Супиянат Мамаева:

АВУР ГЕЧЕ

 

Не авур гечедир,

Не авур гече…

Сав дюнья гечемде

Айлана чабып.

Не авур гечедир,

Не авур гече…

Болмайман бу гече

Яллыгъым табып.

Гюнде мен минг чапгъан

Сокъмакълар яшда,

Магъа ошап чаба

Гечеме пашман,

Яшавгъа чыкъмагъан

Умутлар яшгъы,

Тюшелер гечеме,

Терс атгъан ташдай

Гьаясыз яшны.

Оьзенлер, оьзлерден

Мен йыр ичеген,

Алгъасап агъалар

Гечеме багъып,

Гёр, къара!

Бу авур

Гечени бирден

Гётерип къуватлы

Къоллары булан,

Йырчыдай, гелеген

Янгы йыр табып,

Бирев геле тура…

Тангны ал шавлалы

Юзюгюн тагъып.

            *   *   *

Гечикген гелиндей,

Гечеге гелип,

Киритли тёшюнге

Къучагъым герип,

Бу къалын агъачда

Къайта адашып,

Юлдузсуз кёгюнгде

Айдай талашып,

Гечени тёшюне

Яйып акъ шаршав,

Акъ шаршавда йимик

Бюс-бютюн яшав,

Тырпыллай, талаша

Шаршав да гьалек,

Бир уллу дюньядай

Гиччинев юрек…

Эсин ичген йимик,

Эсирип бавлар,

Къап-къара гечеге

Себелей шавла…

Сигьрулу тюслеге

Бояп танг алны,

Бу гьалек дюньягъа

Сабурлукъ салды.

 

ШЫПЛЫГЪЫМНЫ БЁЛМЕДИ

 

Бу гюнюм де гетди мени бошуна,

Гёзлегеним гёрюнмеди гёзюме,

Мен кёп затны гёзлей эдим яшавдан,

Не экенин англамайлы оьзюм де…

Туякъ тавуш эшитилсе ариден,

Къулакъ асып тынглай эдим къырлагъа,

Бирев сама шыплыгъымны бёлмеди,

Бирев сама ёл ачмады йырлагъа…

Табанларым тегенекге талатып,

Яланаякъ, англамайлы яшлыкъдан,

Гюл урлукълар ташлап орман бугъай деп,

Байлам этме къарагъанман ташлыкъда…

Къызгъанмады къысмат менден къапасын,

Айланмадым гьар ташындан яшына,

Бирев сама шыплыгъымны бёлмеди,

Турагъанда яшлыгъымдан шашыма…

Сан да гёрмей айланмасын яшавну,

Тюшегенде баштигимден чомулуп,

Айланч ёллу энишлени, оьрлени,

Айланмайлы туруп оьзюм ёл улуп,

Бирев сама шыплыгъымны бёлмеди.

 

ЮВУКЪ ДА ДЮР, ЙЫРАКЪ ДА…

 

Тангалама

Танг ярыкъдай тувмагъа,

Минг оьртенни

Ягъа туруп боюмда,

Мени инг де

Яхшы йырым йырлажакъ

Эринлерин

Элтме мени тёшюме

Чаба яшым,

Чаба магъа оюмда.

Чап, яшым, чап

Къучагъына къызъяшны

Ана гьисин

Ачгъан янгыз йырлагъа,

Эринлерин тербет,

Сёйле, къавгъала,

Шавла болуп ойна,

Талаш боюмда,

Чап, яшым, чап,

Оьсе туруп оюмда,

Ювукъ да дюр,

Йыракъ да дюр

Тангалам.

 

ТАЛНЫ ЖАВАБЫ

 

Ёммакъдагъы денгиз атдай,

Денгиз атдай сигьрулу,

Заман мени алып бара

Яшлыгъымдан оздуруп.

Гёзеллигин берген йимик,

Берген йимик замангъа.

Яшав – оьзен. Яшлыгъым да

Агъып бара гьамангъа.

Замангъа ял барагъандай,

Ял бара гьар къаравум,

Яшлыкъны генг орманында

Къалды нече соравум…

Къайда энни шо орманлар,

Яланаякъ къыдыргъан,

Тегенекли гёк талалар

Табанларым сыдыргъан?

Къайда? Къайда айланмалар,

Биз тёрюнде юзеген?

Гёк отдагъы гюмелеклер,

Биз гюллерин уьзеген?

«Къайдаларым» эшитгендей,

Къарт тал терек къаршымда,

Сыйпап яшыл чумалларын:

– Сора, – деди, – яшынгдан!

 

ЙЫЛАЙМЫКЕН?

 

Гёзьяшлардай болуп кёкден,

Тамычылап янгур тама,

Гюнню кепи бузулгъандай,

Нече де бек салкъын гьава.

Кёк де неге гёзьяш тёге,

Ошап чал чач аналагъа?

Кёкню чыгъы эмдей синге

Топракъдагъы яралагъа…

Неге, неге кёк яш тёге?

Чарс гюнлерин ойлаймыкен?

Юлдузларын сакълайман деп,

Рагьат турма болмаймыкен?

Тёшюндеги гюллелени

Бир-бирлетип чёплеймикен?

Давлар салгъан яраларын

Гёзьяш булан кёклеймикен?

Элни агьлю Тюнегюню

Кёкню жанын къыйнаймыкен?

Ерни татли язын гёрме

Гьасретликден йылаймыкен?

 

БУ АХШАМ…

 

Биринчи язбашдай бу ахшам,

Бюрлени шатлыгъын яягъан,

Биринчи къар йимик бу ахшам,

Къарангы гечеге явагъан,

Биринчи йырымдай бу ахшам,

Шавла деп йырлангъан тумангъа…

Не ошай, не ошай бу ахшам,

Умутум къачыргъан къунангъа.

 

ГЕТЕ МАГЪА ЧАЛЫНЫП

 

Яш эдим,

тек яш бусам да эсимде

Хоншудагъы къатынланы лакъыры:

«Талайына къалды тогъас салынып,

Огь, нече де языкъ болду, пакъыр», — деп,

Сёйлей эди олар…

Анам чакъырып,

Гетдим.

Къалды, къалды менде даимге

Анабызны гьакъындагъы шо лакъыр…

Шондан берли айлар, йыллар оьтсе де,

Бугюн мени анам чакъы этсе де,

Айлар, йыллар, айланышып, аралап,

Шо лакъырны этгенлени элтсе де…

Шо гюн йимик гете магъа чалынып:

«Талайына къалды тогъас салынып…»

 

ЯНГЫЗ НЕГЕ БОЛАМАН?

 

Янгыз неге боламан?

Гёзюм ачсам – гёз алдымда сен бусанг,

Гёзюм юмсам – гёнгюмдеги сен бусанг,

Онгумдагъы,

Солумдагъы – сен бусанг,

Мени бары ёлумдагъы – сен бусанг,

Янгыз неге боламан?

Къарангымны – бир сен бусанг ярыгъы,

Бир сен бусанг – дюньяда лап тарыгъым,

Йырларымны сен болгъан сонг булагъы,

Янгыз сенде буса мени къулагъым,

Янгыз неге боламан?

*   *   *

Гечени гёк гёлегини

Тюймесидей йыртыллап,

Ай да кюлей,

Кюлемеге сюемен.

Ана болма агь урагъан гечени

Кёкюреги йимик Ай,

Гюллемеге сюемен.

Булутланы пашманлыгъын

Урламагъа сюемен,

Гьайран гёзел топурагъым,

Гьайлек йырдай,

Юлдузлагъа

Йырламагъа сюемен.

 

ТЮШ ВА ТЮЛ

 

Акъ къар ява мени яшыл язымда,

Яланаякъ гюллер уьзме чабаман,

Ай оьбеген гюл-чечегин бавумну,

Чыгъын тёгюп, бирев уьзе табаман.

 

Табанларым ишый туруп йылы къар,

Мен къалгъыйман чечеклеге таянып,

Сынгъан гюллер соравлардай аралап,

Гече орта къалдым бирден уянып.

Акъ къар мени язларыма явагъан,

Болма ярай – тазалыгъы гьислени,

Гюл-чечеклер, оьзге бирев уьзеген –

Тюзелмеген умутланы тюслери…

Язларымны бораса да боранлар,

Иржаяман Тангалама таянып,

Насиплимен, оьтюп бары борандан,

Гюндей сени гёрегенге, уянып.

 

СЮЮНДЮРМЕ ГЕЛГЕНДЕЙ…

 

Янгур ява, янгур ява,

Язгъы янгур себелей.

Янгур ява бизин учун,

Сюйгеним, къулачынг гер!

Янгур ява, ява янгур…

Къулач яйып янгургъа,

Биз экевбюз янгур тюпде

Тынглайгъан янгы йыргъа.

Бирден гючлю тавуш этип,

Кёкню тёшюн омузлап,

Яшмын яшнай,

Кёкюрей кёк,

Тавушгъа юрек сызлай…

Къоркъув къуршап,

Къулач яйып,

Сюйгениме чабаман,

Сюйгенимни генг тёшюнде

Эркин икълыкъ табаман.

Янгур ява, сююнч ява,

Бизге насип себелей,

Насип берип, биз экевню

Сююндюрме гелгендей.

 

ХОНШУ УЛАН

 

Терезени япсарындан

Иржайып кюр улакъдай,

Хоншу улан: «Гел!» — деп тилей,

Сув алмагъа булакъдан.

Сёйлемесем, ойгъа бата,

Пашманлыкъ яба юзюн…

Иржайсам, Ай иржайгъандай,

Къувана менден оьзю.

Ёлукъсакъ, яшлардай шатбыз,

Хабарлайбыз, кюлейбиз,

Бийик кёкде Айны, Гюнню,

Юлдузланы гюллейбиз.

Къара да, ойлашмай бугъар

Не деп айтарсан энни?

Тамаша бар хоншу улан

Сюе болмаса мени.

 

ГЁРЮП КЪОЙСА…

 

Бюрюн ярып чыкъгъан шатман чечекдей,

Булут ярып чыкъды Ай кёк тёрюне,

Оьзю де о иржаягъан юз булан

Иргъакъ тутгъан къойчу  яшдай гёрюне.

 

Эшитгенмен айтып яшда кёп гезик,

Къойчу улан бар деп Айны юзюнде,

Кимлер айтгъан, не саялы, не учун?

Айгъа къарап ойлашаман оьзюм де.

 

Тикленгенбиз бир-биревге Ай ва мен,

Сыр чечеген дослар йимик тездеги,

Не англасын буздай сувукъ юлдузлар

Бир-биревге иссиликни биздеги.

 

Гёзеллери гёрер депми кёгюню,

Ай астаракъ булут артда яшынды.

Ерден бир къыз Айгъа сырын чече деп,

Юлдузлар да сёйлермикен башымны?!

 

ЮРЕГИНГНИ АЧГЪЫЧЫ

 

Мен толтуруп сююв булан сююнчден

Юрегинг де къалды менде батылып,

Ер бар буса онда менден оьзгеге,

Элт юрегинг, турма тынып, тартынып.

Къолунгну чу узатгъансан башгъагъа,

Аясында уьйлерингни ачгъычы…

Элтген булан, огъар нечик ачарсан

Менде буса юрегингни ачгъычы?!