– Муса Хангереевич, алда байрамыгъызны нечик гьасиллер булан къаршылайсыз деген соравлар кёп бериле эди…
– (Кюлей)Алда налог инспекциялар гьали йимик къыставуллу ишлемей эди чи. Гьалиги заманда талаплар башгъа, налог инспекцияланы гьаракаты да башгъа болма тюше. Шо заманда биз иш къурумлар булан иш гёре эдик. Гьали буса кёп санавдагъы оьз есликдеги къурумлар бар. Оланы гьисапгъа алыв ва налог беривюн болдурмакъ учун да кёп чалышма тюше. Кёп-кёп адамлар налог тёлемей ишлейлер. Янгы къайдада ишлейгеник 23 йыл бола, тек кёбюсю гьалда законланы билмей яда билмейген бола ва налог тёлевню артгъа тартып тура. Уьч йыл алда бу бойдагъы налог инспекцияланы къошду, биз де гьали Хасавюрт шагьаргъа, Хасавюрт, Новолак ва Къазбек районлагъа къарайбыз.
– Аслу гьалда къайсы налогланы гьакъында хабарлама ярар?
– Инг аслусу – адамлардан жыйылагъан налог. Шолай да, багьалагъа къошулгъан (налог на добавленную стоимость) ва хайыргъа салынгъан налоглар. Мал-мюлкге салынагъаны, топуракъ налоглар да аслусу деп айтма ярамай. Налоглар ерли, республика ва федерал налоглагъа бёлюне. Олар барысы да аслу гьалда халкъны яшавун яхшылашдырывгъа къуллукъ этме де герек.
– Сёзлеригизни санавлар булан ташдырма бажарыламы?
– Озокъда, бу йылны ноябр айыны башындагъы гьасиллени гетген йыл булан тенглешдиргенде, уллу оьсюв гёрюне. Мисал учун, Хасавюрт районну алып къояйыкъ. Артдагъы 4 айны ичинде гьар район активни генгешинде экинчи масъала этип налогланы жыйыв масъалагъа къарала. Жамболат Салавовну ва Загьир Боташевни алдында гьар иш къурум, гьар юрт налогланы жыйгъаны гьакъдагъы кагъыз бар. Айтагъаным, шолай тындырыкълы янашмагъан буса, гьал башгъачалай болар эди. Санавлар булан айтсам, оьтген йыл ноябрни башына 63 миллион 648 минг манат жыйылгъан буса, бу йылны шо заманына 97 миллион 146 минг манат жыйылгъан. Демек, 58 процентге артгъан. Бу – бек уллу оьсюв. Оьрден де талаплар арта, шону буса ерли муниципалитетлер де яшавгъа чыгъара.
– Не масъалалар булан ёлукъма тюше?
– Мен оьрде эсгерип гетгенде йимик, налогланы заманында тёленмейгенлер ишибизни артгъа тарта. Озокъда, биз закон булан ишлесек, шолайланы такъсыргъа тартагъан кюйде этип болабыз, тек этилмей. Бажарыла туруп, дагъы да англатма къарайбыз, заман беребиз. Топуракъ налог, транспортгъа берилегени, шолай да мал-мюлкге де берилегени натижаланы биз сюеген кюйде этмей. Налогланы тёлеме гьали йимик бир заманда да тынч болмагъан. Сюйсенг, налогунгну электрон къайдада уьюнгде турагъан кюйде тёлейсен. Сени акъчанг етишгенни яда етишмегенни билмек учун тергеп болагъан сайтлар да бар.
Бизин коллектив уллу. Алдыбызгъа салынгъан борчланы кютежекге де инандырма боламан.
– Байрамыгъыз булан да къутлайбыз, ишигизде оьрлюк ва алдынлыкъ ёрайбыз!
– Кёп савболгъун!
Гебек КЪОНАКЪБИЕВ.
