Зар сатырлар
(Абдуразакъ Мирзабековну эсделигине)
Абдуразакъ, телефон сёйлеп сама да,
Юрегимни айтма къалдым гечигип.
Аччы хабар гелип ала-саладан,
Сав халкъ булан мен де къалдым зар чегип.
Халкъ жыйылып зарланмасдай эрмединг,
Халкъ саялы не къыйынлар гёрмединг?!
Зарлы гюнлер янынг салып ятмадынг,
Оьзгелердей сатылмадынг-сатмадынг.
Оьрге чыгъып оьр къуллукъда болсанг да,
Сен халкъынгдан оьр гёрмединг оьзюнгню.
Авурлугъун оьз бойнунга алып да,
Эренлердей айтдынг айтгъан сёзюнгню.
Языкъ ананг, шавхалланы баласы,
Бугюн сени бу къыйынынг гёрмеди.
Атагъызны тутуп алып гетген сонг,
Сизин сакълап оьлмеге чи оьлмеди.
Тюзюн айтып, тувра юрюп тартынмай,
Къызбайланы кёп къыздырдынг къычывун.
Ол къызбайлар урду артда топ этип,
Сени уьюнге, сагъа чыкъгъан ачувун.
Оьзю оьлсе де, халкъда аты оьлмейген,
Эрлер бола, тарихлерде къалажакъ.
Бюрчебийлер тобугъунга гелмейген,
Гьаким болуп, абур-сый чы алмажакъ.
Сен геч бизден, сагъа къыйын болгъанда,
Янынг тутуп, яндаш болуп болмадыкъ.
Авур гюнлер гелип юрек толгъанда,
Чалдай болуп айланангны алмадыкъ.
Не де бола намус ёкъда, ягь ёкъда,
Намусунгну сатывлагъа салмадынг.
Оьзденлери къулгъа дёнген къумукъда,
Оьлюп гетдинг, тек къул болуп болмадынг!
Къумукътюзюм
Къумукътюзюм, Къумукътюзюм,
Яшыл язым, алтын гюзюм.
Гюл чечекли халчам мени,
Талай тапгъан тахчам мени.
Дюнья чегип, алтын берсе,
Бермен сени, бермен сени.
Минг алтынгъа тие тарап,
Бир гёргеним сени къарап.
Кёп халкъланы сыйындыргъан.
Аш-сув берип айындыргъан.
Къумукътюзюм, къумукъ элим,
Алтын саным, аркъам, белим.
Къанатлы яш болгъан бусам,
Не насипли болар эдим.
Сени уьстюнгден уча туруп,
Гече-гюнлер къалар эдим.
Язаман
Алтмыш керен ант этсем де
Алтмышдан сонг язмасгъа.
Тек язаман, мен оьзюме
Оьзюм къабур къазмасгъа.
Охувчум, сен менден геч,
Инжите бусам башынг.
Шунча сагъа базаман,
Тюйсенг де ярай къашынг.
Язмасам–яшавум ёкъ,
Яллыгъым ёкъ, ялым ёкъ.
Узун сёзню къысгъасы,
Сиз айтагъан гьалым ёкъ.
Мен оьлюмден къоркъмайман,
Оьлюм кимге де бар зат.
Мен къоркъаман–язгъаным
Болар деп менден де къарт.
Бирлик
Къумукъ бирлик къурчакъ тюгюл ойнайгъан,
Къучакъ тюгюл, мангып гелсин, манг гелсин.
Гьар гелгенни къучакъламай къоймагъан,
Къумукъланы бирлиги деп оьлебиз
Тек бирликде кимлени де гёребиз.
Къумукъ этип, къумукъ, къумукъ деп
турсакъ,
Къумукъ болуп къалармы ол къурумсакъ.
Бир гиччинев пайда учун башына,
Къумукъланы сатагъангъа нетерсен?
Болгъан чакъы гьарам къошуп ашына,
Пап-парахат ятагъангъа нетерсен?
Толуп геле гьарамзада ва гьарам,
Минип чыкъса, гётермесдей бир бурам.
Шо тайпалар гетсе шонда батылып,
Мунаман деп, къумукъ чыгъар атылып.
Бирлик болмай, чийлик болса юрекде,
Шолай бирлик емиш бермес терекдей.
Бирлик болар бармакълардай къолдагъы,
Ташны-тавну атар йимик ёлдагъы.
Бирлик болмай къыйын тёкмей, къыйналмай,
Яхшы кюйде бир къазанда къайнамай.
Тайып бары кири булан кирлиги,
Шонда болар къумукъланы бирлиги.
Шо бирликде къурумсакъгъа ер болмас,
Башы ёкъ бир башчылар да оьр болмас.
В.В.Путинге давну яшларындан
КАГЪЫЗ
Давну яшлары десе,
Юрегим гете гююп.
Яшланы аталарын,
Давдан къайтарма сююп.
*
Не гёрмеди, гьейлер, давну яшлары,
Чакъсыз оьлюп, тез агъарып башлары.
Ярты етим, герти етим, етимлик,
Этди бизге огь нече де четимлик.
Ачлыкъ къысып, ёкълукъ къысып бир якъдан,
Гьейлер, нечик турдукъ яшлар аякъдан.
Турагъанда терек салып, бав салып,
Аталаны, агъаланы дав алып,
Мен оьзюм де тамашагъа къаламан,
Нечик болдум шо гьалларда сав къалып.
…Хабар чыкъды, нече керен бир хабар:
Давдан къалгъан яшлагъа да бакъмакъ бар.
Тек шо хабар болуп къалды бош хабар.
Акъча берсе давдан къалгъан яшлагъа,
Акъча къайда башчылагъа, башлагъа.
Яда буса талавургъа, талама,
Етим яшгъа яхшы гёзден къарама?!
Къараймыкен багъыйлы гюн гелгинче,
Давдан къалгъан яшлар бары оьлгюнче.
Кёп къалмагъан, битип бара къартлыкъ да,
Давдан къалгъан яшлагъа ёкъ къатыкъ да.
Кёп къалмагъан, аз къалгъанбыз, нетебиз,
Бир нече йыл–барыбыз да гетебиз.
Путинден де гёрдюк деп бир шабагьат,
Кёрюбюзде ятар эдик парахат.
Давну бары яшларыны атындан
Кимге айтар кёп налатлар артындан?
Геч болгъунча законунгну къабул эт,
Биз де давну яшларыбыз–абур эт.
Къумукълар
Акъчаны къулу болмай,
Намусну къулу болгъан.
Намусгъа бек уланлар
Къумукъда сыйлы болгъан.
Къумукъ халкъны къылыгъы
Аталардан гелеген:
Гьайт!–десе, – вайт!– деп чыгъып,
Намус учун оьлеген.
Чомарт юрек, чомарт къол,
Бизин юзюбюз болгъан.
Намарт болма, чомарт бол,
Бизге шолай буюргъан.
Тюшген йимик борангъа,
Яшаса да гьарангъа.
Къумукъ тюбекге барар,
Къумукъ бармас гьарамгъа.
Геч гелгенни къондургъан,
Ач гелгенни тойдургъан.
Болгъан ишге болат бол!
Бизге шолай буюргъан.
Янгыз къалгъан таякъ деп,
Бизге бирев атмагъан.
Садагъачы-саякъ деп,
Бизге бирев айтмагъан.
Бирлер бизин сёйлейлер,
Ишсюймес дей, не дейлер.
Ишни белин сындырып,
Гелгенни биз билмейлер.
Ким бизин чайнап яшай,
Ким бизге ташлар ташлай.
Эки де къолу булан
Ялгъанны ичин ашай.
Олайланы ташлары
Батмас бизге, ювукълар.
Бир ананы яшлары
Йимик турсакъ, къумукълар.
Къумукълар къумдан чыкъгъан,
Къумну ярып, бир уруп.
Нетсе де къумукъ болмай,
Къумугъундан къутулуп.
Анжи аркъа
Досу булан ювукъну
Гётерип оьрге бийик.
Анжи аркъа Къумукъну
Аркъа сюеги йимик.
Припев:
Анжи аркъа, Анжи аркъа,
Кёпню гёрген къарт йимик.
Анжи аркъа, Анжи аркъа,
Юхлап тура нарт йимик.
Къумукълар сужда къылса,
Беклик къаладай тура.
Къумукъгъа къыйын болса,
Анжи аркъа агь ура.
Анжи аркъа агь ура,
Заман оьзю къол баса.
Анжи аркъа болмаса,
Анжи де болмас эди,
Аты да къалмас эди.
Не гёрдюк, не гёрмедик
Яшав шолай: биревлер геле, биревлер…Гетген къурдашлар эсге тюшгенде, къолунг къаламгъа узатылып гете. Пагьмулу режиссёр З.Хиясовну эсделигине
Къакъашураны яшы,
Уланы къумукъ халкъны.
Яндаш болуп бек яхшы
Яйнатдынг дёрт де якъны.
Савда сагьнагъа чыгъып,
Къувандырдынг, кюлетдинг.
Оьзюнг де билмей, достум,
Кюлкюбюзню кюл этдинг.
Не гюнагьны еси эдинг
Яман ерде танг къатма.
Орунунг-отунг булан
Уруп сени яллатма.
Пайхаммардай эр эдинг,
Тап-таза кюйде гетдинг.
Барыбыз да учун сен,
Жанынгны къурбан этдинг.
Ахырыбыз не болар,
Гючю барлар къутурса,
Гюнагьсыз гюнагьсызны
Уруп оьлтюрюп турса.
Дер уланын тас этип,
Агь, дей халкъым да бугюн.
Инсанлар этип болмай,
Аллагь этсин тюзлюгюн.
Сени атынг
Яшлыкъда абдал бир яш,
Сени юрекге салып,
Атынг яздым къолума,
Вай, нечакъы къыйналып.
Сен йыракъсан, атынг бар,
Оьмюрлюк мюгьюр йимик.
Жанланып гетегендей,
Къарасам, тийип, тийип.
Йыллар гетди арадан,
Болмасдай чыдап туруп.
Яшда тийген ярадан
Мен юрюймен агь уруп.
Заман – уллу ярачы,
Алгъасай башда йимик.
Тек магъа чы, магъа чы
Бары зат яшда йимик.
Яшавнуки яшавдур,
Болмагъан сонг нетермен.
Атынгны сама алып,
Шу дюньядан гетермен.
Жагьаннем кимге къарай
Нечакъы оькюрсек де,
Биз гёрмеген къалмады.
Ваяя, нелер гёрсек де,
Биз сюеген болмады.
Къайдагъы хасмушланы
Ярмакъ учун къарынын.
Берди бир амалсызлар
Тапгъанын, ёгъун-барын.
Топуракъланы бузуп,
Ашлыкъ бермейген этдик.
Оьзге эллерден сатып,
Алагъан ерге етдик.
Къырдагъы къыр жанланы
Къырып битдирдик кепден.
Къарап гёрме къоян да,
Тюшюп гелмежек кёкден.
Авчулар авгъа бармай,
Авгъа барып да нете.
Гьали энни адамлар
Адамлагъа ав эте.
Уллу бай болуп бирлер,
Халкъны къанын сорагъан.
Бары халкъгъа белгили,
Туснакъ кимге къарагъан.
Кисеси бар–бары бар,
Кисеси ёкъ–бир тувар.
Жагьаннем кимге къарай,
Ял тапмагъа шо чу бар.
