Адамлар къайдагъы пикирлеге, ялгъан ойлагъа инанып къалагъаны алдан берли белгили. Шолайлыкъ билимсизликден, авамлыкъдан боладыр. Амма бусурман адамгъа динге къыйышмайгъан затлагъа инанмагъа ярамай. Гьатта имандан чыгъарма да бола, Аллагь сакъласын.
Шолай ялгъан ойланы арасына сапар ай – яман, балагь гелтиреген вакъти, деп инанмакъ гире. Шо терс пикругъа гёре, бусурман рузнама булан экинчи гелеген айда аврувлар, налатлав, шайтанны айрыча хозгъалыву, иш юрюлмейгенлик ва оьзге балагьлар башлана.
Ислам дин амалгъа гелгенче алдын, адамлар сапар айдан бек къоркъа болгъан, гебин къыймакъдан къача ва гючюне гёре яманлыкълардан ва балагьлардан оьзлени сакъламакъны гьайын этген. Амма булай къаравлар гьалиге ерли де сакълангъан ва бир-биревлер бу айны ичинде гелешмей, той этмей, ёл чыгъывун артгъа тебере. Олай да, гьатта умра къылывун артгъа салагъанлар да бар. Нечик де, сапар айда агьамиятлы иш этмекден сакъланмагъа къаст эте.
Шолай янашыв, озокъда, дурус тюгюл ва Ислам динге къыйышмай. Сапар айны ичиндеги къыйматлыкълар ва артыкълыкълар оьзге айлардан эсе кем тюгюл. Бу айны ичинде къылынгъан намазлар, дуалар ва оьзге ибадатлар Аллагь булан башгъа айларда йимик къабул этиле ва рагьмусуз къалмай. Белгили йимик, бир-бир сыйлы айлар ва гюнлер бар, шоланы ичинде этилген яхшы ишлер артыкъ шабагъатлана, тек шоларда этилген гюнагь саялы такъсыр да гючлю бола.
Сыйлы Къуръандан ва Пайхаммарны (алейгьи салам) гьадислеринден баш алып, бары да ишлерибизде Есибиз гёрсетген ёлдан тайышмай юрюмеге герекбиз. Ислам динни алимлери, машгьур имамлары, сыйлы адамлар бизге Къуръанны маънасын ачыкъ этген, Пайхаммарны (алейгьи салам) гьадислерин нечик англамагъа герекни гёрсетген. Биз буса, шо илмуну охусакъ, билим ахтарсакъ ва билгенибизге гёре яшав къурсакъ къутулабыз.
Расулуллагь (алейгьи салам) гьакъыкъатны нюрю булан адамланы юреклерин ярыкъ этген ва яман аламатланы, адатланып къалгъан къайдагъы пикирлени къадагъа этген. Шону ичинде сапар ай булан байлангъанларын да. Гьакъ кюйде, балагь гелтиреген ва оьзлер де яман саналагъан айлар, гюнлер ва тархлар болмай, тек адамланы ишлери яхшы да, яман да болуп бола.
Яхшы иш булан машгъул болгъан заман – яхшы вакъти болажакъ, гюнагь иш этип ва Яратгъаныбызгъа таби болмагъан заман – яман ва авур вакъти болажакъ. Яратгъаныбыз Къуръанда булай айтгъан (маънасы): «Аллагьны пурманы болмай туруп, инсангъа балагь къопмас…». Иманы барлагъа бу аят къайдагъы сигьручулагъа, пал салагъанлагъа, болажакъны айтагъанлагъа инанмас учун таманлыкъ этер.
Ислам динде ялгъан къаравлагъа ер ёкъну белгилейген ва сапар ай оьзлюгюнден яман болуп болмайгъанны, балагьлар гелтирмейгенни ачыкъ этеген гьадислени гёрсетербиз. Бусурманлар адатланып къалгъан къайдагъы пикирлерден баш алмагъа герекмей, шолайлыкъны Пайхаммар (алейгьи салам) ачыкъ кюйде гери ургъан. Шо саялы сапар айда гебин къыймакъны артгъа тебермек, агьамиятлы ишлени этмей къоймакъ дурус болмас, динибизге къыйышагъан иш тюгюл.
Пайхаммарны (алейгьи салам) гьадисинде булай айтыла: «Аврувлар, къушлар, ябалакълар, сапар ай булан байлавлу гьакъылгъа къыйышмайгъан затлагъа инанывгъа ер ёкъ».
Башгъа гьадисде Пайхаммар (алейгьи салам) булай айтгъан болгъан: «О-бу затларда яманлыкъны белгиси ёкъ, сапар айда яда ябалакъ къычыргъанда да ёкъ».
Рузнама булан байлавлу айланы гьакъында Пайхаммар (алейгьи салам) булай айтгъаны бар: «Бары да айлар – Аллагьны айлары, бары да гюнлер – Аллагьны гюнлери».
Башгъа гьадисде Пайхаммар (алейгьи салам) сапар айда ёлгъа чыкъмагъа ярамай деген хабарны юзюн ача. Биревлер умраны сапар айда къылмагъа ярамай деп ойлаша болгъан. Пайхаммар (алейгьи салам) шо гьакъда булай англатгъан: «Умра къылмакъ не заманда да яратыла».
Магьаммат АБУЕВ.
