Гюмрюк къуллукълар оьзге пачалыкъларда йимик, Россияда да гьалиден хыйлы йыллар алякъда, биринчилей октябр айны 25-нде 1563-нчю йылда Рус пача Алексей Михайловични къарарына гёре къурулгъан. Дагъыстанда буса биринчи гюмрюк пост Бырынгы Дербентде 1810-нчу йылдан тутуп ишлемеге башлай. Шо гюн бугюн дагъыстанлы гюмрюк къуллукъчулар да пачалыкъланы ва регионланы арасындагъы сатыв-алыв ишлени ёрукълашдырыв булан машгъул бола туруп гьар тюрлю бюджетлеге тюшеген гелимлени артдырывгъа аслу тергевюн бакъдыра.
Гьалиги Россияда пачалыкъны ва халкъны аманлыгъына байлавлу болуп юрюлеген гьаракатда да гюмрюк къуллукъда чалышагъанланы къошуму айрыча сезиле. Шону гьисапгъа алып, СССР тозулгъандан сонг, 1995-нчы йыл август айны 4-нде янгы Россияны биринчи Президенти Борис Ельцинни къарары булан Россия Федерацияны гюмрюк къуллукъчусуну гюню деп къайтыр 25-нчи октябр токъташдырылды.
Агьамиятлы къуллукъда борчларына намуслу кюйде янашагъан гюмрюкчюлер де гьар йыл оьзлени касбу байрамында материал ва ругь якъдан ишталандырылагъаны да мердешге айлангъан.
Дагъыстан гюмрюк къуллугъуну башчысы генерал-майор Сергей Троцко аян этеген кююнде, 2023-нчю йылны арадан оьтген тогъуз айыны ичинде Россияны Темиркъазыкъ-Кавказ гюмрюк къуллугъуну управле-ниесини гьаракаты булан пачалыкъны хазнасына 11 миллиардгъа ювукъ гюмрюк гьакълардан жыйылгъан харж бакъдырылгъан. Шонда Дагъыстан гюмрюк къуллукъчуланы къошуму гьакъда да айрыча эсгериле.
Бизин булан дос тюгюл пачалыкълар артдагъы йыллар белгили себеплеге гёре, экономика санкциялар булан къысмагъа къарай. Шо-лайлыкъда, Бирлешген Миллетлени ва шолай да Бютюньдюнья сатыв-алыв къурумларыны адиллик учун пайдаландырылагъан законлары бузула. Айлана якъда къаршылашагъан четимликлеге гёре тюпден таба яшыртгъын юрюлеген сатыв-алыв ишлерде гюмрюк къуллукъчулагъа дазу бойлардагъы кемчиликлени алдын алмакъ учун борчларына айрыча жаваплылыкъ булан янашмаса бажарылмай.
Къ. КЪАРАЕВ.
