Россияны Президентини янында иш гёреген коррупциягъа къаршы советни тапшурувуна гёре, РФ-ни загьмат ва социал якъдан якълавну министерлиги янгы законну проектин гьазирлеген. Эгер де депутатлар шо законну къабул этсе, бары да пачалыкъ къуллукъчулагъа ант берме тюшежек. Антгъа гёре халкъны атындан гьакимлик сюрегенлер борчларына намуслу янашма, жамиятны пайдасы учун гьалал кюйде къуллукъ этмеге, законланы ва конституцияны тайышывсуз юрютмеге ва коррупцияны гьар тюрлю къайдаларындан арек турма сёз бережеклер.
Тек законда шо чара кимни алдында, не ёрукъда оьтгерилежекни гьакъында бир зат да айтылмай. Гьар тюрлю милли мердешлерине гёре, гьар пачалыкъда ант берегенлер къолун Конституциягъа, Инжилге яда сыйлы Къурангъа салалар. Ондан къайры, законну гьазирлегенлер антын бузгъан пачалыкъ къуллукъчу нечик такъсырланажакъны гьакъында эсгермей. Мисал учун, антына арт берген асгер къуллукъчу Ватанына хыянатчы болуп чыкъгъан деп гьисаплана ва шогъар гёре къатты кюйде жавапгъа да тартыла.
Тюзюн айтгъанда, мен шо таклиф этилеген янгы законну маънасын англамай тураман. Бир-бир гьакимбашлар шону булан бизин пачалыкъда теренден тамур яйгъан коррупцияны алдын алма бажарыла деп ойлаша буса, гьабас умут этелер деп эсиме геле. Пачалыкъны кисесине сутур къолун сукъма амракъ къавум юз керен ант берсе де, урусун къоймажагъын ким билмей? Уручуну анты да, саякъны канты да эгизлердир дей къумукъ айтывда.
Булай алгъанда, шо янгы антны гьажат ери бармы?! Белгили кюйде, гьар адам пачалыкъ, муниципал къурумгъа яда идарагъа ишге тюшегенде, эки де якъдан байланагъан загьмат дыгъаргъа къол сала. Шонда янгы къуллукъчуну бары да борчлары белгиленген. Эгер де ол ишин тийишли кюйде кютмей буса, бажармай буса, шолайланы къолуна загьмат китапчасын да тутдуруп, ёлгъа салалар. Къуллугъундан пайдаланып, урлагъан ва урушбат алгъанлагъа буса бизде Уголовный кодекс бар.
Бизин аслу къыйыныбыз законланы етишмейгенлигинде тюгюл, бар законланы яшавгъа чыгъармайгъанлыкъда, тийишли кюйде къолланмайгъанлыкъда. Эки йыл алъякъда Пачалыкъ Дума коррупциягъа къаршы ябушувну гючлендиребиз деп,Уголовный кодексге бир нече къошумлар этген эди. Шоланы бирисине гёре, уруда тутулгъан жаваплы къуллукъчу пачалыкъгъа болгъан заралны 10 керен артыкъ этип къайтарма борчлу. Сиз судлар шолай тёре гесгенни гьакъында бир сама эшитгенмисиз? Масала, нечакъы заман «Жамият ва низам» деген сагьифаны юрютеген мен эшитмегенмен.
Дагъыстан прокуратураны билдиривюне гёре, гетген йыл республиканы бюджетинден урлангъан 1 миллиардгъа ювукъ акъчаны пачалыкъгъа 19 проценти тюгюл къайтарылмагъан. Къайтарылма да къайтарылмажакъ, Уголовный кодексде уручуну бары да мал-матагьын, мюлкюн чыгъарып алма герек деген статья болмаса. Совет девюрде шо юрюле эди. Амма гьалиги депутлар жинаятчыланы агьлюлерине, яш-юшюне языкъсынып, оланы ашсыз-сувсуз, уьй-эшиксиз къойма ярамай деп, «рагьмулу» болма къарайлар.
Коррупцияны гьакъында лакъыр юрюле болгъан сонг, бирдагъы бир масъалагъа тергев берме тюшедир. Шо элбузар балагьгъа къаршы законгъа гёре бары да пачалыкъ, муниципал къуллукъчулар апрель айны бири болгъанча оьзлени гелимлерини, ихтиярындагъы мал-матагьны, мюлкню гьакъында маълуматлар бермеге герек. Маълуматлар администрацияланы, къурумланы, министерликлени сайтларында ерлешдириле. Мен сизге айтайым, шолар булан таныш болмакъ − эпсиз къужурлу иш. Гьаким шанжалларда олтургъанланы бирлери нече де языкъ экен. Язгъанына инанса, не уью, не абзары ёкъ. Болуп къалса да, гьай аман, шо да къатыныны еслигинде экен. Яшавун да янгыз пачалыкъ берген алапагъа юрютелер. Машини де − атасындан къалгъан такъыр-тукъур эсги хараба. Тамаша, шоланы шо гьисап беривлерин бирев де тергемейми экен?!
Коррупцияны лакъыры арты битеген сёз тюгюл. Тек айтылгъан чакъы затны жамын чыгъарма къарасакъ, бир ойгъа гелебиз. Эл арада, жамиятда уручулагъа, урушбатчылагъа, тонавчулагъа къаршы чыдамасдай, шолагъа салам бермесдей, очарлагъа, мажлислеге къошмасдай янашыв тувулунмаса, коррупция сигьрулу ёммакълардагъы аждагьаны башлары йимик, бирин гесгенде башгъасы чыгъагъан кюйде артып туражакъ.
