Ана ватанына сююв эжелден берли бизин ата-бабаларыбыз варисликге къоюп гетген. Ана топуракъгъа сююв, тувуп-оьсген элге, миллетге сююв, озокъда, ана тилден башлана. Бугюнлерде мактапларда ана тил дарсланы юрютеген муаллимлерден оьсюп гелеген яш наслуну тарбиясы гьасил бола десем, ялгъан болмас. Муаллимни алдында яшланы тарбиялавунда гючлю савут болуп токътайгъан гюч ана тилиндеги сёздюр.
Бу йыл Россияны Президенти В. В. Путинни къарарына гёре, Адабиятны йылы бизин уьлкебизде генг кюйде оьтгерилсин деп билдирген.
Ана тилден дарс береген муаллимлеге, белсенип, гьаракатына гьаракат, къастына къаст къошуп дегенлей, ана тилге абурун ва сюювюн артдырмагъа герек. Яшланы ана тил дарслардан азат этив ону миллетни бай авуз яратывчулугъундан, адабиятындан, маданиятындан, къылыкъ-ругьундан магьрюм этмек бола. Булай янашыв буса яшны оьсювюне чатакъ сала. Эсин ютгъанлагъа ошамайыкъ. Яш ана тилинде охуп-язып билмесе, гележекде ана тил оьлежегине къоркъунчлукъ бар.Тили болмаса, миллет де болмай. Миллет учун, ана тил учун четим гьаллар тувдуражакъ шартлар яратмакъдан ари турма герек.
Гетген йыл халкъ шаирибиз Анвар Гьажиев тувгъанлы 100 йыллыкъ юбилейи республикабызда генг кюйде оьтгерилди. Рус театрны залында болгъан шатлыкъ агьвалатда мен де ортакъчылыкъ этдим. Тек, не амал, шонда балтатытып къумукъча сёйлейген адам болмады. Кёп санавдагъы къаравчулар буса сююмлю халкъ шаирибизни ана тилде язылгъан асарларына ана тилде тынгламагъа нече де сюе эди. Ана тилин тавгъа миндирген, кёкге чююп язгъан Анвар Гьажиев эди.
Гьар къайсы миллетни де бай сынав булан топлангъан халкъ авуз яратывчулугъу барны бирев де инкар этип болмас. Онда загьматгъа, уллугъа абур-сый этивге, дослукъ аралыкълагъа, къылыкъ тарбиягъа уллу агьамият бериле. Бизин къумукъ айтывларда, аталар сёзлеринде миллетни алдында токътагъан масъалалар арагъа чыгъа. Халкъ авуз яратывчулукъда миллетни гьакъыл къазанында къайнагъан бай сынав бар. Оларда бары да зат ачыкъ ва адамгъа англашыла. Айтывлар ва аталар сёзлери – миллетни битмейген бай хазнасы. Олар – миллетни жанлы энциклопедиясы. Ата-бабаларыбызны асрулар боюнда сынагъан ва топлагъан бай сынаву. Оланы бир нечесин эсгерме де тийишли гёремен: бирикген эл енгилмес; атанг булан макътанма, атынг булан макътан; янгыз яшав яйнатмас; охув – билим булагъы, билим – охув чырагъы.
Милли тамурларын, милли къылыкъларын, адатларын билмейгенлени милли ругьу да болмай.
Яшда гёрген яшынмас дегенлей, яшлыкъда алгъан тарбия, къылыкъ, билим бизин гележек яшавубузну кюрчюсю болуп токътай. Шо саялы да, яшны тюз, адилли ёлгъа салмагъа яннавурунда ана тилден дарс береген муаллими болмагъа герек. Муаллим де яшланы да, оьзю юрютеген дарсны да гьакъ юрекден сюймеге герек.
Гьар йыл февраль айда Ана тиллени гюню дюнья оьлчевде оьтгерилегени мердешге айлангъанны да гёз алгъа тутуп, ана тиллер сёнмежек ва оьлмежек деген умут булан яшайбыз.
Бэлла Гьажигелдиева,
Россияны журналистлерини
союзуну члени.
