Ёлдан оьтюп барагъанда арада-ягъада акъ таякълы адамлагъа ёлукъмай къалмайбыз. Олар гёзлери осал яда бирдокъда гёрмей буса да, гьис этмеге, яда сезмеге амыракъ бола деп гьисап этиле. Озокъда, адамны гёзю гёрегенде йимик енгиллик болмайгъаны да белгили. Оьзюм деген гёзюмдюр деп негьакъ айтылмагъан.
Гёзлери гёрмейгенлеге яда осал гёреген адамлагъа айрыча тергев, яшавун тынчлашдырмакъ учун гьар тюрлю онгайлыкълар герек. Бизин республикада гёзлери гёрмейгенлер учун бир тюрлю онгайлыкълар болдурулгъан. Сокъурланы бирлешивлери иш гёрегенден къайры, осал гёреген яшлар учун айрыча билим берив ожакълар, сокъур сакъатлагъа пенсия ва башгъалары бар.
1984-нчю йылдан башлап, ноябр айны 13-нде Сокъурланы халкъара гюню де белгилене. Шо гюн гёзлери гёрмейгенлер учун охутув ожакълар ва иш къурумлар ачгъан француз педагог Валентина Гаюини тувгъан гюню булан байлавлу. Биринчилей Валентина Гаюи гёзлери осал гёреген ва сокъур адамланы яшавунда четимликлер тувдурагъан масъалалагъа тергев бермеге ва яшавда оьзлени ерин тапмагъа кёмек этмеге башлагъан адам гьисаплана.
Бугюнлерде сокъурланы санаву кемимеген. Сокъурлукъгъа тарывну алдын алывгъа байлавлу масъалалагъа къарайгъан Халкъара къуруму берген маълуматлагъа гёре, дюньяда 284 миллион адамны гёзлеринде авруву яда тетиги бар деп гьисаплана, олардан 39 миллионуну бютюнлей гёзлери гёрмей. Шолай да, гёз аврувлар 19 миллион яшларда да бар. Россияда буса гёзлери гёрмейген яда осал гёреген 210 минг ватандаш гьисапгъа алынгъан.
Гьар йыл гёз аврувларыны себебинден сакъатланы санаву 45 мингге етише. Оланы да арасында яртысы — 18 йыллыкъ чагъына етишмеген яшлар.
Озокъда, гьалиги заманда демек, технологияланы оьсген девюрюнде гьар тюрлю онгайлыкълар яратылгъан йимик, пачалыкъны янындан этилеген тергев де артгъан. Сокъурланы халкъара гюнюнде янгыз оланы масъалаларына тергев берип къоймайлы, тюрлю-тюрлю тармакъларда етишген уьстюнлюклери де эсгериле.
Россияда сокъурланы ихиярларын якълав масъалалары булан сокъурланы бютюнроссия бирлешивю машгъул. Эсгерилген къурумну Интернет-радиосу гьар гюн гёзлери гёрмейгенлер учун яшавлукъ ва маданият агьвалатланы гьакъында маълуматлар бере. Интернет сайтында осал гёреген ва сокъур ватандашлар учун иш ерлер бар къурумланы сиягьы ерлешдириле. Олар учун онгайлыкълары булангъы музейлер, парклар ва башгъа ял алмагъа болагъан ерлер къурулгъан.
Сокъурланы бирлешивю учун айрокъда агьамиятлы пачалыкъ китапхана, шолай да гёзлери гёрмейгенлер сезмеге ва гьис этмеге болардай ясандырылгъан кинотеатрлар да бар.
П. БЕКЕЕВА.
