МАЪЛУМАТ:
Юсуп Салевович Биймурзаев 1971-нчи йылда Боташюртда тувгъан. Юртдагъы орта школада охугъан сонг, Дагъыстан политехника университетни тамамлап, инженер-механик болуп ишлей. 1996–2001-нчи йылларда темиркъазыкъ бойда далапчылыкъ булан машгъул бола. Дагъыстангъа къайтгъан сонг от тюшювге къаршы иш гёреген страховой компанияда ишлей. 2013-нчю йыл январ айда Боташюрт администрацияны башчысы этилип сайлана.
Боташюрт Хасавюрт районну юртларыны бириси гьисапда гюнбатар-темиркъазыкъгъа бакъгъан якъда, район центрдан 10 чакъырым арекде ерлешген. Совет девюрню заманында Боташюртдагъы совхоз овошчулукъ булан машгъул болуп, районда, республикада аты айтылгъан хозяйстволаны бириси эди. Совет девюр тозулуп, пачалыкъ базар аралыкълагъа гёчгенде, уьлкедеги алышынывлар таъсир этип, юртдагъы хозяйство да тозулду. Юртну топуракълары юртлулагъа онгача ишлетивге берилди. Амма юртлулар топуракъ булан байлавлу ишлерден уьркюп, сатыв-алыв къайдагъа къайтып башлады.
Яшав къайда алышынса да, ерлерде жамиятны башын тутгъан пачалыкъ къурумлар ишлей. Алдагъы юрт советни борчларын кютеген юрт администрация Боташюртда да чалыша. Боташюртда 2013-нчю йылны январ айындан тутуп, администрацияны башчысы этилип Юсуп Биймурзаев белгиленген. Юртдагъы гьалны гьакъында ону булан лакъыр этебиз.
– Юсуп Салевович, Боташюртну бугюнгю гьалы гьакъда къысгъаракъ англатыв бергенни сюер эдик.
– Боташюртда бугюнге 754 хозяйство, онда яшайгъанлар да 3710 адам бар. Иш булан машгъул болма имканлыгъы барланы санаву 2104 адамгъа етише. Буса да, юртда ишге къуршалгъанлар 248 адам тюгюл ёкъ. Юртда 505 адам пенсия ала.
– Юртну администрациясыны гелими аслу гьалда мал-мюлк ва топуракъ налоглардан топлана. Шо иш юрт администрацияда нечик салынгъан?
– Юрт агьлюлерден, фермер хозяйстводан жыйылагъан налог бизин гелимибиз гьисаплана буса да, ону кепегине ерли район казначействогъа тапшурабыз. Юртдагъы масъалаланы чечивде пачалыкъ береген дотациялардан пайдаланабыз. Дотациялар да юртда яшайгъан халкъны харж булан нечик таъмин этилегенлигинден гьасил бола.
– Адамланы ишге къуршав масъала нечик чечиле?
– Ишге къуршалгъанланы санавун оьрде эсгердик. Школада юзге ювукъ адам ишлей, юрт амбулаторияда – 11 адам, Маданият уьйде – 4 адам, юрт администрацияда 7 адам ишлей.
– Элде буса къолдадыр дегенлей, гьайван-мал юртда кёп болгъан сайын, юртну берекети артагъаны белгили. Шо якъдан гьал нечикдир?
– Гьалиден 20 йыллар алдагъы заман булан тенглешдиргенде, юртда гьайван-мал эки керен кемиген деп айтма ярай. Юртлулар гьайван-мал сакълап, олагъа къуллукъ этмекден, ем жыймакъдан, сатып алмакъдан эт, сют малланы юртдагъы тюкенлерден алмакъны тынч да, аварасыз да гёрелер. Сатмакъ учун аранларында гьайванлар сакълайгъанлар да чы бар. Оланы санавун билип де болмайсан. Гьайванланы аранларда сакълап, семиртип саталар. О да – къазанчны бир къайдасы.
– Юртларда тазалыкъ болдурув масъалагъа Хасавюрт районда конкурс юрюлегени белгили. Юртну юзюн янгыртыв, тазалыкъ болдурув масъала нечик чечиле?
– Юртубузну янгыртыв, тазалыкъ болдурув масъалагъа берилеген агьамият кемимей. Янгы 9 орамгъа чакъа тёгюлген, ярашдырылгъан. Орамлагъа электрик гючню экономия этмек учун янгы лампочкалар салгъанбыз. Олар, чакъны ярыгъына-къарангысына гёре, ярыкъ да бере, электрик гючню де экономия эте.
Юртгъа сув гелеген «Бойтатавул» Нурадилово юртгъа етишгинче тазаланып, юрт учун кёп агьамиятлы иш этилди.
Ондан сонг, юртну насын, чёпню айда эки керен трактор булан жыйып, эки чакъырым арекде, алданокъ гьазирленген ерге тёгебиз. Шо ишни кютеген трактору булангъы адамны ижарагъа тутгъанбыз. Низамны бузуп, чёпню оьзлер сюйген ерге ташлайгъан адамланы администрация жавапгъа тартабыз.
– Юртларда аслу гьалда сув булан байлавлу масъалагъа арз этегенлер кёп. Юртда шо масъала не ёрукъда чечиле?
– Бизде де шо – юрт жамият учун чинк де агьамиятлы масъалаланы бириси. Ичеген сув юртну халкъын толу кюйде таъмин этмей. Буссагьатгъы вакътиде юртну халкъын толу кюйде таъмин этмек учун, суткада бизге 415 кубометр сув тарыкъ. Гьали берилеген сув булан суткада 300 кубометр етишмей.
Биз юрютеген ахтарывлагъа гёре, хоншудагъы Османюртну ари янындан, ерни тюбюнден агъым оьте. Шонда 3–4 ерге 300 метрге бурав уруп Симсирни, Османюртну, Боташюртну сув булан таъмин этмеге бажарылар деп токъташдырылгъан. Шондан бизин юрт учун 560 кубометр сув гелме имканлы. Шо сувну быргъылар булан юртгъа тартса, юртну сув масъаласы чечиле. Къастыбызны ва гючюбюзню шо масъаланы чечивге бакъдыргъанбыз. Гьали юртгъа сув эртен-ахшам заман булан бериле. Алгъан адам ала, алмагъаны къала. Берилеген сувну сан яны да айтардай яхшы тюгюл.
– Юртну орамларына атлар тагъылып, белгилер илинген. Башгъа ерлерде, аслу гьалда, орамлагъа адамланы атлары тагъыла. Сизде буса орусча «Главная», «Центральная», «Дачная» деп ва башгъа атлар тагъылгъан.
– Биз оьзюбюз де шо атланы бирлерин алышдырайыкъ деп турабыз. Орамлагъа, мисал учун, игитлерибиз Э.Жумагъуловну, А.Исмайыловну ва башгъа белгили адамларыбызны атларын бермеге сюебиз.
– Юсуп Салевович, юртда республикагъа, ондан тышгъа да белгили «Арсланханов» деген фермер хозяйство бар. Хозяйствону башчысы Байтажи Арсланханов булан аралыгъыгъыз нечикдир?
– Бек яхшы. Бары да этеген ишлени бир-бирибиз булан гьакълашып юрютебиз. Байтажини къасты булан авлакълагъа будай, арпа, картоп, гьатта жиелек де чачыла, емиш тереклер оьсдюрюле. Бир заман ташланып къалгъан топуракъланы ону хозяйствосу ишлетеген кюйге къарап, юрегинг къувана. Юртдагъы фермер хозяйствода бары да этилеген ишлер янгы къайдаларда юрюле. Башгъа ерлерде топуракълар гелим бермей деп ташлана, бизде буса шолай топуракъланы ишлетип, фермер хозяйствону башчылары да, о хозяйствода ишлейгенлер де далап этелер. Ишни натижасы булан да разилер.
– Бу йыл Маданиятны йылы деп белгиленген. Шо тармакъгъа юртда агьамият берилеми?
– Кёп йыллар къаравсуз къалгъан Маданият къалабызны янгыртгъанбыз. Бизин юртда маданият ишни янгыртмакъ учун бары да имканлыкълар бар. Халкъ театрыбыз районда биринчилерден саналып тургъан. Маданият булан байлавлу бары да ишлени янгыртма хыялыбыз бар. Шо ишде биринчи чаралар гёрюлме де гёрюлген.
А.Гьамзаев.
