Бажарывлу адамланы гьакъында сёз чыкъса, мен бугюн оьзюню гьакъында язмагъа сюеген мени иш ёлдашым, юртлум Къапавов Абдулмуталим Абдуразакъович гёз алдыма гелип гете. Шо да негьакъ тюгюл. Ол оьзюню савлай яшавун загьматгъа, яшёрюмлени загьматда тарбиялавгъа багъышлагъан адам эди.
Абдулмуталим Абдуразакъович кёп йылланы боюнда жаваплы тармакъларда бажарывлу ёлбашчы болуп ишлеп тургъан. Олай загьматны сюеген, жаны-къаны булан ишине берилген адам аз болур эди. Ол 1937-нчи йылны август айыны 25-нде Хамаматюртда тувгъан. Орта школаны охуп битип, асгер къуллугъун кютмеге гетген. Ватанына гьалал кюйде къуллукъ этип, 1960-нчы йылда асгерден къайта ва Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетине охумагъа тюше. Ол оьр охув ожакъда охуп турагъан кюйде загьмат ёлун башлай.
Оьр билимли муаллимлер тарыкъгъа гёре, ол 1963-нчю йылда Бабаюрт районну Янгы Кара юртундагъы школаны завучу этилип бакъдырыла. Арадан кёп де гетмей, ону эсгерилген школаны директору этип белгилей.
Етти йыл ол агьлюсю булан Янгы Карада яшай. Бу юртну халкъы Абдулмуталимни гьакъ юрекден къабул этсе де, олар булан гьаллашып, татывлукъда яшаса да, ону юреги ата юртуна, гёзел Хамаматюртуна талпына. Ол чола тюшгендокъ, ата юртуна къайта ва гьалиги 1 номерли орта школада муаллим болуп ишлемеге башлай. Юртлу яшланы тарбияламагъа, олагъа билим бермеге чалыша. Ол ишин уьстденсув этип болагъан адам тюгюл эди.
«Бир мюгьлетни де пайдасыз бошуна йиберме ярамай, рагьатлыкъда усталыкъ болмас, – деп айта бола эди А.Къапавов. – Адамны адам этеген – иш. Дегиз яшлар, гьаракат этигиз!» – дегенлери де буссагьат да эсимде.
Ол магъа загьмат дарслардан билим бере эди. Дюр, загьмат дарсдан. Ишлеп турагъан гьалда ол загьмат дарсланы муаллимлерин гьазирлейген курсланы да охугъан. Оьзю де ишлемеге кёп сюеген адам, бизде, яшларда, жаваплыкъны, тавакаллыкъны, низамны, загьматгъа сюювню тарбиялай эди. «Насипли адамны къолунда бир иши болур. Ишли бусанг – харшлысан, харшлы бусанг – ашлысан. Загьмат байлыкъны булагъыдыр» деген гьакъыллы насигьатлары бола эди. Школада ишлеген чакъы заманны ичинде ол ахшамгъы школада да дарслар берип юрюдю.
Мактапда ишлей туруп, ол совхозну памидор, харбуз тарлавларында да ишлей эди. Тюшюмню нормадан артыкъ тапшургъан саялы, ол Москвагъа ВДНХ-гъа да йиберилген эди. Яллыкъ не экенни билмейген ва билмеге де сюймейген Абдулмуталим Къапавов, шо заманда да Москвагъа оьзю бармай, оьзюню орнуна агьлюсю Гюлзагьраны йибере.
Уьйню аривлюгю – уллу агьлю. Адамны аявлап, къыйынына-тынчына табулуп билеген, исси сёйлеп, юрекге балгьам салып бажарагъан хасиятлары булангъы агьлюсю Гюлзагьра булан олар дёрт авлет оьсдюрген. Илиякълы, намуслу, тюз тарбиялы яшларыны гьарисини къолунда оьз касбусу бар. Уланлары Арсен, Илмар, къызлары Гюлнара, Зулай оьр ва орта охув ожакъланы битдирип, ишлеп туралар.
– Биз бай адамларбыз, – дей Гюлзагьра, – балаларыбызны балалары бар, олардан тувгъанлардан да къуванмагъа насип болду.
Яшавуну 50 йылын яш наслуну оьсдюрювге багъышлагъан Абдулмуталим Абдуразакъович 2011-нчи йылда муаллим касбуну къойду ва оьзюн бюс-бютюнлей бавчулукъгъа берди. Ол гектар ярым топуракъгъа терек орнатды.
Къоз, алма, гьармут, кокан… Жанынг не сюе? Уьчюнчю йыл терек бавдан тюшюм алагъаныкъ. Олай нечик тереклени де орнатмай. Буйнакскиден, Хасавюртдан тизив жураларын сатып алып орнатгъан.
– Женнет бав къуруп, оьзюнден сонг яшлагъа савгъат этип гетди, – деп айта бола А.Къаплановну агьлюсю Гюлзагьра.
2012-нчи йылда юрт маданият бинасында Абдулмуталим ва Гюлзагьра агьлю къуруп яшагъанлыгъыны 50 йыллыгъын оьтгердилер. Бу байрамны оьтгеривде юртну жамият къуллукъчуларыны къурумуну ёлбашчысы Раиса Муцалханова сиптечиликни оьз бойнуна алып айланды.
– Ол шо шатлы жыйында да ортакъчылыкъ этмеди, – деп хабарлай мени булан Гюлзагьра Къапавова. – Ол бавда ишлей эди.
« Яхари, оьмюрюнг ишлеп гетди, гьали уллу болгъанда сама ярамаймы бираз яллыкъ этсенг, къой шо терек бавну, курортлагъа бар, ял ал, оьзюнгню ая», – дегенде де ол: «Не этейим курортларда? Мени бир ерим де аврумай чы. Курорт чу дюр мени терек бавум. Сен билемисен, мени уьч сюювюм бар: биринчи сюювюм – сен де, мен де тутгъан ожакъ, экинчи сюювюм – школам, уьчюнчю сюювюм – бав-бахчам. Школам… Сагъынч гьислер юрегимни елеп, яшланы шат сеслерин, дарсгъа чакъырагъан зенгни авазын излеймен дей эди», – деп эсгере агьлюсю Гюлзагьра.
Иш ёлдашларым-къардашларым деп турагъан Абдулмуталим Абдуразакъович школа булангъы аралыкъларын бёлмеди. Ол гьаман школаны яшавуну гьайында эди. Артдагъы гезик ол муаллимлени касбу байрамына чакъырылды. Школаны директору Навруз Сабанчиев Абдулмуталим Абдуразакъовични къутлай туруп, разилик кагъызны тапшурду.
Бир де савлугъуна кант этмеген Абдулмуталим Абдуразакъович хапарсыздан авруп къалды.
Болницада да ол докторлагъа: «Кёп емиш береген алаша тайпа тереклерим бар. Оланы орнатмагъа герекмен. Мени оьлме чолам ёкъ», – деп къаныгъа. Амма рагьмусуз ажжал ону умутларын яшавгъа чыгъармагъа къоймады. О ала-саладан арабыздан А.Къапавовну алып гетди.
Сав заманында оьзюню къолу булан этген садагъа ахыратына пайдалы бола дей. Ол гьар йыл дегенлей къабакъ чача эди. Къабакъдан къабакъ, емишден емиш халкъгъа садагъа этген.
«Садагъаларынгны Аллагь къабул этсин! Жанынг женнетде болсун! Дос-къардашынга Аллагь савлукъ берсин!» – деп айта туруп, макъаламны дёртлюк булан битдирмеге сюемен:
Сен яшнатгъан терек бавну
Уланларынг сувутмас.
Иш безеген инсанны
Юртну халкъы унутмас.
Раиса НОГЪАЕВА,
Хамаматюртдагъы 1 номерли орта школаны муаллими.
Суратда: А. Къапавов.
