«Гьали мен сизге бугленли Ал-Къылычны гьакъында язгъан назмумну да охуюм.
Биз ойлашагъан кюйде, шогъар, «тюрклер» деп айтма да оравлу. Шиъруну айтагъан адам тюрклени макъамына салып айта.
Динни башы биссмилладыр, гёресиз,
Динни инкар этмегейсиз, вёре сиз!
Узакъ къалмай тар къабургъа гирерсиз,
Ислам недир, шонда сама билерсиз.
Игитлеге аты айтылгъан Ал-Къылыч
Гьасиретмеди юртуна сама барма?
Къызгъанмадымы экен НКВД?
Савлай сени эт тувравлагъа салма.
Бир минг тогъуз юз йигирманчы йылда
Оьлтюрежек болду сени июльда,
Ортасына айландырып алдылар,
Кёп къыйналып шынжыр-бугъав
салдылар.
Июль айны 13-нчю гюнюнде,
Ал-Къылыч оьлегенин билгенде,
Къычырып ол Ашгьадуну охуду,
Капирлени зулмуларын гёргенде.
НКВД-ни уллусу – лезгили
Ахыр бугъар арив-арив сёйледи.
«Алимлени тутма кёмек эт, – деди. –
Сонг парахат уьюгюзге гет», –деди.
Бу да нетсин, инанды зулмучугъа,
Эс тапмады булар къургъан гьиллагъа.
Ал-Къылычны исбайы къаркъарасы,
Отуздан да артыкъ эди ярасы.
Булар муну гюлле булан оьлтюрмей,
Къанып болмай мясорубкагъа салмаса,
Эт тюеген машини де бузула,
Къолларындан бугъавланы алмаса.
Эгер чечсе къолларындан бугъавну,
Лезгилиге «Патигьа» охула эди.
Сав дюньягъа белгили Ал-Къылычны
Шолай этме гючю барны биле эди.
Арив сёйлеп булар муну дос этди.
«Шу эшикден чыгъып гет», – деп гёрсетди.
Башлап къолу чюйре болду, йыгъылды,
Азиз жаны эт машинге тыгъылды.
Бек алгъасап кнопканы басдылар,
Шестерналар чайнап ютду санларын,
Шо гюн огъар ажжал тюбек чагъылды,
Къаны-сели Каспий сувгъа агъылды.
Бакинский орамны этегинде
Болгъан экен зулму этеген къаласы.
Дин исламны янын тутуп жан берди,
Женнет агьлю болсун ата-анасы.
Пушкин орам баш этип,
Зулмучулар къаласы.
Каспий денгиз ягъадан –
300 метр арасы.
Быргъылардан денгизге
Акъды ону ал къаны.
Балыкълар къурсагъында
Болду къабуру аны.
Бир гюнагьсыз гетди чи,
Гюнагьларындан гечсин.
Сират кёпюрден оьтме
Бизге де кёмек этсин.
Зулмучуну къапусу
Даимликге ябулсун.
Гёрген къыйынлыкъларынг, Ал-Къылыч,
Ахыратда табулсун».
Белгисиз автор.
Онгаргъан У. Бейболатова.
Ал-Къылычны гьакъында бирдагъы шиъру
Буглен улан
Бюклеп ургъан
Оьзюне тенг эрлени.
Кочап болгъан,
Къоччакъ болгъан,
Гьайран этген эллени.
Яшдан башлап,
Чартлап, яшнап
Етгенсен кёп гьюнерге,
Сен къайтаргъан
Рельс де къалгъан
Оьз халкъынга оьмюрге.
Жанынг къуват,
Санынг болат,
Кочапланы кочабы.
Сендей эрге,
Сен бар элге
Намарт чапмас, къоччагъым!
Халкъ абурдан,
Мармар ташдан
Салса сагъа эсделик,
Эл юзюне,
Ер юзюне
Болар эди бир беклик.
С. Къурмаш.
