Адабият

Бир къайгъысыз эркин оьсген яш эдим.

Ойнай туруп къайтмай эдим къырлардан,

Жут-жут этип гёгюрчюнлер учуруп,

Тюшмей эдим къалкъылардан, чырлардан.

Бир къаравунг мени ерге тюшюрдю,

Йырлар язып, сени кёкге чюйгенмен.

Сигьручу къыз, байладынгмы гёзюмню?

Сени сююп, сав дюньяны сюйгенмен.

* * *

Неге магъа сююв гьакъда сёйлейсен,

Сындыргъан сонг сюювню гюл терегин?

Билмеймединг, сюювге де гюлгедей,

Чююрюшюп къуллукъ этме герегин?

Неге магъа сююв гьакъда сёйлейсен?

* * *

Шыбышласам тюгюл оьзюм ичимден,

Не экенни бу дюньяда ярлыгъым,

Айтмагъанман бир инсангъа сама да,

Тынышымда сени атынг барлыгъын.

Оьмюр гетди айтып болмай эки сёз,

Язып отгъа салдым нече хатымны.

Кагъыз билсе, билегенге бары халкъ,

Шиъруларым сама билмей атынгны.

Бу яшавну батмагъына батылып,

Барагъанда ким тутгъанны къолумну,

Кимни юзю таймайгъанны алдымдан,

Не шавладыр ярыкъ этген оюмну.

Шыбышлап да айтмагъанман гьеч кимге,

Менде шолай сююв деген илму бар.

Сени атынг булан битер тынышым,

Сени юзюнг къалып гёзюм юмулар.

* * *

Яш замангъы кагъызларым хотгъайман,

Чыгъып геле яшда язгъан кагъызынг.

Кагъыз тюгюл – сени гёзел яшлыгъынг–

Жанынга ругь азыкъ берген жан гьызынг.

«Сени ойлап юхум ёкъ», – деп язасан,

«Сени сююп оьлемен», – деп язасан,

«Тилеп къара, атам тутуп бермесе,

Оьзюм къачып гелемен», – деп язасан.

Охугъанда сапар этдим яшлыкъгъа,

Оюм булан юртугъузгъа гёчемен:

Ягъадагъы эсги балчыкъ уьйлени

Терезе тюбюн сакълагъанман гече мен.

Сен чыгъасан этип сувну багьана,

Къолунгда да сени багъыр акъчалыкъ.

Артынг булан ананг чыгъа шекленип,

«Воллагь, сени енгмес, – деп, – сав пачалыкъ!»

Тутулдум деп ойлап сувукъсынаман,

Сырылгъан юн тошлугъум да иситмей.

Мен сыйынып къаламан арт тамлакъгъа,

Ананг къайтып гире мени эс этмей.

Булакъдабыз. Гече. Илли-инсан ёкъ,

Мунда сувгъа юрюш тезден тартылгъан.

Акъчалыкъны унутуп да къалгъанбыз,

О не заман сувдан толуп артылгъан.

Таш булакъны барусуна таянып,

Сен айтасан гече гёрген тюшюнгню.

Буссагьат да барны йимик санымда

Иссилиги сени толгъан тёшюнгню…

Сени гёрюп тоюп, Буглен аркъадан

Йырлай туруп, юртгъа гирип гелемен…

Не насипли гюнлер болгъан шо гюнлер!

Ону бугюн– къарт болгъанда – билемен.

Шо гече

Бир-бир баса, юрюп бармакъ учундан,

Гече гелди гёк ала гёз кёклеге.

Бирерлетип юлдузларын якъды ол,

Ишин этип – ерге ярыкъ тёкмеге.

Сонг аракъда биз экевню эс этип,

Якъгъан йимик юлдузларын къайтарып,

Уьстюбюзге ювургъандай ябулду.

Яман гёзден сакълап, бизин уятмай,

Танг къатгъан сонг аманатлап эртенге,

Шонча гёзел гече гетип табулду.

Огь не гьайран гече эди шо гече!

Оьмюрлеге тие эди бир гече!

Лилия

Менден гьайсыз, сувукъ-салкъын турушлу,

Алтын чачлы, гёммек гёзлю Лилия,

Тувгъан бусанг ярай мени къыйнама,

Сютдей ап-акъ, таза юзлю Лилия.

Сени атынг гёчюрюле акълыкъ деп,

Тазалыкъ деп, инамлыкъ деп, Лилия.

Шо белгилер тюгюл буса сагъа хас,

Бир гёргендокъ этмес эдинг ирия.

Сююв тыныш йимик сени атынгны

Айта туруп, мен болгъанман авлия-

Сююв сёнюп барагъан бу дюньяда

Сени барынг уллу насип, Лилия!

* * *

Будайлыкъда айланабыз яй ахшам,

Аям сезе, лоп-лоп эте юрегинг.

Самайынгны оьрге чююп ёнкю ел,

Эзивюнгден гирип сыйпай кёкрегинг.

Будайбашны уьзюп, увуп аянга,

Гёрсетесен нечик арив толгъан деп.

Къарсаламай бишгенинден тирликни

Къуванасан, орма заман болгъан деп.

Менде де ёкъ сени гьайынг, сенде де,

Авлакълардан, чечеклерден безмейсен.

Сен билмейсен, оьзюнг нечик толгъансан,

Оьзюнг нечик бишгенингни сезмейсен!

* * *

«Эртен тангдан чыгъып гёзел авлакъгъа

Шайлы ерге каза уруп алгъанман,

Оьр яныма сен гелгенли не себеп,

Чёп орнуна гьабижай къыра къалгъанман?»

«Гёзлерингни къамашдырмай къоямы,

Ойнай буса толкъун-толкъун сагъын да?

Масхарамы дагъы каза урмагъа

Терек чакъы къыз да булан ягъында?»

* * *

Насип йимик сорама да сорамай,

Сююв гелген магъа элли яшымда.

Этип тура гьайран уллу инкъылап,

Акъ тюклеге толгъан мени башымда.

Сююв гелип, гёзлериме нюр къошгъан,

Къыш ортада болгъан йимик гесек яз.

Гюз гюнюнде чечек ачгъан терекдей,

Яшлыкъ алып гелген магъа бир аз-маз.

Сююв гелген кёкюрегендей къышда кёк,

Юрегимни, гьислеримни янгыртып.

Бай гюзюмню къаравуллап гелгендей,

Яшавумда болагъанда инныртюп…

Сююв гелген магъа элли яшымда.

* * *

Бир сёз айтып, къышны магъа яз этдинг,

Йылы жавап бердинг мени сёзюме.

Къар учгъунлар тёгюлеген терекден

Чечек япыракъ болуп тийди гёзюме.

Бир сёз булан язны къышгъа дёндюрдюнг,

Тынгламадынг мени йылы сёзюме.

Чечек япыракъ тёгюлеген терекден

Къар учгъунлар болуп тийди гёзюме.

* * *

Гьеч бир гьайсыз табиатны ниъматы–

Акъ санларын гюнге ачып олтургъан.

Амма оьзю эс де этмей, парахат,

Денгиз бойну гёзелликден толтургъан.

Аривлюкню Аллагьына парх бере,

Аста гелип ятды таза къайырда.

Къайдан билсин дагъы энни бу жайран,

Оьзю барны мен язагъан гьар йырда?

Нече къайыр бюртюк буса денгизде,

Шонча керен ойлагъанман о гьакъда.

Ону билмей, оьзю ойнап билсе де,

Толкъунланы кекелинде чабакъдай.

* * *

Бир-бирде ел болма хыял этемен,

Сонг ел болуп, сызгъыраман, эшемен.

Кёкге чыгъып, буравлайын бурулуп,

Гюнню япгъан булутланы тешемен.

Ерге тюшюп чечеклени оьбемен,

Минчакълардай чырмаламан бойнунга,

Кёкрегингни йылы-йымшакъ сыйпайман,

Эзивюнгден таба гирип къойнунга.

Оькюремен, сенден гьатсыз къуванып,

Эркин саркъып, эркелеймен чёллерде.

Мен ел болгъан вакътилерде сама да,

Сени тююр аваранг ёкъ еллерде…

* * *

Сюйген эди бир къыз мени яшлыкъда,

Чагъы тюгюл эди ону сюймейген.

Шо сюювню таптап янчгъан мен эдим–

Сюювюню учгъунуна тиймейген.

Яшаймы экен магъа бакъгъан сюювю?

Шо къыз менсиз насиплими, билмеймен,

Битмес насип ёрай туруп олагъа,

Эс тапгъанлы ону эрин гюллеймен.

* * *

Гёк денгиз сююв йырдай,

Ягъасы–сари къайыр.

Ягъасында янтайып,

Сыр чечмесе, не хайыр!

Гьисни тёкме къоркъабыз,

Къоркъабыз ачылмагъа.

Сен бозаргъансан магъа,

Мен бозаргъанман сагъа!

Ахыр мен сувгъа тюшдюм,

Сен артымдан къарадынг.

Мен ягъагъа чыкъгъанда,

«Теренми?»–деп сорадынг.

«Терен болмаймы денгиз,

Озокъда дагъы, терен.

Ондан да сёзсюз сююв,

Терен, дедим, юз керен».

«Не сююв?–деп сама да, –

Сорамадынг сен магъа…»

Гьисни тёкме къоркъабыз,

Къоркъабыз ачылмагъа!

* * *

Сыр чечип, рагьат болдунг,

Явуп ачылгъан чакъдай.

Мен де сагъа тынгладым

Сабур кюйде, къоччакъдай.

Бюртюк-бюртюк гёзьяшлар

Гёрюнсе де гёзюнгде,

Яшавну бир йылтыны

Гёрюнмеди гёзюнгде.

Не татыву болажакъ

Ашны гючден ашайгъан?

Сувугъан эринлеринг

Оьбюшювге чакъырмай.

Кагъыз гюлге ошайгъан.

Билип къой, биз башгъабыз

Темир де, юн де йимик.

Биз башгъабыз, билип къой,

Гече де, гюн де йимик.

Сыр чечип рагьат болдум,

Явуп ачылгъан чакъдай,

Татли ялгъандан эсе,

Аччы гертилик артыкъ–

Айтдым сагъа къоччакъдай.

Чумлукъда

Талада чум тереклер

Аралашып ябушгъан.

Чумлукъда сюйгенине

Ким оразлы табушгъан.

Сююв тёгюлмесе де,

Чум тёгюлер чарагъа.

Ябушгъан тегенекдей

Кимлер гирди арагъа?

Гьашыкълар деп гёрсетип

Чумланы чалмюклерин,

Бёлеклеге тартадынг

Билемен деп кёп ерин.

Сёйлеп болмай, авлия,

Бишген чумдай къызарып…

Яшлыкъ гетди, чум йимик

Эринлеге бозарып.

Чумдан этер мурапа,

Чум агъачдан–къашыкълар.

Тюзелмей къалдыкъ хари

Шонча сюйген гьашыкълар!

Насип

Насип деген недир деп,

Оьзюнг магъа сорайсан,

Не экенни де билмей,

Магъа насип ёрайсан.

Сен юрюйген орамны

Бойлап турмакъ да – насип.

Даим сени гьакъынгдан

Ойлап турмакъ да – насип.

Сизин терезе тюпге

Гелип турмакъ да – насип,

Дюньяда сен барынгны

Билип турмакъ да – насип.

Орамда сени гёрме

Хыял бичмек де – насип,

Сен сув алгъан булакъдан

Бир сув ичмек де – насип.

Сени бир гёрюп болмай,

Дертлер ютмакъ да – насип,

Сен сыйпагъан мишикни

Къолгъа тутмакъ да – насип.

Сен йылы сёз айтар деп

Умут эмек де – насип,

Сени сююп, зар чегип,

Оьлюп гетмек де – насип.

Насип деген недир деп,

Оьзюнг магъа сорайсан.

Не экенни де билмей,

Магъа насип ёрайсан.

* * *

Уялып, сёйлеп болмай,

Сюегенге юрекден,

Гёзлерингден тартынып,

Юрюй эдим арекден.

Сен гиччиде, мен яшда

Ойнадыкъ «Къалаташда».

Булай гёнгюнг бар экен,

Неге айтмадынг башда.

Мени тилим тутулуп,

Гьалгъа тюшсем онгайсыз,

Масхаралар этип сен,

Кюлей эдинг бир гьайсыз.

Бар кююмде сама да

Билмей эдим гёрюнюп.

Гёзюнг тийсе, темтиреп,

Гете эдим сюрюнюп.

Мен сагъа ёл чыкъгъанлы

Юрек айтагъан ёлдан.

Къырланы гезей къалдым,

Тююр иш чыкъмай къолдан.

Башынгны чырмайгъанда

Башгъалар сёзю булан,

Мен сени гёре эдим

Юрекни гёзю булан.

Сагъа арив гёрюнме

Болмаса да гьюнерим,

Шо гюнлер болгъан экен

Инг де гёзел гюнлерим…