Гьалиги заманда юрт хозяйствода болдурулагъан сурсат малланы бир пайы бизин уьлкеге тыш пачалыкълардан гелтириле. Белгили экени йимик, шоланы кёплерини татыву, сан яны халкъны рази этип битмей. Шо бир вакътини ичинде буса Россияда, демек, Москвада ва оьзге уллу шагьарларда Дагъыстанда болдурулгъан юрт хозяйство малланы адамлар абурлайлар ва кёп сююп де алалар. Сатмагъа ерлер болгъан сонг, къыйынлыкълагъа да къарамай, ерлерде юрт хозяйствону айындырма чаралар гёрмекни кёп маънасы бар. Шо ёлда Буйнакск районда этилеген къастлар яман тюгюл.
Янгыз гетген йылгъы гьасиллени гьакъында айта туруп, районну юрт хозяйство управлениесини начальниги Магьаммат Кантиев:
– Биринчилей, Оьр Жюнгютейдеги «Возрождение коммуны» деген СПК-ны, Тёбен Къазанышдагъы «Дина» деген сабанчы-фермер хозяйствону, Янгы Къумукъдагъы «Легион» деген агрохолдингни, «Гьажимурзаев» деген сабанчы-фермер хозяйствону ишлейген кююн макътамакъны тийишли гёремен.
Ишге белсенген ва аякъгъа тура гелеген шолай хозяйстволар дагъы да бар. Барын да эсгере турмайым. Тек, Оьр Жюнгютейдеги СПК тарлавларыны гьар гектарындан 45 центнер тизив арпа, «Дина» деген фермер хозяйствода будайны гьар гектарындан 25 центнер тюшюм алды. Шолай хозяйстволаны кёплери ашлыкъ булан бирге гьайван-мал да сакълай. Энни оланы бирлери уллу ерлеге бавлар салмагъа да башлагъан, – деди бизге.
Бавчулукъ да, кюю булан юрютюп билсе, бек пайдалы тармакъ. Шо саялы болма ярай, гетген йыл районда бавлар салмакъ учун кёп къаст гёрюлдю. Гетген йыл гюз айларда 60 гектаргъа янгы бавлар салынгъан. 90 гектаргъа емиш тереклер орнатма гёз алгъа тутулгъан эди. Бу иш юрт хозяйство тармакъгъа тиеген хас пачалыкъ программагъа гёре юрюле.
Ери гелгенде эсгерип къояйым, Дагъыстанны юрт хозяйство министерлигинде хотгъа салынгъан 18 тюрлю программаны 15-не Буйнакск район да егилген. Шолар аслу гьалда гьайванчылыкъны, бав-бахчалыкъны оьсдюрювге бакъдырылгъан. Юртланы оьзлени яхшылашдырывну ва шолар да халкъгъа лап гьажатлы шартланы багъыйлы этивню программасына къошулгъанлыкъны хайырындан гележекде юртлар учун хыйлы яхшы затлар этилежек.
Райондагъы юрт хозяйство управлениеден бизге берген маълуматлагъа гёре гетген гюзде 3 минг 50 гектар сабанлыкълар сюрюлген. Шоланы хыйлы пайына будай, арпа чачылгъан. Сюрюв ишлер къара гюзде де узатылды. Шону яхшылыгъындан 4 минг гектаргъа ювукъ ер ургъа этилген. Шолагъа язбашда язлыкъ будай, арпа, гьабижай чачылажакъ.
Ер сюрювде бав, юзюмлюк салывда, гьайван-мал сакълавда районну гьакимлери шо ишлени тюбюне гирме сюегенлеге бары да якълардан кёмек къол ялгъамагъа къарай.
Гележекде районда теплица хозяйстволар этме сюегени де малим болду. Шо мурат булан гьали-гьалилерде башында Дагъыстанны сатыв-алывгъа ва инвестициялагъа къарайгъан министри де булан Магьачкъаладан касбучулар гелип, адамлагъа о гьакъда хас жыйында англатывлар берип, сынав гёрсетип гетдилер.
Гьалиги заманда савлай дюньяда теплицаларда памидор, хыяр болдурувгъа кёп агьамият бериле. Неге тюгюл, къышы, язы булан дегенлей продукталар болдурмагъа, адамланы ишге къуршамагъа шартлар тува.
Шо ва бизде гьали болгъунча онча агьамият берилмеген оьзге тармакъланы да къоллап къарамагъа токъташылгъан.
Янгыз гетген йылгъы гьасиллени гьакъында айта туруп, районну юрт хозяйство управлениесини начальниги Магьаммат Кантиев:
– Биринчилей, Оьр Жюнгютейдеги «Возрождение коммуны» деген СПК-ны, Тёбен Къазанышдагъы «Дина» деген сабанчы-фермер хозяйствону, Янгы Къумукъдагъы «Легион» деген агрохолдингни, «Гьажимурзаев» деген сабанчы-фермер хозяйствону ишлейген кююн макътамакъны тийишли гёремен.
Ишге белсенген ва аякъгъа тура гелеген шолай хозяйстволар дагъы да бар. Барын да эсгере турмайым. Тек, Оьр Жюнгютейдеги СПК тарлавларыны гьар гектарындан 45 центнер тизив арпа, «Дина» деген фермер хозяйствода будайны гьар гектарындан 25 центнер тюшюм алды. Шолай хозяйстволаны кёплери ашлыкъ булан бирге гьайван-мал да сакълай. Энни оланы бирлери уллу ерлеге бавлар салмагъа да башлагъан, – деди бизге.
Бавчулукъ да, кюю булан юрютюп билсе, бек пайдалы тармакъ. Шо саялы болма ярай, гетген йыл районда бавлар салмакъ учун кёп къаст гёрюлдю. Гетген йыл гюз айларда 60 гектаргъа янгы бавлар салынгъан. 90 гектаргъа емиш тереклер орнатма гёз алгъа тутулгъан эди. Бу иш юрт хозяйство тармакъгъа тиеген хас пачалыкъ программагъа гёре юрюле.
Ери гелгенде эсгерип къояйым, Дагъыстанны юрт хозяйство министерлигинде хотгъа салынгъан 18 тюрлю программаны 15-не Буйнакск район да егилген. Шолар аслу гьалда гьайванчылыкъны, бав-бахчалыкъны оьсдюрювге бакъдырылгъан. Юртланы оьзлени яхшылашдырывну ва шолар да халкъгъа лап гьажатлы шартланы багъыйлы этивню программасына къошулгъанлыкъны хайырындан гележекде юртлар учун хыйлы яхшы затлар этилежек.
Райондагъы юрт хозяйство управлениеден бизге берген маълуматлагъа гёре гетген гюзде 3 минг 50 гектар сабанлыкълар сюрюлген. Шоланы хыйлы пайына будай, арпа чачылгъан. Сюрюв ишлер къара гюзде де узатылды. Шону яхшылыгъындан 4 минг гектаргъа ювукъ ер ургъа этилген. Шолагъа язбашда язлыкъ будай, арпа, гьабижай чачылажакъ.
Ер сюрювде бав, юзюмлюк салывда, гьайван-мал сакълавда районну гьакимлери шо ишлени тюбюне гирме сюегенлеге бары да якълардан кёмек къол ялгъамагъа къарай.
Гележекде районда теплица хозяйстволар этме сюегени де малим болду. Шо мурат булан гьали-гьалилерде башында Дагъыстанны сатыв-алывгъа ва инвестициялагъа къарайгъан министри де булан Магьачкъаладан касбучулар гелип, адамлагъа о гьакъда хас жыйында англатывлар берип, сынав гёрсетип гетдилер.
Гьалиги заманда савлай дюньяда теплицаларда памидор, хыяр болдурувгъа кёп агьамият бериле. Неге тюгюл, къышы, язы булан дегенлей продукталар болдурмагъа, адамланы ишге къуршамагъа шартлар тува.
Шо ва бизде гьали болгъунча онча агьамият берилмеген оьзге тармакъланы да къоллап къарамагъа токъташылгъан.
Абдулла ЗАЛИМХАНОВ.
Суратда: сюрюв юрюле.
