Таза бол деп айтгъан таза юрекден
Анам мени салагъанда бешикге.
Шо саялы нече де бек сюемен
Тиштайпаны тазасын уьй-эшикге.
Анамдан сонг атам да бек буваргъан,
Таза бол деп айтгъан атам савунда.
Тазалыкъгъа бакъгъан сююв сакълангъан
Тезден берли бизин таза къавумда.
Алтынгъа тенг къурдашымсан, къурдашым,
Алтын буса азат тотдан, ёлакъдан.
Артын ойлап айтылагъан гьар сёзюнг
Акъгъан сувдай таза зем-зем булакъдан.
Айтгъандай да, не ягъындан алсакъ да,
Тазалыкъны тангы бизге къатывлу.
Бир анадан тувгъан болгъан бусакъ да,
Болмас эдик дагъы артыкъ татывлу.
Бир Аллагьдан тилевюм бар, тилевюм,
Бир де сени гёрмесин деп кёп магъа.
Насип болуп турмай гьали кимге де
Сени йимик таза къурдаш тапмагъа.
Бу сендеги таза туруш, сав туруш,
Бу сендеги таза юрек, таза къан
Этген мени сагъа эпсиз бавурлу,
Этген сагъа оьзюмедей базагъан.
Айтып битмес тазалыгъынг барына
Шекленмеймен, Ай да, Гюн де къол салар.
Не бар эди, шо ягъындан, Насият,
Къалгъанлар да сенден уьлгю алсалар!
Тизив сатырлар… Уллу пагьмуну, савлай Къумукътюзню къайгъырмагъа къоюп, уьч йыл алъякъда яшавдан гетген, жаны яхшы женнетлени тёрюнде болгъур, Жаминат Керимованы къаламындан чыкъгъан шиъру сатырлар… Оьзлер де тазалыкъгъа, инг алда оьрде де эсгергеним йимик, къалам ёлдашыбыз, бизин газетни редакциясында баш корректорну къуллугъунда чалышып турагъан Хадижат (ону эки аты бар – ювукъ дос-къардашы, къурдашлары огъар Насият деп айталар) Жанболатовагъа багъышлангъан…
Тиштайпаны къылыкъ-хасияты, адамлыкъ битими гьакъында сёз чыкъгъанда буса, мен ойлашагъан кюйде, шолай тазалыкъны гьакъында лакъыр юрютмек де гьакъыкъатгъа къыйышмай къалмай. Неге тюгюл де, тиштайпаны гьакъылы-ою, юреги таза буса, ол айбатдыр-аривдюр. Бугюнлерде тувгъан гюнюн-юбилейин белгилейген, гьар айтагъан сёзюнде гертилик, этеген гьар ишинде оьзю йимик тазалыкъ, демек, аривлюк бизин Хадижатгъа гертиден де хас. «Ёлдашны» мухбири гьисапда иш башлагъанча да кёп йыллар алъякъда оьзюм учун да посагъасы бийик болмагъан Жаминатны уьюнде таныш болуп, ону таныгъаныма гёре мен шолай деп ташдырып айтмагъа боламан.
Тек тиштайпаны оьмюр чагъын аян этегенимни, охувчум, багъышлап къоярсан. Оьз ишини мекенли устасы гьисапда танылгъан иш ёлдашымны атына лайыкълы сёзлер айтагъанымны себебин англатмакъ учун дагъы кюй тапмадым.
Ол табиаты айтма бир айбат, айрада бир гёзел къумукъланы бырынгъы юртларындан бириси Эрпелиде Телякъай ва Субайбат Садрутдиновланы агьлюсюнде тувгъан. Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетини орус-дагъыстан бёлюгюн 1978-нчи йылда уьстюнлю кюйде тамамлап, юрегиндеги сыйлы мурадына етишген. Бугленли Изамутдин Жанболатов булан агьлю яшавун къургъан. Ата юртундагъы орта школада муаллим болуп ишлемеге башлагъан, сонггъа таба, арадан кёп де гетмейли, Буглендеги орта школада да загьмат тёге. Хадижат оьзюню алдында билим алагъан яшланы герти сюювюн къазанмагъа бажарса да, танглагъан касбусуна гёре огъар узакъ ишлемеге тюшмеген.
Буссагьатгъы вакътиде Дагъыстан пачалыкъ педагогика университетни старший дарс беривчюсю болуп ишлейген агьлюсю, физика-математика илмуланы кандидаты Изамутдин булан 1985-нчи йылда Магьачкъала шагьаргъа гёчюп гелгенден берли, Хадижат бир де арасын бёлмеген кюйде къумукъланы баш газетини редакциясында чалыша. Оьзю яшагъан йылланы авадан кёп пайын сююп танглагъан корректорну четим касбусун, менден гетсин, есисине етмесин деп тюгюл, оьр даражада юрюте. Кёп йылланы узагъында шолай намуслу ишлегени, олай да макъалалар, очерклер язагъаны учун Россияны журналистлерини союзуна къабул этилген. 2013-нчю йылда буса огъар Дагъыстанны маданиятыны ат къазангъан къуллукъчусу деген гьюрметли ат берилгенлик де шогъар шагьатлыкъ эте.
Хадижат Жанболатова бир нече йылланы узагъында охувчуларыбызны кепине гелеген кюйде «Ажайып дюнья» деген сагьифаны юрюте. Шондан къайры да, ол къумукъ халкъны арасында белгили болгъан адамларыбызны яшав тархларын суратлап да очерклер яза. Газетни ишине мекенли къошум болуп токътайгъан ону шолай оьзге макъалалары да охувчуланы рази къалдыра.
Шондан къайры да, бизин шаирлени ва язывчуланы къумукъ тилде чыгъарылагъан китапларын да ол корректор гьисапда охуй. «Сапар ёлдаш», олай да Дагъыстанны халкъ шаири Магьаммат Атабаев къумукъ тилге таржума этген «Къуран» да Хадижат охугъан сонг басмагъа берилген.
Ол белсенип ишлеп болагъанлыкъдан къайры да, иш ёлдашларыны арасында ким булан да гьаллашып, гьакъыл гелишдирип бола. Бир де къопдурувсуз айтгъанда, Хадижатны сабур-саламат сёйлеп бажарагъанлыгъы, адиллиги ва асиллиги, иш ёлдашларына абурлу янашыву, олай да шолагъа ошайгъан ону башгъа яхшы къылыкълары, хасиятлары ону бирден-бир безей. Чинкдеси, иш ва уьй къуллукъланы да бирни йимик бажарывлу кютген сонг да, ол гьар заманда да исбайылыгъын да сакълап биле.
Инг аслусу, оьрде де эсгерип гетгеним йимик, ол яшав ёлдашы Изамутдин булан татывлу ва уьлгюлю агьлю къуруп, 2 уланны ва 1 къызны оьсдюрген, олагъа тийишли кюйде тарбия да берген, билим де алдыргъан. Шо гьаракат да бошуна гетмеген. Ону уланлары Макъсутдин ва Шихали, къызы Назира оьр охув ожакъларында билим алып, яшавда оьз ерлерин тапгъан. Уланлары оьзлер сюеген касбулагъа ес болгъандан къайры да, спортну шахмат журасында да бир къадар оьрлюклеге етишмеге бажаргъан.
Атасындан уьлгю алагъандай, къызы Назира Дагъыстан пачалыкъ педагогика университетни тыш уьлкелерини тиллерин уьйретеген факультетин тамамлап чыкъгъан сонг, аспирантураны битдирип, филология илмуларыны кандидаты деген алим атгъа ес болгъан. Бугюнлерде Нижне-Вартовскидеги педагогика университетинде старший дарс беривчюсюню къуллугъунда чалыша. Дейгеним, Хадижатны ва Изамутдинни къызы Назира, агьлюсю Ренат булан яшав табып, оьсген элинден йыракъда – Сибир бойларда яшай. Гьар йыл яй айларда оланы къызыны авлетлери къонакълай гелип, оьзлени уллатасын ва улланасын къувандыра.
Мен де бары да иш ёлдашларымны, оьзю булан бирче оьр охув ожакъда охугъан къурдашларыны атындан Хадижатны тувгъан гюню булан бирдагъы да къутлап, огъар яшавунда яхшылыкълар, олай да яхшы савлукъ, агьлюсюнде татывлукъ, насип ёрайман.
Насрулла Байболатов.
