Ганибал АЗИЗОВ

Гёзел, сагъа гёзюм тийген заманда,

Хыялымны хас аслугъа саламан.

Сагъа шиъру язма сюйген заманда,

Чебер сёзлер гьаман сайлай къаламан.

Сайлагъаным силкип, сыйпап-сибирип,

Мен шиърума салып сыйышдыраман.

Сонг о сёзню къапиягъа теберип,

Омуз булан хали къыйышдыраман.

Тек нетерсен, мен язагъан шиърума

Етмей къала насип учун сигьру йип.

Юрегингни сигьру йибин ийирип,

Ярамаймы татли къошсанг пикрума?

Шонда илгьам артар эди базмагъа,

Болар эдим арив шиъру язмагъа.

* * *

Чыкъ бузлагъан. Къыр авлакълар йыртыллай.

Айланамны къысгъан сакъат сувукълар.

Ялан орман ингырлашып къартыллай.

Яппа-янгыз мунда нарат терек бар.

Яппа-янгыз гёзел нарат бар мунда!

Ону янгыз гёрмек магъа чинк къыйын.

Йылы сююв бардай ону оюнда,

Орам эте, чайкъап магъа чылгъыйын.

Огь, къаркъарам – къарлы боран, оьлюдей!

Тек эсдесен, яш чагъымны къурдашы.

Женнетни бир чечек ачгъан гюлюдей,

Иштагьымны суву эдинг ва ашы.

Гьалекленип гетген эдим мен чыгъып.

Ягъалардан къайтдым уьйге, яш сыгъып.

* * *

Юрюшюнгден чыкъгъан табан тавушгъа

Юрегимде гьалекленив уяна.

Сен чакъырсанг: «Ахшам гел,–деп,–исси ашгъа»,

Бирден-эки санларымда от яна.

Айланышынг гьашыкълыкъдан толгъандай,

Шавкъ этесен, лап авлия болгъандай.

Биз бечитген гюллени сонг ажайып

Мысгъыллайсан, бир рагьмусуз иржайып.

Сен айтмайсан «сюемен» деп бир сама,

Сююв сагъа тюгюл йимик аявлу.

(Тамаша иш) сюювге де бир амал

Болуп къалгъан энни акъча боявлу.

Дагъы шунда гелмесмен деп гетемен.

Тек оьзюмню гьаман ялгъанчы этемен.

* * *

Мен язагъан алман-талман ойларым –

Къызгъын гьислер, ташгъа да от салагъан,

Юрегингни талчыкъдырып къоймады…

Кагъызларым мендей яллап къалагъан.

Сатырланы асил сёзюн бюртюклеп

Сагъа багъып Кааба ёллар этгенмен.

Салагъанда бокъчасына дёрт бюклеп,

Гьар кагъызым санап, юзден оьтгенмен.

Сен турасан бир рагьмусуз къыз йимик,

Гёгюрчюндей мен гюрюллеп билсем де.

Бюкюреймен сорав гьызгъан гьыз йимик.

Хапарынг ёкъ сююв бувуп оьлсем де.

Язгъанларым таман деп ой къураман,

Тек бирдагъы керен яза тураман.

* * *

Яшавумну тюрлю тюсюн гюн ашап,

Талайы ёкъ къысмат юрек яндыра.

Къыдыраман, гёленткиге де ошап,

Къоркъув къысгъан. Мени сувукъсындыра.

Хыялымда гече йимик гюндюз де

Мунгайлыкъда ой эрише рагьмусуз:

Тангчолпанны юзю сагъа ошай, деп,

Яза къалгъан мен тюгюлмен пагьмусуз.

О Чолпангъа бозарывда танг къата

Ярыкълары янгыз магъа янсын деп.

Амма ону ярыкълары тенг ята,

Леззетинден кепи ушатгъан къансын деп.

Гюнчюлюгюм эгип мени авлия,

Сен салагъан яралардан къан къуя.

* * *

«Яшавунгну зая этди сююв», – деп,

Сёйлей бола етген бирев уьстюмден.

Тюз! Tan шолай. Тек тураман эп тилеп.

Янгызлыкъда нечакъы да кюстюнмен.

Сен сигьрулу, инжи минчакъ бюртюгюм,

Малайикдей гелесен сен ягъыма.

Шагьат мени сагъа амин сыр югюм,

Парахатлыкъ сенсиз тапмажагъыма.

Къаныгъывлукъ ва къоччакълыкъ бар менде.

Хыялымны къаравуллап талмайман.

Тек, нетерсен, сени мен гьар гёргенде,

Эки сёзню къыйышдырып болмайман:

Халмажчылар тилим есир этгендей,

Эринлерим тасма булан тикгендей.

* * *

Кёп гёремен, къуршап алып тюш мени:

Ёммакъларда йимик къызыл гюл – яллав;

Къызгъын сююв гьасиретлеп юрекни,

Хошума рас гелип, чечек алма бав.

Мен бавдаман. Мени сенден айыргъан –

Учурум яр, эрневю тик, тюбю ёкъ.

Юрегимни тамурларын гьис йыргъан.

Сагъынчымны агъымыны эби ёкъ.

Юлдузланы арасындан сюлдюрюнг

Йылтынлана, сонг юм этип чакъыра.

Беззер эте янгызлыкъда бу кююм.

Ташланаман терек тюпге, акъыра.

Негер тарыкъ яр ягъада бав салма,

Болмай буса емишинден гьаз алма.

* * *

Орман сийрек, яп-ялангъач тереклер.

Айланама сангыравман, мунг болуп.

Япыракълар бечип, тёбе гьар бир ер.

Тёбелени тюбю пысгъый, гюм болуп.

Тереклеге савбол эте къучакълап

Къартыллайгъан гюнню зылцын къарыву.

Оьлтюрмединг, гетдинг мени бичакълап,

Сав болмады юрегимни ярыву.

Мен эсиме тюшген сайын гюемен,

Чыдап болмай, йыламагъа сюемен.

Сен чи мени гьанкъытагъан сув эдинг,

Сув уьстюнде мен юзеген къув эдим.

Энни гетдинг, гьар гетеген яй йимик.

Мен къалгъанман кётюрленген бай йимик.

* * *

Огь, дагъы да шо алдынгъы, шо къарав,

Санларыма сигьру къудрат салагъан.

Алда йимик, эринлери бал ва яв.

Тыныш да шо, магъа ярап болагъан.

Тавушу да алда йимик илиякълы:

«Жанынг сени сав болсун», – деп турагъан.

Тек, нетерсен, айрыча биз кёп къалып,

Дагьним тайгъан, огъар сююв къурагъан.

Ону къызгъын къартыллайгъан къоллары,

Нечакъы да гьасиретли буса да,

Янтаяман, ялкъывлукъдан бек арып,

Къучагъында, инанмасдай гьеч адам.

Айры къалмакъ – отну кюлге дёндюрюв,

Ел уьфюрюп, бош сюювню сёндюрюв.

* * *

Юрегимден сокъур ялкъыв гьал тайып,

Тамаша бир башгъа гьалгъа гёчемен.

Къайта назлы сюйкюмлюкден алжайып,

Язбаш гюнню тынышындан ичемен

Бюлбюллени чарнав тавуш гьазында.

Мен сеземен толу кюйде сагъышлыкъ

Оьмюрюмню етмишленген язында,

Орман гезей мендеги шо къурч яшлыкъ.

Татли хыял булгъавурда адашып,

Тас болгъанман сююв дейген Элде мен.

Бирден-эки сырлы гьислер бек ташып,

Сав боюмну батдырагъан кёлдемен.

«Сююв – чакъгъа гёре» демек буйрукъму?

«Къарт бёрюлер» ашамаймы къуйрукъну?

* * *

Заманланы гетген, гене хыяллап,

Тюшлеримден ушанаманмыкенмен?

Амма жаным алда йимик бек яллап,

Сююв отгъа тюшер гючю бар экен!

Алда йимик ай да къарай иржайып,

Къошдай жыйнакъ уьлкюлени уьстюне

Жан-жанывар талалагъа йыр яйып,

Орман шекли бир кюлей, бир кюстюне.

Шо, баягъы, гьайран татли муратлар,

Огь, дагъы да, лап жаныма батажакъ.

Къалп чыкъса сонг, этилеген шо антлар,

Юрегим бек, гене сувуп къатажакъ…

Эки янсыл болуп турмай мен шолай

Уьлкю тюпге гирип къалсам кёп къолай.