Англап болмай тураман

 

 

 

 

Хоншумда эсги алаша уьйлерде  яп- янгыз турагъан  уллу чагъындагъы  орус эргиши бар эди. Чакъны гьалына да къарамай, янгур явсун, къар явсун, башгъа тюгюл,  къапуларыны алдына шанжалын да чыгъарып, шонда  хан-пачадай олтуруп,  бир токътамай сигарет да тарта эди.  Бир де мен ону янындан саламлашмай-сорашмай оьтмегенмен. Заманда бир къырыйы-быздагъы тюкенден сигаретлер де алып бере эдим.

Тек бир гюн орус тамазам ёкъ болуп къалды. Авруп сама къалмагъанмы экен деп талчыгъа эдим. Шондан сонг бир аз заман гетип, тракторлар ва уллу бульдозерлер къартны уьюн бузуп, чанка-чагъын чыгъарды. «Бу ерде гьали не зат болажакъ?» деп сорайман трактористлеге: «Межит» деп жавап бере. Къарап айланасына да: «Яхшы Аллагьны яман иши болмас» деп ойлашдым .

Къурулуш ишлени азербайжанлылар оьтгере эди. Магъа, къумукъгъа,  олар къайсы миллетни вакиллери экенни англама къыйын тюгюл эди. Бир лакъырыбызда олагъа  бырынгъы тапшурмалы хабарны айтдым. Гьали сизин де эсигизге  салайым.

Сапар булан ер ерден гезейген адам бир гюн уллу къурулуш ишлер юрюлеген шагьаргъа тюше. Ол ишчилеге ювукъ болуп, бирисине сорав бере:«Не этесен?»  – деп.  «Нете, сокъур бусан, авур ташланы ташыйман»,– деген ол. Бирдагъысына шо соравну бере. «Агьлюм учун, азыкъ къазанаман», –  деген.  Уьчюнчюсю жавабы ону тамашагъа къалдыргъан.  «Не этесен?» деп сорагъанда, «Межит къураман!» деген ол, иржайып.

Янгы межитге байлавлу тамаша ишлер шону булан да битип къалмады. Уллу минмарасы булангъы бина къурулуп битгенде, ону орамгъа къарагъан ал бетинде «Сафинат» деген кафени гёребиз.Балики, кафе тарчыкълыланы гьавайын ашама чакъырадыр. Ёкъ, кафеде бир зат да тегин тюгюл.

Ондан къайры, шо ерде гьарисине азында 50 йыллар болагъан уллу бийик тал тереклер оьсе эди. Шоланы гесип, ­янгыз тёнгеклерин къойгъанлар. Терек­лер бир якъдан да межитге пуршав этмей эди. Тек, къарагъанда, кафени есилери башгъа кюйде ойлаша болгъандыр.

Межит  уьюме там тийген хоншуда буса да, мен шонда бармайман. Бир гюн эртенги намазны назик тавушу булан гиччипав къычырма башлады.  Уьюгюз йыгъылмагъыр, уллуларыгъыз къайда ёкъ болуп къалды деп эсиме гелди.  Гиччипав шо вакътиде тёшегинде ятып, татли тюшлерин гёрме герек эди. Яшланы динге къуршама къарай бусагъыз, башгъа асувлу ёлларын ахтарма, тапма ярамаймы? Къызъяшланы гиччи  чагъындан тутуп  къаралагъа гийдирмеге тарыкъмы? Бизин апайларыбыз дав майданларда  игит кюйде жанын къурбан этген агьлюлерине, уланларына къайгъырып, бу яшавдан гетгенче къаралар гийип юрюген.

Мен шону маънасын англайман, апайларым булан бирче къайгъыраман. Тек тюзюн айтгъанда, бир-бир дин къурумларда этилеген ишни маънасына гьали де тюшюнюп болмай тураман.