Итнигюн, март айны 21-нде, Магьачкъалада Украинадагъы хас асгер чараларда жан берген офицер Нюрмагьаммат Гьажимагьамматовну тул къалгъан къатынына эрини Пачалыкъ савгъатын – Россияны Игитини Юлдузун тапшурдулар.
Оьрбашкомандующийни атындан оьр савгъатны тапшурмакъ учун, Дагъыстангъа уьлкени оборона министрини заместители генерал Юнус-бек Евкуров гелген эди.
Нюрмагьамматны яшавуну ахырынчы мюгьлетлерини гьакъында гележекде айрыча асарлар язылажагъына бир де шеклик тувулунмай. Украинадагъы хас асгер чараларда ортакъчылыкъ этеген старший лейтенант оьзюню десантниклери булан къамавгъа тюше. Душманны санаву хыйлы артыкъ. Уьстевюне, ерли адамланы артына яшынып, бизинкилени баш гётерме къоймай, токътавсуз атышыв юрюте. Бронетранспортёргъа топ тийип, яллама башлагъанда, Гьажимагьамматов къырыйындагъы сержантгъа ва солдатгъа машинден тез чыкъма кёмек эте. Къолундагъы пулемёт булан атыша туруп, бир нече миллетчини дагъыта. Шону булан асгер ёлдашларына бираз артгъа тыртылма, къаршылыкъ билдирме, онгайлы ерге етишмеге имканлыкъ бере.
Душманны бары да тергевюн оьзюне бакъдыра. Муна шо заман къоччакъ офицер авур яралана. Тек шогъар да къарамай, ахырынчы патрону къалгъанча атышывун токътатмай.
Шо мюгьлетлерде, ахырынчы къарарына гелгенче, юрегинде не ойлар, не гьислер болгъан экен? Яшав мизанлар йимик… Бир янында – ону ярыкъ дюньясы, гёзел тавлары, Каспий денгизи, ата ожагъы, къолунда гиччи къызы булангъы агьлюсю, ата-ана, къурдашлар. Башгъасында буса…
Озокъда, берген антын бузуп, Ватанына хыянат болуп, къолларын да гётерип, душманны янына чыкъмагъа да болур эди. Тек шо ойну ол юрегине ювукъ да алмагъан. Миллетчилер аралагъанда, алданокъ онгаргъан гранатын чыгъарып атылтгъан. Оьзю де оьлген, хыйлы душманны да дагъытгъан.
Нюрмагьаммат учун шо ажжал булан бетге-бет токътагъаны биринчи гезик болмагъан. Сириядан яраланып къайтгъанда ол атасына: «Атайым, бир зат болуп къалса, мен бир де душманны къолуна бармажакъман. Тобукъларда тургъанча, оьлген къолай. Ахырынчы патронну даим янымда оьзюм учун сакълажакъман!» – деген болгъан.
Нюрмагьамматгъа оьзюне ротагъа башчылыкъ этмеге ихтияр берилгенде башлап гёнгю бузулгъан: низамгъа уьйренмеген, гьазирлиги бары да якъдан осал яшлар.Тек 9 айдан ротаны таныма болмай болгъан. Десант асгерлени арасында инг де яхшы асгер бёлюклени бирисине гьисаплана. Ол солдатланы юреклерине ёл табып бажаргъан. Гьакъыкъатда нече де тизив уланлар болуп чыкъгъан. Бир-бири учун жанын бермеге гьазир болгъан. Оланы Украинагъа бакъдырагъанын билгенде ол, ротасын жыйып: «Буйрукъ гелген. Эгер де арагъызда ушатмайгъанларыгъыз бар буса, алданокъ айтсагъыз яхшы. Онда биз бирче болма герекбиз!» – деп айтгъан. Бириси де гетмеген.
Нюрмагьамматгъа биринчи авлетин, къызын гёрмеге, къолуна алма насип болмады. Янгыз суратдагъы гиччинев гёзелге къарап бек сююнген. Ол ахырынчы командировкасына бакъдырылып, арадан уьч гюн оьтюп огъар къыз тувгъан. Озокъда, аявлу агьлюсюню янына къайтажагъына инана болгъан. Тек башлап авур эргиши борчун кютмеге герек.
Н.Гьажимагьамматов охугъан школаны догъасында илинген ону уллу суратыны алдына тёбе гюл байламлар салынгъан. Игитлеге тувмакъ бардыр, оьлмек ёкъ деп негьакъ айтылмагъан.
«Вечерняя Москва» деген газетден. (Къысгъартылып берилген)
Кани деген юрт бийик тавларда ерлешген. Юртну ортасындагъы бавда 187 терек оьсе. Шоланы барысын да Нюрмагьамматны атасы Уллу Ватан давдан къайтмай къалгъан юртлуларыны эсделигине орнатгъан. Бираздан юртуна уланын ахырынчы ёлуна узатма гележегин билмей болгъандыр. Бир-эки йылдан тереклер оьсюп, бой салажакъ. Шо гиччи ормангъа узакъ да къалмай бирдагъы бир янгы терек къошулса тамаша тюгюл.
Видеороликге къарайбыз. Нюрмагьаммат ата юртундагъы эсги уьйлени алдында. Сонг бирден артынъерли сальто этип, аякъларына тура. Къурдашлары сукъланып харс ура. Башгъасында – къар, тавлар. Нюрмагьаммат къара гёзелдириклерин ва бёркюн чечип, иржайып токътагъан: ол бир мюгьлет алда Эльбрус тавдан лыжалар булан сыргъалап тюшген. «Муна гёзеллик… Леззет! Нечик мен насиплимен!» – дей камерагъа Нюрмагьаммат. Ол шолай даимге эсибизде къалажакъ. Даимге…
Ольга Кузьмина, 2022 йыл,
21-нчи март.
(Макъала къысгъартылып бериле.)
