Мурат Аджини ювукъ къардашы, атасыны зукъариси, ана къардашларыны кёплери булан ювукъдан танышман. О заманларда Мурат оьрюм етишип гелеген улан эди. Сонг да охувчу гьисапда да ону асарларын, барын да дегенлей охудум. Ону къардашы Багьав Гьажиев булан там уруп, кёп йыллар Хасавюртда яшагъанман, ишлегенмен. Багьав о заманларда Хасавюртда къошулчан юк ва адам ташыйгъан автохозяйствону директору эди, сонг главный инженери болуп ишлеп, пенсиягъа чыкъды. Ону менден уллу авлетлери де бар эди.
Багьав Гьажиевни уланыны уланы Азнавур Чингисович Гьажиев бугюнлерде Дагъыстан Республиканы печатгъа ва маълуматгъа къарайгъан министри болуп ишлей.
Нечакъы не айтсакъ да, бизин халкъны эсин тапдыргъаны, эсин къайтаргъаны саялы, Къумукъну къумукъ этгени саялы, Мурат Аджиге баракалла айтма сюемен. Ол къоркъмай, тартынмай, тюзлюкню ёлун ачып, инсанланы кёплерин гьайран этди. О саялы Мурат Аджини халкъ оьрге гётерген. Ол абуру, сыйы, оьзюню илмусу, рагьмусу ва гьакъылы булан дюнья оьлчевдеги алим атны къазангъан.
Багьавну уллу уланы Асев Гьажиев мени булангъы лакъырында эсгерген кюйде, Мурат Аджини къумукълагъа хатири къалгъан, оьпкелеме сюегенлиги де ёкъ тюгюл. О гьакъда Мурат Аджи оьзюню китапларында да эсгере. Мурат Аджини къумукълагъа тас этме ярамай. Ону олай оьлчевдеги илмулу адамыбызны сюймесек, огъар гьюрмет этмесек, эки якъдагъылар бизин тюз англамас чы. Биз ону булан оьктем болма герекбиз. Мурат Аджи йимик адамларыбыз кёп болсун. Алибек Гьажиев де айтгъанлай, бизге кант этип турма тюшмей. Бизин гьалыбыз кант этеген даражада тюгюл.
Бирдагъы янындан айтсам, бизин къумукъланы лидерлери ёкъ деп де кёп айтыла. Шону да тюз гёрмеймен. Ярым миллион халкъны лидерлери нечик болмай. Нечесе йыллар къумукъ халкъына эринмей къуллукъ этип янын салып ятмайгъан адамларыбыз, алимлерибиз бар. Тек, не амал, олар бир юмурукъ йимик болуп, халкъыны ишине даим къуршалмай.
Мурат Аджи къумукъ халкъны шо даражасы азлыкъ этегенни де эсгере. Ол айтагъан кюйде, бугюнгю оьлчевде къумукълар алда йимик бажарывлу болса да, айсениликге асасланып, оьзлени оьзлер ер этип, арасында бирлик ёкъ. Мен шогъар да къол саламан.
Зайнап Гьажиева – Багьавну агьлюсю айтып эшитгенмен. Мурат Аджи эс тапгъан вакътилеринде къоз терегини тюбюнде къоз къыдырагъанда, алтын тапдым деп, йыртыллайгъан затны анасына бере. «Яшым, алтын ессиз болмай, жыйып къояйым, еси табылмай къалмас», – деп, анасы алтынны ала. Атасына Мурат шо гьакъда айтгъанда, ол да: «Бизге гишини алтыны не тарыкъдыр, бизин алтыныбыз бар», – деп яшыны башын сыйпай.
Мен оьзюмню макъаламда Мурат Аджини яратывчулугъуна, пагьмусуна толу къыймат берип болмайман, ону оьзюме борч да этмеймен. Билемен, ону гьакъында дагъы да кёп айтылар, халкъ огъар толу къыймат да бермей къоймас.
Багьав Асевович Гьажиев оьзюню савунда: «Мурат Аджиге эрте не геч бизин къумукъ халкъыбыз сужда къылажакъ, савлай тюрк дюньясы сонггъа таба Мурат Аджиге алгъыш тилер», – деп айта бола эди.
Амир АЛИЕВ.
