Югъагъан аврувланы нече тюрлюлери бар. Озокъда, къайсы да шайлы тюгюл. Тек гепатит С тайпасы къоркъунчлу, намарт аврувлардан бири деп гьисаплана. Неге тюгюл, шо биринчи даражаларында билинмей яйылып къалагъан аврув. Айтагъаныкъ, бавруна бек зарал этип, шону эбинден гелмеге, ерине гелтирмеге къыйын бола. Бу аврув янгыз уллуланы тюгюл, яшланы арасында да яйылгъан.
Шо янларын да гёз алгъа тутуп, бу йыл август айдан берли Россияда, Дагъыстанда да мингден де кёп яшгъа «Круг добра» деген фондну харжына шо аврувгъа къаршы гьавайын дарманлар берилген. Шо гьакъда Да-гъыстанны савлукъ сакълав министерлигинден билдирди.
2023-нчю йылдан тутуп, бары да авруйгъан яшлар «Круг добра» деген фондну акъчасына алынгъан гьавайын дарманлардан пайдаланмагъа бола. Россияны савлукъ сакълав министерлиги англатыв берген кюйде, гьавайын дарманлар алмакъ учун арзаны янгыз яшны багъагъан врачдан къайры да, «Госуслугиден» таба бермеге де боласыз. Гьар ата-ана заманында яшыны савлугъуну гьайын этсе, аврувну эбинден гелмеге бола.
Бир башлап гепатит С барын тергемек учун яшны къанын анализге бермеге герек. Шону яшайгъан еринде педиатрдан направление алып, анализин гьавайын бермеге бола. Направление булан онгача лабораторияда да тергетме ихтиярыгъыз бар.
Антитела положительный чыкъса, шогъар агьамият беригиз. Шолай чыкъса да, гепатит С узакълангъанын (хронический) токъташдырмай, шо адамны санында гепатит С вирус къатнагъанны англата. Шо аврувну белгилейген антителалар бар буса, къанында да вирус барын ёгъун билмек учун РНК анализ этмеге тийишли. Шону мекенлешдирмек учун дагъы да башгъа ПЦР анализ, тест этмеге тарыкъ. Шо анализ аврувну тюз кюйде токъташдырмагъа кёмек этежек.
Дагъыстанда яшланы гепатит С аврувун республиканы С.М. Магьамматовну атындагъы инфекция аврувланы центрында бакъмагъа бола.
Гепатит С вирусу булангъы яшланы кёбюсю врачланы гьисабына да алынмагъан. Неге тюгюл, шо аврув янгы къатнагъан вакътисинде билинмей хыйлы заман тура. Ата-аналарыны да яшына вирус къабунгъангъа шекленивю де гелмей. Бир тайпалары буса, уялып шо аврув юкъгъанны врачлагъа билдирмеге сюймей. Олар яшны яшавуна къоркъунч барны да англамайлар. Оьтгенде кёмек этмеге бажарылмай, къыйынлы гьалгъа тюшмеге бола. Кёп заманны узагъына адам оьзюн сав йимик гьис эте. Шо яман намарт аврув къандан таба юкъмагъа бола.
П. ГЬАЙБУЛЛАЕВА.
