Рашит Гарунов

Мени бир къурдашым бар. Тахшагьарда тура. Таныш болгъан вакътибиз де эсимде ёкъ.  Сийрек ёлугъа бусакъ да, телефондан таба чакъ-чакъда гьаллашабыз. Мен огъар «учитель» деп ат къой­гъанман, ол да магъа «журналист» дей. Ол учитель болуп ишлемей буса да, дарс берегенде йимик, айтагъан затын мекенлешдирип, англатып, ачыкъ айта. Огъар тынглай туруп ялкъмайсан. Къачан сёйлесем, Интернетде бола. Уьюню (эки уьйлюк секция) къап яртысы китаплардан толгъан.

– Шоланы яртысын сама охугъанмысан? – деп сорайман.

– Алдын алынгъан китапланы барын да охуй эдим. Сонг бетлерин ачып, айры-айры ерлерин охуйгъан болдум. Гьали ачып къарама да заман болмай къала. Шону учун гьали китаплар алмайман. Алсам да, салма ер де ёкъ.

Мен оларда эки-уьч керен болсам да, уьюнде оьзюнден башгъа адамны гёрмегенмен. Бир заман агьлюсю болуп айырылгъан. О къатынны да анг­лама ярай. Яшлары да ёкъ бугъай. Шолай, мени къурдашым – гьалиги заманны оьзтёрече игити.

Огъар не гьакъда сорав берсенг де, жавабы гьазир. Дюнья гьаллары, милли масъалалар, агьлю аралыкълар, тарих, дин, къылыкъ  темалар – шуланы къайсындан да сорав берсенг, сагьатлар булан сёйлеп бола. Мен бир керен огъар «тюртме» сююп:

– Америкалыланы шонча да гьакъыллы бусанг, неге шолай ярлысан  деген айтыву бар, деген эдим. Ол мени масхарамны багьаламады:

– Гьайгевлер сени америкалыларынг. Байлыкъдан къайры затны англамайлар. Дюньяда байлыкъдан уллу насип де бар, – деп, къылыкъ, намус, гьалаллыкъ гьакъда ярым сагьатлыкъ лекция охуду.

Артдагъы гезик ёлукъгъанда, ол мени тамашагъа къалдырды:

– Сен чи гертиден де журналист болгъансан. Билмей эдим. Юртда бир къардашлагъа баргъанда, оларда «Ёлдаш» деген газетде  сени суратынгны ва макъалангны гёрюп, тамаша болдум.

– Не бар мунда тамаша болмагъа? Сен чи ­оьзюнг магъа «журналист» деп болмаса, сёйлемейсен.

– Гертиден де мен билмей эдим. Мен чи сен оьзюнг учитель деп тура эдим. Сагъа олай ат такъгъанымны себеби: сени журналистленики йимик соравларынг кёп бола.

– Журналистни сораву оьзгеленикинден неси башгъа? – дедим, бу айтгъанны ушатмай.

– Неси де башгъа. Нормальный адам, бир затны сорай буса, оьзюне шо зат негер буса да тарыкъ экенге сорай. Журналист буса, сорайгъан заты оьзю­не тарыкъ болуп тюгюл, шо гьакъда хабарлама яда язмагъа тарыкъ экенге сорай.

– Дагъы, яманмы да?  Билип, шо гьакъда язмакъ – журналистни касбусу чу.

– Дав болса да, сув алса да, от тюшсе де, башгъа балагь къопса да, журналистге бир – язма, сёйлеме тема чыгъа. Ол болгъан агьвалатны юрегинден оьтгермей, шогъар къайгъырма чакъы заманы да болмай. Шону учун шо журналистлени кёплер сюймей. Тюрлю-тюрлю атлар да тагъа: «бырынгъы касбуну есилери», «акъча учун не ялгъанны да язма гьазир адамлар» ва башгъалары.

– Буса сен мени яхшы таныгъан болгъансан, – дедим, гертилей де, хатирим къалып.

– Яман гёрме…  Мен уллу журналистиканы гьакъында айтаман. Сагъа кёп соравларынг болагъангъа айтгъан эдим «журналист» деп. Биздеги пачалыкъ газетлерде ва телевидениеде ишлейгенлени мен журналистлеге де санамайман. Олар айтгъанны язагъан ва алапа учун ишлейген чиновниклер.

Эришме гьалым ёкъ эди. Арт вакътилерде телевизоргъа къарасам ва  газетлени ачсам, бир-бирде «учитель» герти айтамы экен деп эсиме гелип гете .