларын жаваплы кютмеге, инг алда хас идараларда сакъланагъанлагъа лайыкълы янашмагъа тюшегенин билдирди. Эсгерилген идараларда адамны ихтиярларын якълавда ёлгъа йиберилеген кемчиликлени гьакъында дурус далиллер гелтирип айтды.
Чинкдеси, шо гюн оьтгерилген пикру алышдырывгъа чакъырылгъан Ич ишлер министерликни, аманлыкъ болдурув федерал къуллугъуну вакиллери ортакъчылыкъ этмесе де, хас идараларда сакъланагъанланы ихтиярларын якълавгъа байлавлу пайдалы лакъыр болду. Хас идараларда сакъланагъанланы ихтиярларын якълавгъа бакъдырылгъан бир-бир чаралар белгиленди. Ич ишлер, суд, прокуратура ва оьзге къурумлагъа шо тармакъда юрюлеген гьаракатны жанландырмакъ учун таклифлер берилди.
Насрулла БАЙБОЛАТОВ.
СУРАТДА: пикру алышдырывну ортакъчылары.
