Къайсы уьлкени де онглу юрюме къоймайгъан ич душманы коррупция деп айтма ярай. Тот темирни бузагъандай, о да пачалыкъны буза… Шолай кёп ерлеринден четимликлеге тарыгъан уьлке артда да тозулма бол… Коррупция булан мекенли ябушма тарыкъ экени белгили болса да, о гьакъда кёп айтылса да, къарарлар къабул этилсе де, пачалыкъ оьлчевдеги шо уллу зиянны мекенли кюйде алдын алма бажарылмай къала.
Бираз алда бизин республикада коррупцияны масъаласы янгыдан арагъа чыкъды. Гьали шагьар, район муниципал къурулувларда, гьакимият къурумланы янындан коррупциягъа къаршы гьаракат юрютювню ишчи группалары ачылгъан. Олар гележекде яшавгъа чыгъаражакъ ишини къыйматлыгъын англама сююп, мен Буйнакск район администрацияны башчысыны коррупциягъа къаршы иш гёрюв масъалалагъа къарайгъан кёмекчиси Руслан Аскеров булан ёлугъуп, ишини гьакъында лакъыр этдик. Шо лакъырлашыв тюпде сизин тергевюгюзге де бериле.
− Руслан, сен бек жагьил адамсан, бу къуллукъда гьаракат этип чалышма урунгъаныгъыз да кёп болмай, нечикдир барыш?
− Биз бу йылны март айыны 22-синден тутуп иш башладыкъ. Ишчи группабызда 7 адам бар, къурум советибизде де 7 адам бар. Район, юрт администрацияларда, школаларда, больницаларда ва оьзге тюрлю идараларда да гиччи ящиклер салып, адамланы арзларын, таклифлерин жыйма сюебиз. Шо ящиклер, гьар квартал битгенде ачылып, ичиндеги бары да кагъызлар гьисапгъа алынажакъ. Шолагъа гёре тийишли чаралар да гёрюлежек.
− Кварталда бир керен ачыла буса ящик, гьазирине себеп излеп язылгъан бир-бир кагъызлагъа уьч ай битгенде къаралса нечик бола, онча заман гетгенде билдиривню маънасы таймаймы?
− Район администрацияда да, ерли администрацияларда да бизин шо ишге белгиленген адамларыбыз бар. Олагъа ёлукъса, гьазир къаралажакъ. Уьч ай ящиклер бегетилип турагъаныны гьакъында айта бусагъыз, заман узакъ болма да ярай. Гележекде ишибизни халкъгъа онгайлы этип къурмакъ учун, чаралар да гёрюлежек.
− Сизин ишигизде коррупциягъа къаршы профилактика къуллукъ да аслу роль ойнай, бек агьамиятлы. Неге тюгюл, адамны тутуп, такъсырлап къойгъан булан коррупция тамурундан къыркъылмай. О янларын сиз де ойлашгъансыздыр. Нечик чаралар гёрме гёз алгъа тутгъансыз?
− Тюз айтасыз. Такъсырламакъны маънасы коррупция юрютегенлер оьзлер англап токътар деген мурат булан шо ёллардан айырмакъ деген пикру бола. Яш чагъындан тутуп, адам коррупция бек яман жинаятчылыкъ иш экенин англап билсе, ол оьзю де ондан арек туражакъ, оьзгелени де къоймасны гьаракатын этежек. Шо янындан биз охув ожакълардагъы яшлардан башлап, касбу билим береген охув ожакъланы яшлары булан да профилактика иш юрютежекбиз.
Озокъда, студентлер, орта билим береген идараланы охувчулары оьзлени дарс беривчюлеринден кёп затгъа уьйрене. Касбу билимден къайры, оланы коррупция къатнашгъан хасиятларына да уьйренме бола. Биз яш наслу булан айрокъда профилактика иш юрютме сюебиз.
− Сизин къурумгъа къуршалып иш кютегенлени арасында ихтиярлар якълав идараланы къуллукъчулары да бармы?
− Бар. Биз не янындан да этилеген ишибизге полиция, прокуратура, оьзге тюрлю къурумланы да вакиллерин къуршап гьаракат юрютмеге гёз алгъа тутгъанбыз.
− Руслан, коррупция деген сёз тувра маънасы булан кимге де англашыла. Законну тилинде айта буса, шону нечик англатма бола?
− Эгер де гьаким, иш уьстде берилген имканлыкъларын яда ихтиярларын оьз пайдасына къоллай буса, башгъача айтгъанда, урушбат яда оьзге материал байлыкъ алып иш юрютсе, шо коррупция гелтиреген бир яманлыкъ деп айтма ярай. Шо коррупцияны мекенли аламаты да дюр.
− Жамият учун да коррупция бек зараллы. Урушбатчылыкъ – о айрыча статьясы булангъы жинаятчылыкъ болса да, жамият арада гётерме болмайгъан аврув. Савлукъ сакълав, билим берив, ихтиярлар якълав къурумларда да шо аврув бек яйылгъан деп эсиме геле. Сен нечик ойлашасан, оланы къайсында коррупция кёп?
− Коррупциягъа къаршы иш юрютме бек четим экени англашыла. Такъсырлавлар булан ону тайдырма да бажарылмас. Профилактика ишни кёп юрютме тарыкъ. Жамият, айрокъда жагьиллер, ону яманы оьзлеге зарал гелтирегенни англаса, коррупциягъа къаршы бир болуп ябушажакъ. Янгыз пачалыкъ яндан гьай этив булан коррупциядан уьст гелме де болмас. Жамиятны жанланыву булан ону умпагьатын артдырма болур эди. Биз шо ёрукъда иш гёрме сюебиз.
− Гьукумат янындан коррупциягъа къаршы юрюлеген гьаракат бир заманда да токъталмагъандыр. Гьалиги гьалны нечик башгъалыгъы бар?
− Тюз айтасыз, алда да коррупцияны енгмек муратда бир гьар-бир къурумланы янындан гёрюлеген чаралар бар эди. Энни де шо ишни мекенлешдирип, камиллешдирип юрютме къастыбыз бар.
Лакъырлашывну юрютген
Набиюлла МАГЬАММАТОВ.
СУРАТДА: Р. Аскеров.
