Тиштайпаны ишими?
– Атикат Абдурагьимовна, тиштайпагъа шулай уллу къурумгъа ёлбашчылыкъ этме къыйын тюгюлмю?
– Сююп этеген ишингни бир къыйынлыгъы да гёрюнмей. Аслу гьалда биз уллу чагъындагъы адамлагъа ва къыйынлы гьаллагъа тюшген агьлюлеге, етимлеге, ата-анасыз къалгъан яшлагъа, давну ва загьматны ветеранларына, артдагъы дав агьвалатларда, шолай да хатабалагьланы гьасиллерин тайдырывда ортакъчылыкъ этгенлеге де къарайбыз. Эргишиден эсе, социальный масъалалагъа тиштайпалар арив янашамы экен деп де эсиме геле.
– Сизде 8 бёлюк бар, шоланы къайсы инг де агьамиятлы деп эсигизге геле?
– Бирисин де айырып айтып болмайман. Бары да бир йимик тарыкъ бёлюклер. Ветеранлагъа ва уллу чагъындагъы адамлагъа къарайгъан бёлюклер биринчи кёмек этме герек деп эсиме геле. Олар оьзлени яшлыгъын давда ва загьматда оьтгерген. Гьали, уллу ва аврувлу болгъанда, олагъа айрыча тергев тарыкъ. Не башгъа, шолай къыйынлы гьалгъа тюшген агьлюлеге де тындырыкълы тергев этиле. Бир сёз булан айтсам, биз къол ялгъама герек бёлюклени «бу аслусу» деп айырмай ишлейбиз.
– Мен давну ветеранларына къарайгъан бёлюкню гьакъында сорама сюе эдим. Оланы нечевюне яшав гьалын яхшылашдырмакъ учун харж берилген?
– Давну бары да ветеранлары шо харжны алгъан. Мен дагъы да айтайым, эрлери давда оьлюп къалгъан тиштайпалагъа да барына да берилген. Бирлери документлени гьали онгарып тура. Шоланы да заманында министерлигибизге етишдирме къарайбыз.
Къайсы сюйсе болсун, хас къарар чыкъгъандокъ, биз талапланы тезликде кютебиз. Бизде Уллу Ватан давну ортакъчылары гьали 8 къалгъан. Олар да Дагъыстанны Башчысыны къарары булан къошум гьисапда гьар ай 2000 манат ала.
Районда загьматны 4108 ветераны бар. Гьар йыл «Загьматны ветераны» деп ат бермекни тилеп де бизин ишге 80-100 адам геле. Мисал учун, 2013-нчю йылда 64 адам арза берди, шолардан 55-вюне шо ат берилди.
Афгъанистанда давда болгъанлагъа, авлетлери шонда оьлген агьлюлеге де гьар айда къошум гьисапда 2000 манат бериле.
– Мен яшлагъа берилеген акъча кёмекни (пособие) нече де аз гёремен. 112 манат негер бола?
– Биз гёрсетилген акъчаны кёп я аз этип болагъанлар тюгюлбюз. Бир- бир республикаларда, уллу шагьарларда гёрсетилген акъча кёмекге къошум харжлар да бериле. Бизде – 112 манат. 2013-нчю йылда яшгъа къарайгъаны учун биринчи яшгъа деп – 1435 тиштайпагъа 2454 манат, экинчи ва артыкъ яшлары булангъы тиштайпалагъа да гьар ай 4908 манат берилди. Оьтген йыл районда 3435 яш тувгъан. Шолагъа да 13087 манат берилди.
Янгыз 2013-нчю йылда Уллу Ватан давну ортакъчыларындан къалгъан 8 къатынгъа яшавлукъ гьалларын яхшылашдырмакъ учун булан кёмек этилди. Гьали де 10 тиштайпаны кагъызларына къаралып тура. Сёз ёругъуна гёре айтсам, Чернобылда ва «Маякда» хатабалагьланы тайдырагъанда ортакъчылыкъ этген 7 адамгъа да оьтген йылда яшавлукъ гьалын яхшылашдырмакъ учун харжлар берилди.
–Артдагъы йылларда билим берив, савлукъ сакълав идараланы къуллукъчуларына, маданият къуллукъдагъылагъа ягъарлыкъгъа ва электрик токгъа кёмек харж бериле. Шо иш районда нечик салынгъан?
– Бугюнге бизин управлениеден шолай кёмекни 82940 адам ала.
Агьлю масъалалар да агьамиятлы
– Сизин управлениеде агьлюге ва яшлагъа социальный кёмек этеген, сакъат яшлагъа къарайгъан, реабилитация этеген ва педагог-психология кёмек этеген центрлар бар. Олар нечик ишлей?
– Гьар центрны оьзюню хас иши бар. Масала, Нурипат Мусаева башчылыкъ этеген агьлюге ва яшлагъа социальный кёмек этеген центр бар. Шоланы иши бек яхшы юрюле. Бизин управлениеде де бар агьлюге, тиштайпагъа ва яшлагъа къарайгъан бёлюк. Олар бирликде ишлейлер. Айтагъаным, шо центрны гьар юртда ишлейген адамлары бар ва олар ерлердеги гьалны биле ва топлап бизге етишдире. Биз де шолагъа болагъан кёмекни этебиз. Мисал учун, оьтген йыл бирликде ишлеп, гьалы къыйынлы, кёп яшлы ва яшаву осал агьлюлерден савлугъун яхшылашдырагъан идаралагъа 353 яшны йибердик. Эсгерилген центрны гьаракаты булан Магьачкъаладагъы гьакъылбалыкъ болмагъан центрына да 5 яш йиберилген. Реабилитация центргъа оьтген йылда 1447 яш йиберилген, онда яшгъа анасы да булан турма имканлыкълар да болдурулгъан.
Оьтген йыл кёп яшлы ана деп 734 адамгъа шагьатнама берилген, биринчи класгъа охума барагъан осал агьлюлердеги 468 яшгъа кёмек этилинген. Бу йыл да шолайланы ахтарып, кёмек болдурма гьазир болуп турабыз.
Кёп яшланы тарбиялагъан ва оланы тюз ёллагъа бакъдыргъан, узакъ йыллар татывлу яшагъан агьлюлеге «Сюювю ва аминлиги учун» деген медаллар беребиз. Шо агьвалатлар да Н.Мусаеваны центрында байрамча оьтгериле. Ананы байрамын бир йыл да къутгъармай оьтгеребиз. Гетген йыл ноябр айда байрамыбызгъа Покровское, Османюрт, Къуруш, Муцалавул, Эндирей, Моксоб юртлардан кёп яшлы аналаны чакъыргъан эдик.
– Бу йылгъа гёз алгъа тутгъан ишлеригизни кютме бажарыламы?
– Барын да кютюп турабыз. Озокъда, бизден гьасил болмайгъан ишлер де бола. Мисал учун, адамланы кёмек акъча алагъан бир журасына 2–3 айлар харж гелмей къала, шону биз оьзюбюзден тёлеп болмайбыз. Бираз кант этегенлер болса, гюнагьлы кимдир – бизин бёлюкмю, почтамы, шоссагьат ишни ёрукъгъа салма къарайбыз.
– Рагьмулу ишигизде уьстюнлюклер ёрайман!
– Савболугъуз!
Гебек КЪОНАКЪБИЕВ,
оьз мухбирибиз.
СУРАТЛАРДА: Атикат Азаматова; А.Азаматованы Дагъыстанны Башчысыны темиркъазыкъ боюндагъы вакили В.Паламарчук къутлай ва «Заслуженный работник социальной защиты населения РД» деген белгини тапшурагъан вакъти.
