Бизин республикабызны бюджетини, белгили болгъаны йимик, 60 процентден къолайы федеральный центрдан йиберилеген дотациялагъа харлы. Озокъда, шону ёрукълашдырмакъ муратда бизин республикабызда арт вакътилерде оьтгерилеген чаралар тергевню тартмай болмай.

Натижада, Россияны налог къуллугъуну Дагъыстанда иш гёреген управлениесини маълумат къуруму билдиреген кюйде, 2013-нчю йылда алдагъы йылдан эсе федеральный ва республика бюджетлеге гелеген налоглар 3 миллиард манатны оьлчевюнде артыкъ жыйылгъан. Шону артывуна не зат себепли?

Биринчилей, алдындагъы йылны май айында чыгъарылгъан РФ-ни Президенти Путинни къарарларына гёре бизин республикабызны бюджет тармагъында ишлейгенлени алапалары бир къадар къолайлашгъаны гелимлерден алынагъан налогланы къадарын да артдырма имканлыкъ берген.

Экинчилей, пачалыкъ тапшурувлар булан чалышагъан къурулуш компанияларда ишлейген къурувчулардан алынагъан налоглар ёрукъгъа тюшмеге башлагъан.

Уьчюнчюлей, ерлерде оьтгерилеген тергевлени натижасында адамланы ва къурумланы гелимлерини ачыкъгъа чыгъарылыву республика ва федеральный бюджетлеге гелеген налогланы артдырмагъа имканлыкълар яратгъан.

Дёртюнчюсю де, экономиканы яшыртгъын тармагъын ачыкъгъа чы­гъарывда да бир къадар алгъа барыв гьис этиле.

Яшырмагъа негер тарыкъ, оьзге регионларындагъы налогланы аслам пайын бюджетлеге береген орта мадарлы класны амалгъа геливю Дагъыстанда осал. Неге десегиз, янгы аякъгъа туруп гелеген далапчылыкъ тармакъдагъы гьаракатчы тайпалар ва къурумлар Пенсия фондгъа йиберилеген тёлев гьакъланы эки керен артгъанына рази тюгюл.

Натижада, увакъ ва орта бизнесни къуллукъчуларыны профсоюзу малим этеген кюйде, 2013-нчю йылда тёлев гьакълар артдырылгъаны саялы айрыча иш гёреген дагъыстанлыланы 10 мингден де къолайы оьз ишин токътатма борчлу болгъан яда буса экономиканы яшыртгъын тармагъына гёчген.

2013-нчю йылда буса Дагъыстанны финанс министерлигини касбучуларыны гьисабына гёре оьтген йыл увакъ ва орта бизнес булан машгъул болагъан адамлардан ва къурумлардан 5,6 миллиард манатны оьлчевюнде налоглар жыйылма тарыкъ болгъан. Гьакъыкъатда буса жы­йылмагъан.

Шону йимик, сатыв-алыв тармакъдан, топуракъ налогдан республика ва ерли бюджетлеге гелеген гелимлени-налогну натижалары да гьалиге ерли юрекни рази къалдырмай. Шогъар да къарамайлы, 2014-нчю йылда федеральный бюджетге алынагъан налогланы бизин республикабызда 13 процентге артдырма уьстден таба борч салынгъан.