Къыстаман Мамаева 1961-нчи йыл Борагъанда тувгъан. 1976-нчы йыл Борагъан орта школаны 8-нчи класын оьр къыйматлагъа битдирип, Гюйдюрмесдеги педагогика училищеге охумагъа тюше.

– Муаллимни касбусун сайлагъанлыкъгъа не зат себеп болду? – деймен.

– Анамны атасы мен охумагъа барма сюегенни англап: «Балам, муаллимге оху! Шо – касбуланы да касбусу, касбуланы сыйлысы. Пачалыкъ оьзюню инг сыйлы байлыгъын – яшланы муаллимге тапшура. Шо байлыкъгъа уллу иш тергевлю янашыв герекден къайры, кёп билмеге, рагьмулу болмагъа герексен. Яшланы яхшы охутмакъ учун, гьаман охуп яшама герексен. Шо – яшавну тюз ёлу. «Юз яша, юз оху!» – дей халкъыбыз, – деген эди», – дей Къыстаман Пашаева.

Гертиден де, ону уллатасы Амат Алтемирович кёп заман юрт еси болуп ишлеген, билимге гьасирет, муаллимлени кёп сюеген адам эди.

1980-нчи йыл педагогика училищени музыкадан да гьазирлик береген бёлюгюн оьр къыйматлагъа да битип, Борагъан орта школагъа къайта. Огъар 3-нчю клас тапшурула. Шо йыллар школаланы администрацияларындан янгы ишлеп башлагъан яш муаллимлени 2 йыл педагогика практика гьисапда методика ёлбашчылыкъ сакъламакъны талап эте эдилер. Завуч болуп ишлеп тургъан сынавлу муаллимибиз А.А.Хасавов, Къыстаман Пашаевнаны хыйлы дарсларына баргъан сонг:

– Муаллим коллективибизге бирда­гъы-бир яхшы муаллим къошулгъан, – деди.

– Неге дейсен? – деген мени соравума:

– Охувчуланы оьзю де, оьзюн охувчулар да кёп сюеген муаллим. Охувчулар дарсларда, артда чы къайдан къалсын, юрюлежек дарсгъа тарыкъ болажакъ бары затны гьазир де этип, дарсны башланывун чыдамсыз къаравуллап токътайлар. Муаллимни гьар къайсы тапшурувун да кютмек охувчулар учун сююнчлю гьаракатгъа айлана. Муаллим охувчуланы атларын айтып да, этген ишине муштарлы багьа берип де, тергевлю янашыву, исси сёзю булан да оьз гючюне инандыра. Янгы дарсны англатывда бажарывлу кюйде техника къуралланы къоллап да, англатыв процесге охувчуланы оьзлени къуршап да, оьзбашына иш берип де, билим алыв процесде активлигин болдура, дарсны 45 минут вакътиси уллу иш берекетли къоллана, – деген эди.

Бугюн буса Къыстаман Пашаевна сынавлу муаллим, башлапгъы класланы муаллимлерини метод бирлешивюню ёлбашчысы, 1-нчи класда дарсланы юрюте. Дарслар юрютеген кабинети бугюнню талапларына жавап береген кюйде техника къураллар булан ясандырылгъан. Охувчулагъа билим берив процесни берекетин гётермек учун актив кюйде компьютер, телевизор, дисплей ва башгъа техника къураллар къоллана. Башлапгъы класланы бары да муаллимлери техника къураллар булан уьстюнлю кюйде ишлеп болсун учун, Грозныйда 70 сагьатлыкъ техника курслардан оьтген.

Башлапгъы класланы муаллимлерини бирлешивюню ёлбашчысы гьисапда Къыстаман Пашаевна муаллимге ачыкъ дарсланы гьазирлевде кёмек эте, оьзюню дарсларын буса бары да ачыкъ деп билдиргенден къайры, башлапгъы класланы завучуна М.З.Хункермурзаевге муаллимлени семинарларын оьтгеривде, гьар тюрлю сынав алышдырыв гьаракатларында актив кюйде ортакъчылыкъ эте.

Къ.П.Мамаеваны оюна гёре, яшлар – табиатны сыйлы савгъаты, пагьмулу яшлар буса сыйлы да, гёзел де савгъаты. Олар бары да яшавну байлыгъын болдура, пагьмулу яшлар буса байлыкъны берекетин де гётере, яшавну гёзеллигин де къура. Шо саялы болма ярай, пагьмулу яшлагъа яхшы тергев де бере.

– Сурат этеген, тавушу бар, чебер охувгъа гьаваслыгъы да, пагьмусу да бар яшлагъа кёмек этип болабыз, спортдан, бийив ва йырлав касбучулар бар. Оланы кружоклагъа белгилеме шайлы имканлыкъларыбыз бар. Школада гьар йыл мартда, охувчуланы ата-аналарын да чакъырып, юртну маданият къаласында оьтгерилеген охувчуланы чебер яратывчулугъун тергев уллу байрамгъа айлана. Сонг да, лап пагьмулу охувчулар,гьатта хор район ва республика тергевлерде ортакъчылыкъ эте. Предмет олимпиадаларда да, спорт ярышларда да гьар тюрлю конкурсларда республика даражада уьс­тюнлюклер къазанагъан бизин дагъы да уллу уьстюнлюклеге ругьландыра, – дей Къыстаман Пашаевна. Шолай гёрмекли уьстюнлюклер, школаны башлапгъы класларыны муаллимлерини къастлы ва бажарывлу ишлевюню натижасы, «башда уьйрет яшынгны» деп негьакъ айтмай.

Къ. Мамаева пагьмулу яшлар булан бажарывлу кюйде ишлей. 2009-нчу йыл школада оьтгерилген «Йылны охувчусу – 2009» деген конкурсда «Лап да пагьмулу ва къастлы» деген номинациясында ону 4-нчю класыны охувчусу Алина Адилханова 1-нчи ерге ес болду, Алия Керимова «Сепкинлер» деген бийив группаны ортакъчысы, республиканы милли политикагъа, печатгъа, информация къураллагъа къарайгъан министерликни диплому булан белгиленген. «Юлдуз» деген 4-нчю класыны командасы «Юный эрудит» деген республика интеллектуал конкурсунда 1-нчи ерни алгъан. Оьрде эсгерилген охувчусу Алия Керимова «Золотое руно» деген Россияны билим берив академиясы оьтгерген халкъара конкурсда ортакъчылыкъ этип, регионну охувчуларыны арасында 1-нчи ерге ес болгъан. Ону охувчулары – школада оьтгерилеген къайсы конкурсну да лап актив ортакъчылары.

Мен Къыстаман Пашаевна булан ёлукъмагъа баргъанда, ол класны ата-аналарыны комитетини жыйынында эди. Янгы йылгъы ёлка байрамны къужурлу ва пайдалы оьтгермекни масъаласын чечелер.

– Ата-аналар булангъы байлавлугъунг яхшы бугъай? – деймен.

– Оларсыз бир амалым да ёкъ, гьар къайсы гьаракатыма да муштарлы кюйде къол ялгъайлар: харж, транспорт, яшланы тарбиялавда сынаву, ою булан да. Мен де олагъа уллу иш тергевлюмен, тергевню яш да, уллу да, барыбыз да сюебиз. Олар булан жыйын оьтгере бусам, яшланы тарбиялавгъа багъышлангъан сёз онгараман, сонг да, гьар охувчуну гьакъында айтмагъа оланы къастыны, билимини, низамыны оьсювю гьакъында сёйлеймен, яшланы барын да къуршап, чебер яратывчулугъуну номерлерине къаратаман, охувчуланы гючю чатардай викториналар оьтгерип, олардан (охувчулардан) сююнемен, олар булан бирге оьзюм де кеп аламан, – деп иржая Мамаева.

– Охувчуланы бир-бир кемчиликлери гьакъында гьар ата-ана булан янгыз оьзлер булан айрыча иш юрюле, авлетлерибизни де, оьзюбюзню де кемчиликлерибизни кёкге чююргенни бирибиз де сюймейбиз, – дей муаллим.

Ишде етишген уьстюнлюклери саялы, Къ. Мамаева ва ону охувчулары къазангъан школаны, юртну, районну ва респуб­ликаны даражасындагъы гьюрметли грамоталар, дипломлар сав альбомну бийлеген. Ол биринчи категориялы муаллим. Гьакъ юрекден айтсакъ чы, охувчулар учун да, школа ва охувчуланы ата-аналары учун да Къыстаман Пашаевна – оьзю уллу савгъат ва берекет. 2012–2013-нчю охув йылны ахырында школаны директору, къапиялы сёз булан язып, Къыстаман Пашаевнагъа берген гьюрметлев грамота ону кёп арив исбатлай.

Къастлылар таш къала къура, сиз къурасыз билим къала.

Сиз охутагъан яшлар билим, къылыкъ ала.

Къой, гёнгюгюз гётерилсин, илгьамыгъыз гьеч дёнмесин,

Яшлагъа гьакъ сюювюгюз юз яшасын, сёнмесин.

Сиз этеген аслам ишге бу – аз савгъат, савболугъуз!

Яшланы къувандырагъан сыралы болсун ёлугъуз!