Мусаевлени тухумуну варислеринде бугюнге ерли Багъатыр ададан къалгъан ат ер учун къолланагъан гьар тюрлю алатлар (суратда) сакълангъаны гьакъда да айрыча эсгерме сюесен. Буссагьатгъы вакътиде шо сыйлы алатлар ону вариси Агьматпаша Нюрюпашаевич Мусаевлени агьлюсюнде сыйлы эсделиклер гьисапда къорулуп сакълана.
Шайых Багъатыр аданы тухум тайпасыны вариси Агьматпаша ата юртунда бугюнлерде бавчулукъ булан машгъул бола. Ол емиш тереклер ва юзюм борлалар орнатып, олагъа гьалал кюйде къуллукъ эте.
Гьали ону бавунда беш гектарда алма терек ва 2,5 гектарында юзюм борла оьсдюрюле. Бажарывлу къолларда от ойнар дегенлей, Агьматпаша янгыртывланы ва тюрленивлени вакътисинде айлана якъда тувулунгъан къыйынлыкълагъа бойсынмайлы, «Давут» деп ат да къоюп, мадарлы сабанчы ( фермер ) агьлю къурма бажарды.
Бизин республикабызда янгыртывланы башлапгъы йылларында къыйыкъсытылгъан юзюм бавланы янгыдан аякъгъа тургъузувгъа бугюн айрыча агьамият берип янашагъаны ачыкъдан гьис этиле. Белгили жамият ва пачалыкъ чалышывчу Хизри Исаевич Шихсайитов да айтгъанлай, бавчулукъну ва юзюмчюлюкню оьсдюрюв гележекде пачалыкъны янындан да толу кюйде якъланажагъына шеклик этмеге тюшмей. Неге тюгюл, шону учун бизин республикабызны тюзлюк ва тавтюп бойдагъы районларыны табии шартлары да болушлукъ эте.
Озокъда, белгиленген борчлар некъадар яшавгъа чыгъарылажагъын оьзю заман гёрсетер. Озокъда, умутлар – уллу, хыяллар – хыйлы!
Агьматпаша сабанчы агьлю къурма гьалиден 18 йыл алъякъда токъташа. Озокъда, биревлер ойлашмагъа бола, бавчулукъ тереклени орнатып къойгъан булан емиш берип къоягъан болажакъ деп. Олай тюгюл, бав салып, тюшюм къайтармакъ учун гечесин-гюнюн бир этип дегенлей, азындан, 5–6 йыл загьмат тёкмеге тарыкъ. Тереклер емиш береген даражасына етишгенде чи, дагъы да кёп къуллукъ этмеге герек бола. Агротехника талап этеген кюйде, оьз заманында сугъарма, тюплерин къазма, кюйлевючлер берме, бутама, зараллы аврувлардан, зиянлы жанлардан да къорума ва оьзге къуллукъларын кютме гереги гьакъ.
Къаягент бойда буса сугъарывну масъаласы бек къыйын. Шо саялы да алда «Алхожагент» совхозда да бавланы сугъарма сув етишмейгени саялы, къургъакъ йылларда тюшюмлени бир къадары тас этивлеге тарый эди.
– Ер сайлама, сув сайла деген бизин ата-бабаларыбыз, – деп хабарлай Агьматпаша. – Бизин бавларыбыз Гьамри оьзенни ягъасында аркъа ерде ерлешген. Айтагъаным, шондан таба бавлагъа сувну чыгъарма бек къыйын экени саялы, сугъарывда четимликлер кёп бола. Гёз къоркъач, къол батыр дегенлей, мен уьягьлюм булан бирче Гьамри оьзенден таба аркъаны бети булан бавума бутакъ алып, къол булан татавул ишлемеге токъташдым.
Шогъар кёплер, гьатта атам да инанмай, тамаша бола эди. Мен буса уьягьлюм Бурлият булан, гьакълашып-гьаллашып, уланларымны да ругьландырып, шо къыйынлы масъаланы яшавгъа чыгъарма бажардым. Бугюн, гёресиз, «Давут» деген сабанчы агьлюде мол тюшюм къайтарыла.
– Агьматпаша Нюрюпашаевич, пачалыкъны янындан бавчулагъа, юзюмчюлеге кёмек боламы? – деп сорайман огъар.
– Тюзюн айтсам, мен оьзюм гьалиге ерли бир кепек де гёрмегенмен.
– Неге?
– Неге тюгюл, банклардан ва башгъа къурумлардан уьстюнден олагъа пай чыгъарып бермей туруп, харжгъа акъча, кредитлер, субсидиялар алма бажарылмай.
Оьз къыйыны, къара тери булан къазанч этегенлер, даим оьз кисесин-пайдасын ойлашып турагъан элбезген, сутур гьакимпавланы не саялы абурлама, къыйматлама герек ?
Озокъда, бугюнлерде Агьматпаша йимик къайратлы загьматчылар пачалыкъны янындан да тийишли кюйде иштагьландырылмагъа тюше. Тек олай оьз загьматы булан оьз мадарын этегенлеге кредитлер, субсидиялар, компенсациялар гьали де етишмей тура. Буса да кёбюсю оьзгелер йимик уьлгюлю бавчу Агьматпаша да Аллагь яратгъан ерли табии байлыкълардан пайдалана туруп, ругьдан тюшмейли, оьз яшавун къурмагъа къаст этегени гележек учун инамлыкъ тувдура.
Шайых Багъатыр аданы тухум тайпасыны вариси Агьматпаша ата юртунда бугюнлерде бавчулукъ булан машгъул бола. Ол емиш тереклер ва юзюм борлалар орнатып, олагъа гьалал кюйде къуллукъ эте.
Гьали ону бавунда беш гектарда алма терек ва 2,5 гектарында юзюм борла оьсдюрюле. Бажарывлу къолларда от ойнар дегенлей, Агьматпаша янгыртывланы ва тюрленивлени вакътисинде айлана якъда тувулунгъан къыйынлыкълагъа бойсынмайлы, «Давут» деп ат да къоюп, мадарлы сабанчы ( фермер ) агьлю къурма бажарды.
Бизин республикабызда янгыртывланы башлапгъы йылларында къыйыкъсытылгъан юзюм бавланы янгыдан аякъгъа тургъузувгъа бугюн айрыча агьамият берип янашагъаны ачыкъдан гьис этиле. Белгили жамият ва пачалыкъ чалышывчу Хизри Исаевич Шихсайитов да айтгъанлай, бавчулукъну ва юзюмчюлюкню оьсдюрюв гележекде пачалыкъны янындан да толу кюйде якъланажагъына шеклик этмеге тюшмей. Неге тюгюл, шону учун бизин республикабызны тюзлюк ва тавтюп бойдагъы районларыны табии шартлары да болушлукъ эте.
Озокъда, белгиленген борчлар некъадар яшавгъа чыгъарылажагъын оьзю заман гёрсетер. Озокъда, умутлар – уллу, хыяллар – хыйлы!
Агьматпаша сабанчы агьлю къурма гьалиден 18 йыл алъякъда токъташа. Озокъда, биревлер ойлашмагъа бола, бавчулукъ тереклени орнатып къойгъан булан емиш берип къоягъан болажакъ деп. Олай тюгюл, бав салып, тюшюм къайтармакъ учун гечесин-гюнюн бир этип дегенлей, азындан, 5–6 йыл загьмат тёкмеге тарыкъ. Тереклер емиш береген даражасына етишгенде чи, дагъы да кёп къуллукъ этмеге герек бола. Агротехника талап этеген кюйде, оьз заманында сугъарма, тюплерин къазма, кюйлевючлер берме, бутама, зараллы аврувлардан, зиянлы жанлардан да къорума ва оьзге къуллукъларын кютме гереги гьакъ.
Къаягент бойда буса сугъарывну масъаласы бек къыйын. Шо саялы да алда «Алхожагент» совхозда да бавланы сугъарма сув етишмейгени саялы, къургъакъ йылларда тюшюмлени бир къадары тас этивлеге тарый эди.
– Ер сайлама, сув сайла деген бизин ата-бабаларыбыз, – деп хабарлай Агьматпаша. – Бизин бавларыбыз Гьамри оьзенни ягъасында аркъа ерде ерлешген. Айтагъаным, шондан таба бавлагъа сувну чыгъарма бек къыйын экени саялы, сугъарывда четимликлер кёп бола. Гёз къоркъач, къол батыр дегенлей, мен уьягьлюм булан бирче Гьамри оьзенден таба аркъаны бети булан бавума бутакъ алып, къол булан татавул ишлемеге токъташдым.
Шогъар кёплер, гьатта атам да инанмай, тамаша бола эди. Мен буса уьягьлюм Бурлият булан, гьакълашып-гьаллашып, уланларымны да ругьландырып, шо къыйынлы масъаланы яшавгъа чыгъарма бажардым. Бугюн, гёресиз, «Давут» деген сабанчы агьлюде мол тюшюм къайтарыла.
– Агьматпаша Нюрюпашаевич, пачалыкъны янындан бавчулагъа, юзюмчюлеге кёмек боламы? – деп сорайман огъар.
– Тюзюн айтсам, мен оьзюм гьалиге ерли бир кепек де гёрмегенмен.
– Неге?
– Неге тюгюл, банклардан ва башгъа къурумлардан уьстюнден олагъа пай чыгъарып бермей туруп, харжгъа акъча, кредитлер, субсидиялар алма бажарылмай.
Оьз къыйыны, къара тери булан къазанч этегенлер, даим оьз кисесин-пайдасын ойлашып турагъан элбезген, сутур гьакимпавланы не саялы абурлама, къыйматлама герек ?
Озокъда, бугюнлерде Агьматпаша йимик къайратлы загьматчылар пачалыкъны янындан да тийишли кюйде иштагьландырылмагъа тюше. Тек олай оьз загьматы булан оьз мадарын этегенлеге кредитлер, субсидиялар, компенсациялар гьали де етишмей тура. Буса да кёбюсю оьзгелер йимик уьлгюлю бавчу Агьматпаша да Аллагь яратгъан ерли табии байлыкълардан пайдалана туруп, ругьдан тюшмейли, оьз яшавун къурмагъа къаст этегени гележек учун инамлыкъ тувдура.
К. Камалов.
