Сурия Салимова Буйнакск районну Тёбен Жюнгютей юртунда тувгъан. Мундагъы орта школаны битдирген сонг Магьачкъаладагъы ДГУ-ну тамамлагъан. Гьали ол ата юртундагъы школада ана тилден дарслар юрюте. Яш заманындан берли поэзиягъа гьашыкъ болгъан Сурия шиърулар да яза. Ону янгы шиъруларын охувчуланы тергевюне беребиз.

 

Сыралы сырдай

 

Язбаш геле иржайып,

Бары дертлени чайып,

Жан еринге тиердей,

Яшамагъа сюердей.

 

Язбаш гелип, къарчыгъа

Кёкню айланып чыгъа.

Бавда терек бюрлене,

Яшав оьсе, тюрлене.

 

Оьзен йырлайгъан йырдай,

Язбаш сыралы сырдай.

 

Бир сени эсге сала

 

Гюн шавлаларын чачып,

Магъа къулачын гере,

Насипге ёллар ачып,

Къайнар саламын бере.

 

Язбашгъы исси елге

Япыракълар сеслене.

Терекни бутагъында

Ала жымчыкъ эслене.

 

Йымышакъ йыры булан

Мени гёнгюмню ала.

Жымчыкъны аривлюгю

Бир сени эсге сала.

 

Сёнмежекни билемен

 

Сюювсюз бизин яшав

Гюл ачмагъан терекдей

Герексен сен жаныма

Гюллеге гюмелекдей.

 

Гьашыкълыкъны гьайкелин

Бойнума сен такъгъансан,

Сюйгеним, сююв отну

Юрегимде якъгъансан.

 

Сююв от яллай менде

Сёнмежекни билемен

Яшавунга, сюйгеним,

Сююв булан гелемен.

 

Сен барынга сююне

 

Сююндюре «сюемен» деген сёзюнг,

Аявлум дегенинг, аршлагъа чюе.

Гьеч биревню сюймегендей  юрегим

Гьакъ  герти сююв булан сени сюе.

 

Гьасиретмен гёрме сени янымда

Гёзюм юмуп яшав къыйын  кююне.

Ер юзюнде ер тапмагъа болмасдай

Гьашыкъ юрек сен  барынга сююне.

 

Бешиги булан  тёрде

 

Уьйню тёр янында бешикде ятып,

Бала юхлай бал юхулагъа батып.

Ана юрек огъар къарап къувана,

Баласы бар – ингде насипли ана.

 

Ана чайкъай бала ятгъан бешикни,

Астаяп деп тилей уьйде эшикни.

Шолай арив безев бир де ёкъ дагъы,

Бала безей бешикни тёр якъдагъы.

 

Акъча берип

 

Гёзден токътавсуз агъа,

Бурчакъ болуп гёзьяшы.

«Бир бебей ал», – деп багъа

Анасына къызъяшы.

 

Ана тюкенге гирип,

Бир арив къурчакъ ала.

Алгъанын акъча берип,

Бу къызъяш гёрюп къала.

 

Гьаман иштагьы гелип,

Билме сюе нени де.

Тюкенден акъча берип

Алдынгмы дей мени де.

 

Ай ярыгъым

 

Иржаяман мен, балам,

Дуллу-дюньям унутуп.

Ананг бек насиплимен

Гиччи къолунгну тутуп.

 

Гиччи къолунгну тутуп,

Уллу умутгъа гёче.

Аямда гиччи къолунг –

Ай ярыгъым, бу гече.

 

Ай ярыгъым, бу гече

Янынгда ананг барман.

Юрегингни уруву

Яраларыма дарман.

 

Ватан неден башлана?

 

Ватан неден башлана?

Деп сорав бере бизге,

Ватан башлана неден,

Айтайым бугюн сизге.

 

Исси уьйден башлана

Биз абатлар алагъан.

Орамдан, ата юртдан,

Эсде гьаман къалагъан.

 

Аявлайгъан баланы

Йымышакъ аялардан

Ватан башлана бизге

Дагъыстан къаялардан.

 

Арабызда гьали де

 

Жагьиллейин гьарисини санлары,

Аявсуздан топуракъ  басып ятды.

Етмеген умутлары, муратлары

Ювукъланы юреклерин сызлатды.

 

Ер юзюнде парахатлыкъ болсун деп,

Ябушувда токътамады ариде.

Жагьиллейин гетсе де бу дюньядан,

Атларыгъыз арабызда гьали де.

 

Уланлар тувсун

 

Уланлар тувсун юртну

Абур-сыйын сакълама,

Тувгъан Элин, Ватанын

Балагьлардан якълама.

 

Тувсун ата ожакълар

Бирде бошамасын деп,

Аналар къайгъы басып,

Янгыз яшамасын деп.

 

Уланлар тувсун гьакъсыз,

Сююнч гюнлер бёлмеге.

Тувмасын олар чакъсыз

Дав майданда оьлмеге.

 

Сагъынгъанын айтмагъа

 

Насип болду улангъа

Ата юртгъа къайтмагъа.

Ватанына, халкъына

Сагъынгъанын айтмагъа.

 

Тувуп оьсген орамдан

Алгъасамай оьтмеге,

Яшларын къолгъа алып,

Ахыр гезик оьпмеге.

 

Аз да къалмай уьйлери

Аччы хабардан толду.

Уьйге гелип-гетмеге

Улангъа насип болду.

 

Алданып биз нетебиз?

 

Янгыз уьйде мунглу олтургъан анам,

Бажармайлы сенсиз яшав тизмеге.

Йыллар оьтген сайын бек  оьрчюй ярам,

Ёкълугъунгну къыйын, атам, сезмеге.

 

Къыйын, атам, сувукъ алгъан юрекни

Иситеген сёзлерингни излеме.

Сагъынч алып, суратынга сыр чечип,

Тюшлериме гелерингни гёзлеме.

 

Тюшюбюзде гёрме умут этебиз,

Бир-биревден тоймайлы биз гетебиз.

Ялгъан дюнья, атам, бары зат ялгъан,

Бу дюньягъа алданып биз нетебиз?!

 

Юрт къабурлар

 

Юрт къабурлар, арекден сынташлары

Мени нече терен ойгъа батдырды.

Юрт къабурлар къырыйына етгенде

Тыныш алма гьава етмей къатдырды.

 

Юрт къабурлар, гетгенлени эсгерип,

Алгьам охуп, дуа этмей болмадым.

Юрт къабурлар, нечесе аявлумну

Алгъан булан тоюнмады, толмады.

 

Йыр къалар

 

Азизимсен, аявлумсан, ана тил,

Дюрсен мени юрегим де, къаным да.

Тарихи бай татли тилим, нарт тилим

Сенсиз яллыкъ тапмас эди жаным да.

 

Ана тилим, дюрсен къакъакъ йырым да

Бешикдеги нарыстагъа йырланар.

Ахырынчы тынышымны алсам да,

Ана тилде язылынгъан йыр къалар.

 

Адабият бёлюк.