Неге тюгюл, экономиканы яшыртгъын тармагъында ерли, республика ва оьзге тюрлю бюджетлеге гелеген гелимлени, налогланы толу кюйде жыйма бажарылмай.
Муна шо саялы да, Дагъыстанда коррупцияны тамурлары байына. Шоланы азыгъын къыркъмай туруп, оьсювню барышы да чаналай ва четимлеше гетежегин унутмай, барыбызгъа да ачыкълыкъны шартларында сыкълашып ишлемеге герек», – деген Дагъыстанны башчысы Р. Абдулатиповну ДР-ни Халкъ Жыйынына йиберген Чакъырыв кагъызында.
Оьтген йылны толу гьасиллери гьалиге ерли бизге белгили болуп битмей тура. Дагъыстанны экономика оьсювюню министрини заместители Н. Чичварин аян этеген кюйде, 2013-нчю йылны 11-нчи айыны ичинде ерлердеги район ва муниципал къурулувларындан экономиканы яшыртгъын тармагъын ачыкъгъа чыгъарывну программасын гьисапгъа алып, 5518,2 миллион манатны къадарында налоглар ва оьзге гелимлер жыйылгъан. Шо кёпмю яда азмы?
Шону аянлашдырмакъ учун 2012-нчи йылны гьасиллери булан тенглешдирип къарайыкъ. Белгили болгъаны йимик, оьтген йылны шу вакътиси булан тенглешдиргенде налогланы ва оьзге тюрлю гелимлени жыйылыву район ва шагьар муниципал къурулувларында умуми кюйде алгъанда 817,5 миллион манатгъа къолайлашгъан. Демек, 17,4 процентге артгъан.
Тюзюн айтгъанда, ДР-ни башчысы алгъа салгъан борчлагъа гёре шо уьстде гелтирилген санавлар кёп де тюгюл. Шолайлыкъда, озокъда, налогланы ва оьзге тюрлю гелимлени жыйывну тапшурувларыны ерлерде яшавгъа чыгъарылагъан оьлчевлери юрекни рази къалдырмай.
Магьачкъала, Дагестанские Огни, Хасавюрт шагьарларда, Къаягент, Дербент, Акъуша районларында ва оьзге муниципал къурулувларында налогланы ва оьзге тюрлю гелимлени жыйывну план гёрсетивлери йырыла десек, гьакъыкъатгъа къыйышмай къалмас. Алда йимик гьали де, гьар тюрлю бюджетлер аслу гьалда топуракъ, адамлардан жыйылгъан ва транспорт налоглардан таба толумлашагъаны ачыкъ болуп гёрюне.
Тек нетерсен, увакъ ва орта бизнесден, сатыв-алыв тармакъдан, монополия компанияланы хайырындан алынагъан налоглар гьалиге ерли осал жыйыла. Дагъысын айтмагъанда, лап да кёп ва уллу имканлыкълар бар Магьачкъаладагъы ва Хасавюртдагъы базарларда сатыв-алыв ишлер булан машгъул болагъан минглер булангъы онгача иш гёреген тайпалар, гьатта бир-бир башалман кюйде амалгъа гелген базарлар гьисапгъа алынмагъан кюйде яшыртгъын чалышывун давамлашдыра.
Озокъда, бизин республикабыздагъы юрт хозяйство агьамияты булангъы топуракъланы асувлу кюйде къолланмайгъанлыгъы онгача ва сабанчы-фермер хозяйстволагъа пачалыкъны янындан этилинеген енгилликлерден пайдаланма, кредитлени, компенсацияланы, субсидияланы къоллама четимликлер тувдура. Производство болмаса, генглешмесе, налоглар да артмай.
Дагъысын айтмагъанда, бизин республикабызда артдагъы йылларда 150 минг гектар майдандагъы сюрюлеген авлакълар къаравсуз къалгъан демеге ярай. Уьстевюне, артдагъы йылларда тюзлюк бойдагъы гёчювюл отлавлукъларда башалман кюйде амалгъа гелген 100-ден де къолай юртлар къайда гьисапгъа алынгъан? Не булан машгъул бола, топуракъ налогланы ва оьзге къуллукълар саялы тийишли гьакъланы тёлейми? Мунда да ачыкълыкъ ёкъ.Тав районлагъа да тёлемей, оьзлер яшайгъан тюздеги районлагъа да тёлемей. Республика ва оьзге бюджетлеге де хайыр этмей.
Муна шо саялы да топуракъгъа бакъгъан якъдагъы талаплары къыйыкъсытылгъан ва къыйыкъсытылып турагъан ерли халкълар башалман кюйде гёчюп гелип орунлашгъанлар учун да гьар тюрлю налогланы ва гьакъланы тёлейгенини алдын алма заман болгъан. Неге тюгюл, яшавну ва экономиканы оьсювюне Дагъыстанда бугюн шо тармакъларда ачыкълыкъ ёгъу да разисизликлер тувдурагъаны гьакъда унутма тюшмей.
Муна шо саялы да, Дагъыстанда коррупцияны тамурлары байына. Шоланы азыгъын къыркъмай туруп, оьсювню барышы да чаналай ва четимлеше гетежегин унутмай, барыбызгъа да ачыкълыкъны шартларында сыкълашып ишлемеге герек», – деген Дагъыстанны башчысы Р. Абдулатиповну ДР-ни Халкъ Жыйынына йиберген Чакъырыв кагъызында.
Оьтген йылны толу гьасиллери гьалиге ерли бизге белгили болуп битмей тура. Дагъыстанны экономика оьсювюню министрини заместители Н. Чичварин аян этеген кюйде, 2013-нчю йылны 11-нчи айыны ичинде ерлердеги район ва муниципал къурулувларындан экономиканы яшыртгъын тармагъын ачыкъгъа чыгъарывну программасын гьисапгъа алып, 5518,2 миллион манатны къадарында налоглар ва оьзге гелимлер жыйылгъан. Шо кёпмю яда азмы?
Шону аянлашдырмакъ учун 2012-нчи йылны гьасиллери булан тенглешдирип къарайыкъ. Белгили болгъаны йимик, оьтген йылны шу вакътиси булан тенглешдиргенде налогланы ва оьзге тюрлю гелимлени жыйылыву район ва шагьар муниципал къурулувларында умуми кюйде алгъанда 817,5 миллион манатгъа къолайлашгъан. Демек, 17,4 процентге артгъан.
Тюзюн айтгъанда, ДР-ни башчысы алгъа салгъан борчлагъа гёре шо уьстде гелтирилген санавлар кёп де тюгюл. Шолайлыкъда, озокъда, налогланы ва оьзге тюрлю гелимлени жыйывну тапшурувларыны ерлерде яшавгъа чыгъарылагъан оьлчевлери юрекни рази къалдырмай.
Магьачкъала, Дагестанские Огни, Хасавюрт шагьарларда, Къаягент, Дербент, Акъуша районларында ва оьзге муниципал къурулувларында налогланы ва оьзге тюрлю гелимлени жыйывну план гёрсетивлери йырыла десек, гьакъыкъатгъа къыйышмай къалмас. Алда йимик гьали де, гьар тюрлю бюджетлер аслу гьалда топуракъ, адамлардан жыйылгъан ва транспорт налоглардан таба толумлашагъаны ачыкъ болуп гёрюне.
Тек нетерсен, увакъ ва орта бизнесден, сатыв-алыв тармакъдан, монополия компанияланы хайырындан алынагъан налоглар гьалиге ерли осал жыйыла. Дагъысын айтмагъанда, лап да кёп ва уллу имканлыкълар бар Магьачкъаладагъы ва Хасавюртдагъы базарларда сатыв-алыв ишлер булан машгъул болагъан минглер булангъы онгача иш гёреген тайпалар, гьатта бир-бир башалман кюйде амалгъа гелген базарлар гьисапгъа алынмагъан кюйде яшыртгъын чалышывун давамлашдыра.
Озокъда, бизин республикабыздагъы юрт хозяйство агьамияты булангъы топуракъланы асувлу кюйде къолланмайгъанлыгъы онгача ва сабанчы-фермер хозяйстволагъа пачалыкъны янындан этилинеген енгилликлерден пайдаланма, кредитлени, компенсацияланы, субсидияланы къоллама четимликлер тувдура. Производство болмаса, генглешмесе, налоглар да артмай.
Дагъысын айтмагъанда, бизин республикабызда артдагъы йылларда 150 минг гектар майдандагъы сюрюлеген авлакълар къаравсуз къалгъан демеге ярай. Уьстевюне, артдагъы йылларда тюзлюк бойдагъы гёчювюл отлавлукъларда башалман кюйде амалгъа гелген 100-ден де къолай юртлар къайда гьисапгъа алынгъан? Не булан машгъул бола, топуракъ налогланы ва оьзге къуллукълар саялы тийишли гьакъланы тёлейми? Мунда да ачыкълыкъ ёкъ.Тав районлагъа да тёлемей, оьзлер яшайгъан тюздеги районлагъа да тёлемей. Республика ва оьзге бюджетлеге де хайыр этмей.
Муна шо саялы да топуракъгъа бакъгъан якъдагъы талаплары къыйыкъсытылгъан ва къыйыкъсытылып турагъан ерли халкълар башалман кюйде гёчюп гелип орунлашгъанлар учун да гьар тюрлю налогланы ва гьакъланы тёлейгенини алдын алма заман болгъан. Неге тюгюл, яшавну ва экономиканы оьсювюне Дагъыстанда бугюн шо тармакъларда ачыкълыкъ ёгъу да разисизликлер тувдурагъаны гьакъда унутма тюшмей.
