Магьаммат Пайхаммар (а. с.) Макка шагьарда рабби-уль-авваль айны 12-синде, (григориан рузнамагъа гёре, орта гьисапда айтгъанда, 570-нчи йылны апрель айыны 20-сында) итнигюн тувгъан. Бу йыл Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) тувгъан гюню сентябр айны 27-сине рас геле. Неге тюгюл, сонгугюн, сентябр айны 16-сы бусурман рузнамада уьчюнчю болуп гелеген рабби-уль-авваль айны биринчи гюню гьисаплана. Шону гёз алгъа тутуп, тюпдеги макъаланы сизин тергевюгюзге бермекни тийишли гёрдюк.
Гьашыгъыбыз – Магьаммат Пайхаммар (а.с.)
Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагь бизге лап да сыйлы Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) йиберген, ону уьмметинден этген. Оьзюню сыйлы Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) булан бизин сыйлагъан саялы,. Аллагьгъа гьар – бир макътавлар болсун. Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) сюймек – бизин борчубуз. Сюймек учун адамны таныма герек. Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) сюйсек, Аллагь да бизин сюежек. Аллагь сыйлы Къуранда булай айта (маънасы): «Сен айт (гьей, Магьаммат), эгер де сиз Аллагьны сюе бусагъыз, мени артыма тюшюгюз, магъа таби болугъуз. Сиз шолай этсегиз, Аллагь да сизин сюер ва гюнагьларыгъыздан да гечер. Аллагь гече ва рагьму эте». Сыйлы Къуранны бу аятындан Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) таби болсакъ, ону сюйсек, Аллагь да бизин сюегенни англайбыз.
Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагь айта (маънасы): «Ким Аллагьгъа да ва Ону Элчисине (а.с.) де мутиъ болса, ол адам уллу уьстюнлюкге етишген адамдыр». Дюньяда ва ахыратда насипли болма сюеген адам Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) ёлуна тюшсюн. Ол Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) Аллагь бизге рагьму этип йибергендир.
Сыйлы Къуранда Аллагьутаала дагъы да булай айта (маънасы): «Мен сени бары да аламлагъа рагьму этип тюгюл эсе йибермедим». Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с. ) бек рагьмулу адам болгъан. Биревге де бир де яман сёйлемеген, яманлыкъ ёрамагъан, биревню де хатирин къалдырмагъан, адамны артындан сёйлемеген. Гьар – бир яман къылыкълардан, кемчиликлерден таза болгъан, лап да арив хасиятлы, арив къылыгъы булангъы адам болгъан. Ону макътап, Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагь Къуранда булай айта (маънасы): «Гертиден де, сен (гьей, Магьаммат), уллу къылыкъланы уьстюндеги адамсан». Аллагьутаала Оьзюню Пайхаммарын (а.с.) шулай макътагъан. Пайхаммарлыкъ берилгенче халкъ арада ону «аль-Амин» деген аты болгъан.
Аллагьутаала огъар салават салыгъыз деп бизге буюргъанча Ол шонча да шолай сыйлы Пайхаммар болгъан. Оьзю де, малайиклери де салават салгъанлар.
Сыйлы Къуранда Яратгъаныбыз булай айта (маънасы): «Гертиден де, Аллагь да, Ону малайиклери де ол Пайхаммаргъа (а.с.) салават саладыр. Гьей иман салгъанлар, сиз де Огъар салават салыгъыз ва салам да беригиз». Гёресиз, къардашларым, Аллагь нечик ону сыйлагъан. Аллагь бизге Сыйлы Къуранда ол Пайхаммардан (а.с.) сююнсюн деп буюра. Аллагьутаала булай айта (маънасы): «Сен айт (гьей, Магьаммат), Аллагь берген сыйлылыкълар булан ва Аллагьны рагьмусу булан олар (бусурманлар) сююнсюнлер, о олагъа яхшыдыр олар жыйгъан затлардан». Алдагъы Къуран аятдан англашылагъан кюйде, Аллагьны лап да уллу рагьмусу Магьаммат Пайхаммардыр (а.с.)
Мавлетлер охуп, салаватлар салып, яшавда болгъан хабарларын эсгерип, Магьаммат Пайхаммар (а.с.) булан, Аллагь бизге буюргъан кюйде биз сююнебиз. Магьаммат Пайхаммар (а.с.) бизин биринчилей оьзю сюйген болгъан сонг, Ону сюймей, макътамай боламы?! Аллагь сыйлы Къуранда булай айта (маънасы): «Пайхаммар (а.с.) муъминлеге бакъгъан якъда бек рагьмулу болгъан ва языкъсынгъан». Ол оьзюню асгьабаларын бек сюе болгъан. Олар авруса гёрме бара болгъан, яхшылыгъына-яманлыгъына табылгъан. Оьлсе гёммеге де баргъан. Аллагьны янындан уьмметине сююнч хабар гелсе, бек сююнеген болгъан.
Абу Талгьат деген асгьаба булай хабарлагъан: «Бир керен Магьаммат Пайхаммарны (а.с. ) янына бардым ва Ону бек сююнюп, къуванып тапдым. Огъар: «Негер булай сююнесен?» – деп сорадым. Ол: «Неге сююнмейим, Аллагьутаала Жабрайыл малайикден уьмметиме сююнч хабар йиберди, шо саялы сююнемен», – деди. О сююнч хабар да будур: «Ким сени уьмметингден сагъа бир салават салса, сени бир керен макътаса, шо адамны Аллагь да ва ону малайиклери де он керен салават салып макътар», – деп къошду Магьаммат Пайхаммар (а.с.). Оьзюню заманында бизин Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.) шулай сююнеген болгъан. Бираз ойлашсакъ, Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) салават салмакъ нечик уллу даража экенин англайбыз. Бир керен салават салса, Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагь шолай адамгъа он керен салават сала экен. Оьзюню рагьмусу булан, гюнагьларыбызны гечмек булан Аллагь бизин сыйлай.
Асгьабалар Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) нече де бек сюеген болгъан. Ол саялы байлыгъын тюгюл, жанын да берме рази болгъанлар. Абу Бакр, Умар, Усман, Али ва башгъа асгьабаланы хабарларын эшитгенсиздир. Мен шоланы бириси Мадина шагьардан бир къатынны хабарын эсгермеге сюемен. Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.) асгьабалары да булан Угьуд къазаватдан гелегенде, шо къатын оланы къаршылама чыкъгъан ва: «Магьаммат Пайхаммар (а.с.) нечикдир?» – деп, гелегенлеге сорай. Огъар бирев: «Шо къазаватда сени атанг оьлдю», – дей. Бу къатын: «Атамны сорамайман, Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) сорайман. Ол нечик экен?» Сонг огъар бирдагъы бирев: «Сени эринг де оьлдю бу къазаватда», – дей. Шо къатын: «Эримни сорамайман, Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) сорайман», – дей. Сонг огъар: «Сени уланкъардашынг да оьлдю бу къазаватда», – дей. Ол къатын: «Уланкъардашымны сорамайман, Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) сорайман», – деген. Сонг огъар: «Магьаммат Пайхаммар (а.с.) сав-саламат, огъар бир зарал да болмады, эсен-аман къайтып геле», – дей. Бу къатын: «Ону гёрме сюемен», – деген. Сонг Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) гёрген заманда, шо къатынны юреги парахат болгъан ва: «Сен сав-саламат бусанг, сагъа зарал болмагъан буса, къалгъан бары да аз зат», – деген.
Къардашларым, озокъда, шо къатын оьзюню атасын, уланкъардашын, эрин бек сюе болгъан. Тек шо къатын бары да затдан бек Аллагьны да, Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) да сюе болгъан. Неге тюгюл, ол Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) бары да затдан артыкъ сюймей туруп, ону иманы да, дини де камил болмайгъанны биле болгъан.
Лап да къыйынлы гюн бизге шабагьат, кёмек этежек Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) да сюймей ол дагъы кимни сюймеге бола?! Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) сюйгенлени, огъар кёмек этгенлени, Аллагь да Оьзюню рагьмусу булан, Оьзюню сыйлы женнетлери булан сююндюргендир. Аллагь Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) дагъы да ювукъ таныма, ону сюймеге ва ол гёрсетген ёл булан юрюме бизге де кёмек этсин. Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) яшавун билсек, ону гьакъында кёп айтсакъ, огъар кёп салават салсакъ, ожакъларыбызда Аллагьны рагьмусу да, берекети де болур.
Яратгъан Есибиз Къудратлы Уллу Аллагьгъа шюкюр этип, макътавлар этип, Яратгъаныбыз макътагъан Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) макътап, Ону яшавун эсгерип, огъар салаватлар охуп, этилеген жыйынлагъа мавлет деп айта. Шолай сыйлы мавлет мажлислени де уллу имамлар, уллу алимлер макътагъан. Савлай дюньягъа белгили алимлер Абу Шамат, Сахави, Ибнуль Жавзи, Суюти, Иракъи, Ибн Гьажар Аскъалани, Ибн Гьажар Гьайтами, Ибн Абидин ва бир-бир оьзгелери мавлетге арив багьа бергенлер.
Арсланали-гьажи МОЛЛАЕВ,
Яхсай юртну имамы.
