Пятница, 20.04.2018г. — «ЁЛДАШ».

Интернет бугюнгю яшавубузну айырылмас гесеги болуп битген. Янгылыкъланы билме сюйсенг де, белгили язывчуланы ва шаирлени асарлары булан таныш болма сюйсенг де, шоссагьат Бютюндюнья торуна гиребиз. Интернет кёп затны алышдыргъан ва енгиллешдирген. Билим алывда да, китап охувда да биз Интернетни кёмеклиги булан пайдаланабыз. Не башынгны аврутайым, гьатта осуз биз яшавубузну суратлама да болмайбыз.

 

Озокъда, яшавгъа Интернетни геливю булан арадан мердешленген къураллар тайып да бара. Газетлер ва журналлар, китаплар ва китапханалар эсгиленген. Олагъа шо уллу гюч Интернетге къаршы турмагъа ва яшавун узатмагъа тынч тюгюл. Буса да яшёрюмлер оьзлеге тарыкъ маълуматны кагъыздан тюгюл, Бютюндюнья торундан алмагъа муштарлы экенге де къарамай, олар яшай ва яшавда оьз ери учун ябушувун узаталар.

Бабаюртда китапхана ачылгъанлы, 80 йыллар болуп тура. Озокъда, гьалиден 80 йыллар алда юртда китапхананы ачылыву халкъны билим алывуна тенгсиз къошум этген. Гетген асруну 70-нчи йылларыны ахырында Бабаюртдагъы китапхана район китапханагъа айлана ва оьзюню айланасына районну юртларындагъы китапханаланы да къуршай ва бирикдире. Арадан гетген шо йылланы боюнда китапхана оьзюню борчларын уьстюнлю кюйде кютген ва бугюн де, мен оьрде эсгерип гетген четимликлеге де къарамай, оьзюню яшавун узата.

– Бугюн де китапхана оьзюню тарыкълыгъын тас этмеген, — деп хабарлай мени булан Бабаюрт район китапхананы баш методисти Барият Гьажиева. –Китапхана булан пайдаланагъанланы санаву да яман тюгюл. Айрокъда школаларда бирлешген пачалыкъ экзаменлени чыгъыву булан китапханадан пайдаланагъанланы санаву артды. Охувчу яшлар бизин фондубуз булан шо экзаменлеге гьазирлик гёрелер. Мисал учун айтгъанда, янгыз бугюн китапханада язылып китаплар алып гетген яшланы санаву 50-ге етишди.

Китапхананы къоллавчуларыны гьакъында айта туруп, ону картотекасында 19 мингден де артыкъ адам язылгъанны эсгермеге тюше. Барият Гьажиеваны сёзлерине гёре, шоланы 6 мингден де къолайы – яшёрюмлер. Дейгеним, янгы девюрню янгылыкъларына уьйренмеген уллулар булан бирге шу девюрде яшап турагъанлар да китапханалар булан пайданалагъанына тамашалыкъ этесен. Олай болгъанда, китапханалар, гертилей де, оьзлени тарыкълыгъын гьали де тас этмеген.

– Бизин охувчуларыбыз аслу гьалда тарихи китапланы талап этелер, – деп узата мени булангъы лакъырын Барият Гьажиева. – Балики, шолар Интернетге салынып битмегенге болма да ярай. Сонг да, китапдан охугъан да, компьютерден яда планшетден оху­гъан да бир йимик болмай чы. Мунда оьзюнг охуйгъан асарны гьис этесен, китапны гьар япырагъын ачгъан са­йын, ону язгъан адам булан оьзюнгню ювукълашдырасан.

Китапханада охувчуланы ортакъчылыгъы булан гьар тюрлю байрам чаралар да оьтгериле. Шо да, китапхананы къуллукъчуларыны сёзлерине гёре, охувчуланы ва китапхананы аралыкъларын беклешдире. Бизин къумукъ шаирлени, белгили орус язывчуланы ва драматургланы яратывчулугъуна байлавлу китап выставкалар ва адабият ахшамлар китапхананы гьар йыллыкъ планына гирген. Бизин къумукъ байрамланы, къумукъ мердешлени сакълавда да китапхананы аслам къошуму бар.

– Озокъда, янгы гелеген охувчулар янгы чыгъып турагъан адабият асарланы талап эте, – дей Барият Гьажиева. – Дюньягъа белгили авторланы китап­лары охувчулагъа етишмей де къала. Шону себеби де китапхананы фонду тийишли кюйде толумлашмайгъанлыкъ булан байлавлу. Гетген йыл бизге янгыз 115 китап гелди. Шо да – бары да милли китапханадан гелген китаплар. Эгер китапханалагъа этилеген тергев яхшылашса, китапханаланы оьмюрю дагъы да узакъ болажакъгъа шеклик этмеймен.

Бугюн Бабаюрт районну китапханасыны фондунда 151 мингден де артыкъ китап бар. Заман буса ону толумлашдырмакъны ва генглешдирмекни талап эте. Эгер заманны талапларына жавап бере буса, ону охувчуларыны санаву дагъы да артажакъгъа шеклик этмеймен.

– Китапхана – халкъны ругь байлыгъы, – дей «Тангчолпан» деген Россияны халкъларыны медешленген маданият центрыны ёлбашчысы Садия Даветеева. – Арадан гетген 80 йылны боюнда китапхананы тахчалары бир де бош болмагъан, ичи де адамдан бошамагъан. Гьали де о оьзюню алдына салынгъан борчланы толу кюйде кюте.

Китапхананы гьакъында яза туруп, озокъда, онда оьзюню яшавун йиберген адамланы гьакъында эсгермей гетмеге бажарылмай. Узакъ йыллар халкъына гьалал къуллукъ этген Дагъыстанны маданиятыны ат къазангъан къуллукъчусу Зиярат Ильясова, Садия Абдуллаева, Барият Гьажиева, Татьяна Къазбекова, Магьия Абсаламова, Зиярат Гьашимова, Яхамат Гьажимуратова, Гюлнара Исмайылова булан янаша, артда гелген ва охувчулар булан исси аралыкълар тутгъан Жамиля Юмушова, Саният Закарьяева ва Айида Гьамитова – оьз ишин бажарагъан касбучулар. Китапхана оьзюню тарыкълыгъын тас этмей ишлеп турагъангъа да инг башлап оланы къайратлы загьматы себепли.

Озокъда, яшав бир ерде токътамай. Арагъа янгы къураллар, янгы алатлар чыкъгъан сайын, эсгилери унутула, сонг-сонг яшавдан тайып да къала. Шо яшавну бир аламаты дюр буса да ярай. Бугюн буса, яшавну шо законларына къаршы туруп, оьзюню яшавун узатагъан китапханаланы эшиклери оьзлени сююмлю охувчуларына эркинине ачылгъан.