Барият Муратова
(СССР-ни халкъ артисткасыны
100 йыллыгъына)
Ойласакъ адил якъдан,
Бойласакъ арив якъдан–
Къумукъну гёзеллиги,
Балкъыву–Бариятдан!
* * *
Тувду, гелди, ярыкъ юлдуз Барият!
«Яшасын!» – деп ярыкъ булан гьурият!»
Учду Юлдуз, шавла яйып гьар якъгъа,
Нюрлер тёгюп Къумукъ эли бар якъгъа!
Атолу
Атолуну аты, хаты уллудур!
Атолу бир ачыкъ ярыкъ ёллудур!
Рагьмулукълар яратывчу къоллудур!
Гьар ишинде гьалал, гьалим гьаллыдыр!
Гьар атолу – гёрмекли бир Асгъар тав!
Тав этеги – берекетли емиш бав.
Емишлери ерли, ери белгили.
Татывлукъда ете элге эмлиги.
Атолудан геле бизге адиллик,
Адамлыкъгъа, гьакимликге аминлик.
Инсап булан, исбат булан алимлик,
Шолар болар инсанлыкъгъа даимлик…
Эришивсюз, сабур, бир де токътамай,
Гюнеш ишлей, оьзюн оьзю макътамай.
Гюн болмаса, Ер де болмай ярыкълы!
Атолу да элге шолай тарыкълы!
Ерни агьы
Минг дертлимен артагъангъа авурлар,
Санларына жыйылагъан майындан!
Адамлардан къайры жан ёкъ оьлеген,
Артыкъ ашап оьзюне хас пайындан!
Йылдан-йылгъа авурлар кёп юкленип,
Тюз ёлумдан юрюймен «дёрт бюкленип»!
Девюр сайын кёп къыйынлар чегемен,
Авурлукъдан чёгемен де, чёгемен!..
Авурланы санаву бар артагъан,
Гьукму да ёкъ адил ёлгъа тартагъан!…
2012 й.
Инсан тува…
Инсан тува ярыкъ яшав гёрмеге,
Дюнья деген намус уьйге гирмеге,
Уллулардан гьакъыл, билим алмагъа,
Уллу болуп, оьзю уьлгю болмагъа!
Инсан тува ярыкъ яшав гёрмеге,
Инсанлыкъгъа эркин тыныш бермеге.
Негетлеге рагьмулукъда етмеге,
Балгьам эте юрюмеге дертлеге!
Инсан тува ярыкъ яшав гёрмеге,
Ярыкъ яя туруп чыкъма тёрлеге,
Сююнчюн де, къайгъысын да бёлмеге,
Яхшылыкъгъа айтылмагъа эллеге!
2007.
Тувгъанбыз
Тувгъанбыз дюньяны гёрмеге,
Дюньяны гюн янын гёрмеге,
Тек тюше мунг янын гёрме де,
Мунглукъда тун янын гёрме де.
Тувгъанбыз сююне юрюме,
Сюювден сюювге етгинче,
Юрюйбюз юк булан, сюрюне,
Сюювню оьмюрю битгинче.
Тувгъанбыз, сан берип адамгъа,
Адамлыкъ дюньяда къалма да.
Тек недир «Язгъаны» ямангъа
Къаныбыз, жаныбыз алма да?!
Эл дертин сезмейгенни…
Берилген магъа яшав
Къайгъы булан сююнчден:
Чомучдан бир чыкъгъанда,
Эки чыкъма сюзгючден.
Бирин болмаса, бирин
Англап сёзюмню ким де,
Гюндюз – эл дертиндемен,
Гече – оьзюмнюкинде.
Дертлер де денгизлердей,
Бир къутура, бир ята,
Оьзюмнюки къалгъыса,
Оьзгеники уята.
Шунчакъы эркин дюнья
Бирлеге не тар экен!
Эл дертин сезмейгенни
Не къайгъысы бар экен?!
Унутма
(Ёлбашчыгъа)
Болсанг, пача да бол элинг якълайгъан,
Элни эсин эдепликде сакълайгъан!
Болсанг, вазир де бол шо оьр умутда!
Эдепли эл – герекли эл! Унутма!
Аз оьмюрде азаплыкъда гетмейик!
Гьаз гёнгюлде азатлыкъда оьтейик!
Яхшылыкъгъа ягъып, отунг сувутма!
Яхшы къылыкъ – сёнмес ярыкъ! Унутма!
Къала къуруп, ясасанг да къалкъынгны,
Къыйынына къыжырайгъан халкъынгны,
Яралгъандай сени учун ув ютма,…
Увлар ютуп, гёз юмарынг унутма!
Мюгьюр булан халкъ майшатдан майырып,
Оьзюнге деп аслам пайны айырып,
Харлылыкъгъа салып, халкъны улутма!
Хорлангъанлар хозгъаларын унутма!
Атгъа минсенг, аяп тутуп югенни,
Юрегингде рагьмулукъну къурутма!
Барласанг да, хорласанг да – геч я тез
Яшав борчлу къалмажагъын унутма!
Йырлайман
Къомузум къолумда. Уьзюлген къыллар.
Айыплы да тюгюл:гетген кёп йыллар.
Сав къалгъан къылланы тавушу тунукъ,
Йырлама болмайгъан йимик бир къумукъ.
Йырлар яратыла йырланмакъ учун!
Тувма да тарыкъмы тарлыкъмакъ учун!
Бюкленмес йырлама белсенген беллер,
Эринчек эрлерден оьрленмес эллер.
Кант эте турмайлы чыгъып арекге,
Юрекде чыдамлыкъ болма герекде,
Йырлайман сав къалгъан къылланы чертип,
Аз этмек муратда адамны дертин.
Йырлайман къыйналып баргъа агьлылар!
Йырлайман сююнюп кёпге ягьлылар!
«Гележекни йырлап нетесен?» – десе, –
«Рагьму кёп болсун деп гьалиден эсе!»
