Магьаммат Пайхаммар (аллагьисалам) яшлагъа ташсуратланы атларын бермеге гери ургъан. Шолай да, маъна якъдан ислам динге къаршы чыгъагъан атланы да бермеге борч тюгюл.
Маликул-мулук (падишагьланы падишагьы) деген ат да гери урулгъанлардан гьисаплана. Неге тюгюл, шо – Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагьны аты. Яшлагъа такъмагъа гери урулагъан атланы арасына: Абдунабиййи (пайхаммарны къулу), Абдукаабати (Каабаны къулу), Абдуддар (ожакъны къулу) дегенлери гире. Шагьиншагь деген ат да (падишагьланы падишагьы) – такъмагъа ярамайгъанлардан. Неге тюгюл, шо – Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагьгъа къыйышагъан ат.
Бир-бир алимлер гьисап этеген кюйде, Жаруллагь (Аллагьны хоншусу), Рафикуллагь (Аллагьны къурдашы) деген атланы такъмаса яхшы. Башгъа алимлени пикрусуна гёре, шо атлар – такъмагъа гери урулгъанлардан.
Магьаммат Пайхаммарны (аллагьисалам) гьадисинде шо гьакъда: «Сорав алынагъан гюн сизин атларыгъызны айтып чакъыражакъ. Шо саялы яшларыгъызгъа арив атлар беригиз», – деп айтыла.
Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагь учун лап аявлу ат – Абдуллагь, сонг– Абдурагьман. Шолардан сонг башында «Абду» деп гелеген оьзге атлар. Шолай болмакъны маънасы – шо атларда Аллагьны аты барлыкъ. Демек, Есибиз Аллагьны къуллары оьз атында шолайлыкъны белгилейген гесек («Абду») болдурмакъ. Тувгъан яшгъа Магьаммат деп такъмакъ да айрыча гьюрметге лайыкълы санала. Белгили йимик, Сорав алынагъан гюн Магьаммат Пайхаммаргъа (аллагьисалам) гьюрмет этип, Магьаммат деп аты булангъы адамлагъа: «Туругъуз ва женнетге гиригиз», – деп айтажакъ (гюнагь этип тургъанлардан, зулмучулардан ва динге ёкъ затны къошгъанлардан къайрылар).
Агьмат деген ат да гьюрметли ва къыйматлы атлардан. Гьасил чыгъарып айтгъанда, ата-ананы авлетине бакъгъан борчларыны арасына огъар имангъа кюрчюленген яхшы тарбия бермеге герек йимик, багъыйлы ат такъма да тюше. Шолайлыкъда, яш тувгъанда, ислам динге къыйышмайгъан, къаршы турагъан ат берилген буса, шону алышдырса яхшы болар.
Насрулла БАЙБОЛАТОВ.
