Къаягент районну депутатларыны гезикли сессия­сында 2022-нчи йылны гьасиллерине къаралды.

Жыйында районну башчысы Магьаммат Элдерханов 2022-нчи йылны уза­гъында район администрация юрютген ишлери, районну депутатларыны тапшурувларын яшавгъа чыгъарывгъа байлавлу гьаракаты, 2023-нчю йылда районну яшавлукъ-экономика якъдан оьсювюню аслу ёллары гьакъда гьисап берди.

– Оьтген 2022-нчи йыл бизин учун енгил болмады, – деп башлады оьзюню сёйлевюн Магьаммат Элдерханов. – Украина бойда юрюлеген хас асгер операция савлай уьлкеде йимик, биз районну халкъларыны яшавуна, экономикасыны оьсювюне де таъсир этмей къоймады. Амма районну экономика яшаву, социал масъалаланы чечив ишлер артгъа тюшмеди. Район алгъа багъып абатлар ала.

Налог жыйывлар къолайлаша

2022-нчи йылда районну ва районлуланы яшавлукъ шартларын тёбен тюшмеге къоймас учун кёп гьаракат этилген. Асувсуз предприятиелер ябылгъан, артыкъ иш ерлер бегетилген, налог гьисапгъа гирмей загьмат тёгегенлени санаву кемиген. Натижада алдагъы 2021-нчи йыл булан тенглешдиргенде, 2022-нчи йылда налог гелимлер артгъан. Артдагъы йылларда топуракъ налогланы толуву да 100,4 процентге етишген. Район бюджетни кюрчюсю болуп токътайгъан оьзге гелимлени къадары да артгъан. Шо гелимлени Къаягент, Первомайское, Гьюсемегент, Янгывикъри, Гьапкъайгент муниципал къурулувлар 6 керен артдырмагъа бажаргъан. Шо буса юртлуланы гьар гюнлюк яшавлукъ шартларын яхшылашдырывда уллу къошум демеге ярай.

Налогланы жыйывда борчлу адамлар, предприятиелер де ёкъ тюгюл. Эгер оланы жыймагъа бажарылса, районну бюджетине уллу къошум болажакъ эди.

Юрт хозяйство

Юрт хозяйство ра­йонну экономикасында аслу тармакъ гьисаплана. Тармакъдагъы умуми гелимлер 2022-нчи йылда 499,6 миллион манатгъа, 2018-нчи йыл булан тенг­лешдиргенде буса, 672,5 миллионгъа артгъан.

Къаягент районну агрокомплексинде юзюмчюлюк аслу тармакъ экени барыбызгъа да белгили. 2023-нчю йылда тармакъны оьсювюне дагъы да гючлю тергев берилежек. План булан белгиленген 95 гектарны орнуна, 2022-нчи йылда 135 гектаргъа борла орнатылгъан. Районну юзюмчюлери алдагъы йыл булан тенглешдиргенде дагъы да 4,4 минг тон татли емиш жыйгъан, гьар гектарда орта гьисапда алгъанда 105,3 центнер юзюм оьсдюрмеге бажаргъан.

2022-нчи йылда юрт хозяйство тармакъны гётермек муратда райондагъы бары да предприятиелеге, фермер хозяйстволагъа, ЛПХ-лагъа пачалыкъны ­ягъындан акъча маялар булан ломай кёмеклер де этилген. Шо кёмек 61,3 миллиондан айлангъан. Асувлу гьаракатда ­«Оьтемиш», «Каспий» деген ГУП-ланы ёлбашчылары А. Ибрагьимовну ва Къ. Гьабибовну къошумун айрыча эсгерме ярай.

Ашлыкъланы, айрокъда гюзлюклени чачывгъа районда айрыча агьамият бериле. 2022-нчи йылда гюзлюклер 3888 гектарда чачылды. Бу тармакъда «Каспий» деген ГУП-ну авлакъчылары алда баралар. Олар гьар йыл гектардан орта гьисапда 30-35 центнер тюшюм къайтара.

Артдагъы йылларда районну юрт хозяйство тармагъында 271 теплица 129,72 гектар ерни тутгъан. Шо алдагъы йылдан 11,3 гектаргъа артыкъ.

Къаягент районда уллу промышленный, шоланы арасында юрт хозяйство продукцияланы ишлетеген предприятиелер ёкъ. Промышленностда бичилген ташланы сатыв, сют, ун, емиш сувлар чыгъарыв ва оьзгелери аслу продукция гьисап­лана. Далапчы предприятиелер 2022-нчи йылны узагъында 432,5 миллион манатны продукциясын чы­гъаргъан ва сатгъан.

Магьамматрасул ИБРАГЬИМОВ