Оьрде эсгерилген масъаланы артдагъы жумада Бабаюрт район администрацияны жыйынлар оьтгерилеген залына жыйылгъан муаллимлер де, ата-аналар да гётердилер. Ата-аналаны жыйынында «Бабаюрт» район деген муниципал къурулувну ёлбашчысы Д.Даветеев, район администрацияны ёлбашчысы Ж.Шайыпов, районну билим берив управлениесини ёлбашчысы А.Билалов ва оьзге ёлдашлар ортакъчылыкъ этдилер.
Жыйынны ача туруп, «Бабаюрт» район деген муниципал къурулувну ёлбашчысы Д.Даветеев билим беривню лап да «аврувлу» еринден тутду. Айтагъаным, ол муаллимлени арасында да оьзлер береген дарслардан англаву ёкълар барны эсгерди.
– Охувчулар ЕГЭ-ни берегенде лап да авур масъала – муаллимлени оьзлени де оьзлер дарс береген предметлерден англаву ёкълугъу, – деди Д.Даветеев. –ЕГЭ-ни береген низамны бузув, мени гьисабымда, янгыз шону булан байлавлу. Тюзю, ЕГЭ-ни гьасиллерине гёре бизин охувчуланы билими яхшы. Тек шо – гёрюнюш ва гьакъыкъатгъа къыйышмай. Неге тюгюл де, биз олар оьр балланы нечик алагъанны барыбыз да яхшы билебиз. Бизге буса шо баллар гертиликге къыйышсын учун ишлемеге тюше.
Гертилей де, бугюн бизин яшлар школаларда нечик билим алагъанны къайсыбыз билмейбиз? Дарсланы вакътисинде орамларда юрюйген охувчулар къайсы школада да ёлугъа. Айрокъда олайланы санаву оьр класлагъа чыкъгъан сайын арта. Амма ЕГЭ-ни берегенде буса, оланы «билими» гьар гюн дарслагъа юрюген ёлдашларыныкинден де артыкъ бола, олар яхшы охув ожакълагъа охума да тюшелер. Ингдеси, олайланы гёрюп турагъан башгъаланы охумагъа гьаракаты къалмай. Гертилей де, охуп башынгны авуртмагъа негер тарыкъдыр? Алданокъ сени учун ЕГЭ-ни тапшурувларын этежек муаллимлени тутуп, бош юрюсе яхшы чы. Амма шо «билим» алгъанлар тангала муаллимлер, инженерлер, дагъы да яманы, докторлар болуп, бизин аврувубузну сав этмеге айлангъанда, оланы алдына бармагъа да тартынажакъны, олар биревлени савлугъуна зарал гелтирмеге болажакъны гьакъында ойлашагъанлар аз бола барагъангъа да талчыкъмай болмайсан.
– Озокъда, гьаман да ашамагъа бал-май болуп турмай. Къачан буса да гьар затны ахыры бола, – деп башлады оьзюню сёйлевюн оьрде эсгерилген жыйында Бабаюрт район администрацияны ёлбашчысы Ж.Шайыпов. –Амма кёплер шону шулай ахыры тез болажакъны къаравулламагъандыр. Охувчулар оьзлени билимине таянмагъа герек заман етишип гелди. Муаллимлер буса оланы билимин ялгъандан тюгюл, гертиден де артдырмагъа къасткъылмагъа борчлу.
Жыйынны барышында ата-аналаны алдында чыгъып сёйлеген ЕГЭ-ни береген пунктну ёлбашчысы М.Магьмутов ЕГЭ-ни береген школаланы ичинде санузеллени ёкълугъун да эсгерди.
– Бизин охувчуланы шолай тарыгъына чыгъармай къоймагъа ихтиярыбыз ёкъ, – деди, шо гьакъда айта туруп, М.Магьмутов. – Олар буса, гертилей де, шогъар себеби ёкъ туруп чыгъалар: бирлери соравланы кагъызгъа язып, оьзгелери оьзге ёллар булан къырда къарап турагъан ата-аналарына етишдирелер. Олар буса оьзлени «ишин» кютелер.
Сонг да, М.Магьмутовну сёзлерине гёре, ЕГЭ-ни къурумчуларыны гьазир тюгюллюгю де ЕГЭ-ни беривге четимлик эте. Демек, йылдан-йылгъа сыналып гелеген кюйде, къурумчулар КИМ-лени толтурагъан вакътиде йибереген хаталаны натижасындан охувчуланы жаваплары гьисапгъа алынмай къала. Шолай мисаллар такрарланмасын учун, биз бу йыл къурумчулар учун семинарлар оьтгермеге гёз алгъа тутгъанбыз.
Озокъда, бизин бары да охувчуланы бир кекелден гесмеге гьакъыбыз ёкъ. Охувчуланы арасында яхшы билегенлер де ёлугъа. Амма мен оьрде де эсгерген кюйде, оланы оьзлени гючюне таянып, оьз билими булан ЕГЭ-ни бермеге, бир якъдан, ата-аналар, бирдагъы якъдан буса, тынчлыкъ булан оьр баллар алагъанлар къоймай.
– ЕГЭ-ни берип бизин яшлар бола, – деди оьзюню гезигинде Бабаюрт районну информация-методика центрыны ёлбашчысы Халит Черивханов. – Ата-аналар яшларын оьзлер къоркъуталар. Олар буса оьзлени янындан ЕГЭ-ни вакътисинде соравлагъа жавап тапмагъа къарамайлар, терсине, къыргъа къарайлар. 2007-нчи йылда Бабаюртдагъы 1 номерли орта школада биринчилей ЕГЭ берилегенде охувчулагъа кёмекге бир ата-ана да гелмеген эдилер. Охувчулар оьзлени билимине гёре ЕГЭ-ни берме де бердилер, оланы 80 процентден къолайы яхшы баллар да алдылар. Ингдеси, шо заман олагъа бирев де кёмек де, четим де этмеди.
Амма Х. Черивхановну сёзлери булан Бабаюртдагъы 3 номерли орта школаны директоруну билим беривге къарайгъан орунбасары Н.Смывина рази болмады. Ол бугюн охувчуланы авадан кёп яны ЕГЭ-ни бермеге гьазир тюгюл экенни айтды. Неге тюгюл де, Н.Смывинаны сёзлерине гёре, охувчулар бугюн школагъа билим алмагъа тюгюл, уьюнде турмасын учун гелелер. Оланы дарсларда гьайы да ёкъ.
Н.Смывина булан разилешмей къалмагъа да бажарылмай. Неге тюгюл де, яшлар школагъа не учун гелегенни школада ишлей туруп мен оьзюм де билемен. Эртен къолтугъуна бир китап да къысдырып школагъа гелген охувчу дарсланы авадан кёп янын къырда йибереген болгъан сонг, ону, озокъда, дарсда къулагъы болмажакъ. Оьз авлети не юрютегенни ахтарып ата-аналар да айланмайлар. Гечорта болгъанча орам оьлчеп юрюйген оьр класланы охувчулары дарсгъа къачан гьазир болагъанны ата-аналар ахтармайгъаны да тамаша тие.
– Мен бизин яшланы билими осал экенни туврадан-тувра ата-аналардан гёремен, – деди бабаюртлу К.Моллаев. – Мени яшым да бу йыл ЕГЭ-ни бермеге герек. Мен яшымны билимин тергемек учун гьар жума дегенлей школагъа бараман. Уьйде де ол мени гёз алдымда. Гьар ата-ана оьз яшын тергесе, ол билим алсын учун имканлыкълар яратса, бугюн билим алмагъа къыйын тюгюл. Тергев, янгыз тергев герек.
Озокъда, шо гьакъда кёп сёйлемеге бола. Амма бир зат ачыкъ, бизин гележегибиз булутсуз болсун учун, биз оьсюп гелеген яш наслуну билимли этмеге къасткъылмагъа герекбиз. Шону Дагъыстанны башчысы да яхшы англай ва етишип гелеген ЕГЭ-лени болма герек кюйде оьтгеривню талап эте туруп, Р.Абдулатипов инг башлап яхшылыкълар хыяллар ёрайгъангъа инанабыз.
Жыйынны ача туруп, «Бабаюрт» район деген муниципал къурулувну ёлбашчысы Д.Даветеев билим беривню лап да «аврувлу» еринден тутду. Айтагъаным, ол муаллимлени арасында да оьзлер береген дарслардан англаву ёкълар барны эсгерди.
– Охувчулар ЕГЭ-ни берегенде лап да авур масъала – муаллимлени оьзлени де оьзлер дарс береген предметлерден англаву ёкълугъу, – деди Д.Даветеев. –ЕГЭ-ни береген низамны бузув, мени гьисабымда, янгыз шону булан байлавлу. Тюзю, ЕГЭ-ни гьасиллерине гёре бизин охувчуланы билими яхшы. Тек шо – гёрюнюш ва гьакъыкъатгъа къыйышмай. Неге тюгюл де, биз олар оьр балланы нечик алагъанны барыбыз да яхшы билебиз. Бизге буса шо баллар гертиликге къыйышсын учун ишлемеге тюше.
Гертилей де, бугюн бизин яшлар школаларда нечик билим алагъанны къайсыбыз билмейбиз? Дарсланы вакътисинде орамларда юрюйген охувчулар къайсы школада да ёлугъа. Айрокъда олайланы санаву оьр класлагъа чыкъгъан сайын арта. Амма ЕГЭ-ни берегенде буса, оланы «билими» гьар гюн дарслагъа юрюген ёлдашларыныкинден де артыкъ бола, олар яхшы охув ожакълагъа охума да тюшелер. Ингдеси, олайланы гёрюп турагъан башгъаланы охумагъа гьаракаты къалмай. Гертилей де, охуп башынгны авуртмагъа негер тарыкъдыр? Алданокъ сени учун ЕГЭ-ни тапшурувларын этежек муаллимлени тутуп, бош юрюсе яхшы чы. Амма шо «билим» алгъанлар тангала муаллимлер, инженерлер, дагъы да яманы, докторлар болуп, бизин аврувубузну сав этмеге айлангъанда, оланы алдына бармагъа да тартынажакъны, олар биревлени савлугъуна зарал гелтирмеге болажакъны гьакъында ойлашагъанлар аз бола барагъангъа да талчыкъмай болмайсан.
– Озокъда, гьаман да ашамагъа бал-май болуп турмай. Къачан буса да гьар затны ахыры бола, – деп башлады оьзюню сёйлевюн оьрде эсгерилген жыйында Бабаюрт район администрацияны ёлбашчысы Ж.Шайыпов. –Амма кёплер шону шулай ахыры тез болажакъны къаравулламагъандыр. Охувчулар оьзлени билимине таянмагъа герек заман етишип гелди. Муаллимлер буса оланы билимин ялгъандан тюгюл, гертиден де артдырмагъа къасткъылмагъа борчлу.
Жыйынны барышында ата-аналаны алдында чыгъып сёйлеген ЕГЭ-ни береген пунктну ёлбашчысы М.Магьмутов ЕГЭ-ни береген школаланы ичинде санузеллени ёкълугъун да эсгерди.
– Бизин охувчуланы шолай тарыгъына чыгъармай къоймагъа ихтиярыбыз ёкъ, – деди, шо гьакъда айта туруп, М.Магьмутов. – Олар буса, гертилей де, шогъар себеби ёкъ туруп чыгъалар: бирлери соравланы кагъызгъа язып, оьзгелери оьзге ёллар булан къырда къарап турагъан ата-аналарына етишдирелер. Олар буса оьзлени «ишин» кютелер.
Сонг да, М.Магьмутовну сёзлерине гёре, ЕГЭ-ни къурумчуларыны гьазир тюгюллюгю де ЕГЭ-ни беривге четимлик эте. Демек, йылдан-йылгъа сыналып гелеген кюйде, къурумчулар КИМ-лени толтурагъан вакътиде йибереген хаталаны натижасындан охувчуланы жаваплары гьисапгъа алынмай къала. Шолай мисаллар такрарланмасын учун, биз бу йыл къурумчулар учун семинарлар оьтгермеге гёз алгъа тутгъанбыз.
Озокъда, бизин бары да охувчуланы бир кекелден гесмеге гьакъыбыз ёкъ. Охувчуланы арасында яхшы билегенлер де ёлугъа. Амма мен оьрде де эсгерген кюйде, оланы оьзлени гючюне таянып, оьз билими булан ЕГЭ-ни бермеге, бир якъдан, ата-аналар, бирдагъы якъдан буса, тынчлыкъ булан оьр баллар алагъанлар къоймай.
– ЕГЭ-ни берип бизин яшлар бола, – деди оьзюню гезигинде Бабаюрт районну информация-методика центрыны ёлбашчысы Халит Черивханов. – Ата-аналар яшларын оьзлер къоркъуталар. Олар буса оьзлени янындан ЕГЭ-ни вакътисинде соравлагъа жавап тапмагъа къарамайлар, терсине, къыргъа къарайлар. 2007-нчи йылда Бабаюртдагъы 1 номерли орта школада биринчилей ЕГЭ берилегенде охувчулагъа кёмекге бир ата-ана да гелмеген эдилер. Охувчулар оьзлени билимине гёре ЕГЭ-ни берме де бердилер, оланы 80 процентден къолайы яхшы баллар да алдылар. Ингдеси, шо заман олагъа бирев де кёмек де, четим де этмеди.
Амма Х. Черивхановну сёзлери булан Бабаюртдагъы 3 номерли орта школаны директоруну билим беривге къарайгъан орунбасары Н.Смывина рази болмады. Ол бугюн охувчуланы авадан кёп яны ЕГЭ-ни бермеге гьазир тюгюл экенни айтды. Неге тюгюл де, Н.Смывинаны сёзлерине гёре, охувчулар бугюн школагъа билим алмагъа тюгюл, уьюнде турмасын учун гелелер. Оланы дарсларда гьайы да ёкъ.
Н.Смывина булан разилешмей къалмагъа да бажарылмай. Неге тюгюл де, яшлар школагъа не учун гелегенни школада ишлей туруп мен оьзюм де билемен. Эртен къолтугъуна бир китап да къысдырып школагъа гелген охувчу дарсланы авадан кёп янын къырда йибереген болгъан сонг, ону, озокъда, дарсда къулагъы болмажакъ. Оьз авлети не юрютегенни ахтарып ата-аналар да айланмайлар. Гечорта болгъанча орам оьлчеп юрюйген оьр класланы охувчулары дарсгъа къачан гьазир болагъанны ата-аналар ахтармайгъаны да тамаша тие.
– Мен бизин яшланы билими осал экенни туврадан-тувра ата-аналардан гёремен, – деди бабаюртлу К.Моллаев. – Мени яшым да бу йыл ЕГЭ-ни бермеге герек. Мен яшымны билимин тергемек учун гьар жума дегенлей школагъа бараман. Уьйде де ол мени гёз алдымда. Гьар ата-ана оьз яшын тергесе, ол билим алсын учун имканлыкълар яратса, бугюн билим алмагъа къыйын тюгюл. Тергев, янгыз тергев герек.
Озокъда, шо гьакъда кёп сёйлемеге бола. Амма бир зат ачыкъ, бизин гележегибиз булутсуз болсун учун, биз оьсюп гелеген яш наслуну билимли этмеге къасткъылмагъа герекбиз. Шону Дагъыстанны башчысы да яхшы англай ва етишип гелеген ЕГЭ-лени болма герек кюйде оьтгеривню талап эте туруп, Р.Абдулатипов инг башлап яхшылыкълар хыяллар ёрайгъангъа инанабыз.
Герейхан Гьажиев,
хас мухбирибиз.
Суратда: жыйын юрюле.
