– Жамболат Шапиевич, район комиссияны ишине разимисиз?
– Комиссия бу йыл яхшы ишледи деп айтма сюемен. Ишибизде Дагъыстанны террорчулукъгъа къаршы комитетни талапларына гёре чалышабыз. Санавлагъа чыкъсакъ, 2013-нчю йыл террор ва экстремист ёлда 24 жинаятчы иш болгъан буса, 2014-нчю йыл 8 тюгюл болмады. 2014-нчю йылда районда законсуз савутлу гючлени 20 ортакъчысы оьлтюрюлдю. Шолардан экевю бандит группаланы «ёлбашчылары» эди. Жинаятчы уьюрлени санавундан чыгъып, парахат яшавгъа къайтма сюегенин бирев билдирген, сонг да еттев тутулгъан. Шолардан да экевю парахат яшавну сайлагъан. Натижалар яман тюгюл. Озокъда, бу санавлар бизин сююндюрмей, неге тюгюл де олар – бизин оьсюп гелеген яшёрюмлерибиз.
– Гетген йыл комиссияны, юртлуланы ва ерли активни гьаракаты булан парахат яшавгъа къайтарылгъан Магьаммат Хадушкаев не булан машгъул?
– Гертиден де, гетген йыл бизин комиссиягъа Нурадилово юртну жамиятыны атындан кагъыз гелди. Шонда айтылагъан кюйде, М.Хадушкаев юртгъа къайтма ва шону арзасына комиссияны гезикли жыйынында къарагъанны сюе. Магьаммат Хадушкаев дос-къардашы булан район администрациягъа гелди, савутун, патронларын ва гийимин берди. Ич ишлени ва ахтарывчу къуллукъчуланы тергевюнден сонг, шо улангъа уголовный иш ачылмажагъы билдирилди. Ол айыпдан чайылды, бизин кёмеклигибиз булан иш де табылды. Гьали ол къурулуш ишлер булан машгъул. Бу иш оьзлюгюнден болуп къалмады, биз ону дос-къардашы, юрт администрация булан кёп ишледик. Ерли телевидениеден ону оьзю йимик терс ёллагъа тюшген яшёрюмлеге сёйлевюн бердик.
–Артдагъы вакътиде районну террорчулукъгъа къаршы комиссиясыны (АТК) ишин бир нече керен тергеп тура. Комиссияны ишине нечик багьа бериле?
– Гертиден де, ишибизни нече керен де тергеп тура. Район комиссияны 4 жыйынында буса 6 масъалагъа къаралгъан. Мен ойлашагъан кюйде, бизин район комиссияны иши яхшы ва алдынлыларыны бириси деп гьисаплайман. Тек дагъы да яхшылашдырмакъны гьакъында комиссияны ортакъчыларына гьар заман айтаман. Алда ишибиз Интернетде ва оьзге маълумат къуралларда эсгерилмей эди, гьали шо «хатабызны» да тюзледик. Жумада бир керен шо ишге жаваплы орунбасарым Руслан Амаев телевидениеден таба этилген ишни гьакъында гьисап бере. Шолай да, прокуратураны къуллукъчулары да ишини гьакъында телевидениеден таба халкъгъа аян эте. Шолай этмеклик булан биз халкъ булангъы аралыгъыбызны да беклешдиребиз, тарыкъсыз ёлгъа тюшме оюна гелгенлени алдын алабыз. Эгер де тюшсе, нечик такъсырланажагъы гьакъда да айтабыз. «Айташ» телевидениени алып къойсакъ да, гьар хамисгюн уьч аслу тилде юртланы имамларыны насигьатлары бола, террорчулукъну айыплайгъан кинолар ва роликлер гёрсетиле, комиссиябызны юртлагъа барыву ва шондагъы лакъыр къайдада этилинген ёлугъувну гьакъында гёрсетиле.
Комиссияны бирдагъы ишини гьакъында да айтма сюемен. Районну Янгы Саситли деген юртунда Абу Усаманы атындагъы медреседе савлай Темиркъазыкъ Кавказдан гелген 126 яш охуй эди. Олагъа дарс берив вагьгьабы ёллагъа тартагъанны англагъандокъ, япмакъны гьайын этдик. Шону япмакъ деп район ва республика судларыны янындан къарар да чыгъарылды.
Дагъы да теренлешип айтсам, прокуратураны, ФСБ-ни, МВД-ни динге къарайгъан бёлюклерини вакиллери ва юртланы имамлары булан къурулгъан комиссия юртлагъа барып, аслу гьалда охувчулар булан лакъыр этегени адатланып къалгъан. Шолай ёлугъувлар 36 керен оьтгерилген. Шолай да, яшёрюмлени ишлерине къарайгъан ва спорт бёлюк, маданият управление террорчулукъгъа къаршы тюрлю-тюрлю чаралар ва ярышлар оьтгере. Террорчулукъну къурбанлары болуп гечинген ич ишлени къуллукъчуларыны агьлюлери де унутулмай, оланы атлары орамлагъа тагъыла ва мармарташ салына. Гёрюлген чараланы натижасында «агъачлыкъгъа» гетегенлени ва бандит уьюрлеге къошулагъанланы санавун кемитме имканлыкъ болду. Эгер де 2012-нчи йылда бандит уьюрлеге къошулма райондан 23 адам гетген буса, 2013-нчю йылда – 14, 2014-нчю йыл буса 1 адам тюгюл гетмеген. Демек, биз тутгъан ёл ва этеген ишибиз тюз барагъанны шо бирдагъы да исбатлай.
– Террорчу ишлерден сакъланмакъ учун халкъ кёп жыйылагъан ерлерде не ишлер этилинген?
– Адамлар кёп болагъан савлукъ сакълавну, социальный кёмек болдурагъан ва билим берив управлениелер бар ерлерде гёрсетив алатлар (видеокамералар) салгъанбыз. 2014-нчю йылны ахырында ва янгы йылны башында школалагъа ва яшлар бавлагъа бир къаравулланмагъан гьал болуп къалса, билдирип болагъан «къувунлу кнопкалар» салып битебиз. 2013-2014-нчю йылларда адамлар кёп болагъан ерлерде террорчулукъдан сакъланмакъ учун тарыкъ-герекни алма 4 миллион 731 минг манат харжлагъанбыз. Террорчулукъну идеологиясына къаршы ишлер гёрмек учун ерли муниципалитетден 500 минг гёрсетдик, спонсорлар да 525 минг манатгъа кёмек этди.
Сени булангъы лакъырымны битдире туруп, Хасавюрт район администрация бандит уьюрлеге къошулгъанлагъа парахат яшавгъа къайтма бирдагъы да чакъырагъанны айтма сюемен. Гелигиз, агъачлыкъларда турмай, дос-къардашыгъызны янында, ата-анагъызны алдында туругъуз. Савутугъузну къайтарыгъыз, биз буса, сиз жинаятчы ишге къошулмагъан бусагъыз, такъсырламай, парахат яшавгъа къайтма кёмек этме сёз беребиз.
– Баянлыкъ бергенигиз саялы кёп савболугъуз!
– Сен де савбол!
Лакъырлашывну язгъан
Гебек КЪОНАКЪБИЕВ.
Суратларда: «Хасавюрт район» деген муниципал къурулувну башчысы Жамболат Салавов; террорчулукъгъа къаршы комиссия
Магьаммат Хадушкаевни
арзасына къарайгъан вакъти.
