Гьали-гьалилерде «Дагъыстан» деген республика маълумат агент-лигинде ДР-ни баш пачалыкъ яшавлукъ инспектору Сергей Касьянов регионну  маълумат къуралларыны журналистлери булан ёлугъуп, РФ-ни Яшавлукъ кодексине этилежек алмашынывланы-толумлашывланы гьакъында баянлыкъ берди. Баяныны ахырында Сергей Владимирович прес-конференцияны ортакъчылары берген соравлагъа жаваплар къайтарды.

 Соравлагъа къайтарылгъан жавапланы лап да агьамиятлылары тёбенде «Ёлдашны» охувчуларыны тергевюне бериле.

– Сергей Владимирович, РФ-ни Яшавлукъ кодекси не йимик янгылыкълар булан толумлашдырылажакъ?

– Бизин яшав-турушубузда ЖКХ-ны къуллукъларыны агьамиятлыгъы гьакъда янгы этилинеген толумлашдырывларда айрыча хат булан эсгериле. Алмашынывлар да къоллавчуланы онгайы ва шолай да аманлыгъы учун этилежек. Артдагъы йылларда Россияны оьзге бойларында йимик, бизин республикабызда да табии газдан пайдаланагъанлар, айсениликге ёл берип, ягъарлыкъ къачагъаны саялы атылывлар болуп, уллу тас этивлеге тарыйгъаны теренден ойлашмагъа борчлу эте. Шо саялы РФ-ни Яшавлукъ кодексинде де узакъ къалмай йылны ахырларына таба бир тюрлю алмашынывлар болажакъ деп къаравуллана.

–  Айырып айтгъанда, шо кодексде аманлыкъны чараларына байлавлу не йимик аслу алмашынывлар этилинежек?

– Табии газ ягъарлыкъны пайлайгъан компанияланы базарында иш гёрегенлер булан къоллавчулагъа  аманлыкъны шартлары да  белгиленип, хас дыгъарлар байламагъа тарыкъ болажакъ. Айрыча уьйлердеги есилери булан тувра дыгъар­лар этилине. Уллу кёп квартирлик уьйлерде яшайгъанланы аманлыгъы учун дыгъарлар управляющий компаниялар булан байланажакъ.  Дыгъарлар 2023-нчю йылны октябр айыны 1-нчи гюнюнден тутуп этилмеге герек болажакъ. Шолайлыкъда, къоллав болжаллары битген къоркъунчлукъ тувдурагъан ягъарлыкъ юрюйген линиялар, къураллар, уьйлердеги алатлар барысы да толу кюйде янгыртылажакъ.

– Къоркъунчлукъ тувдурагъан къураллар, алатлар, гертиден де, къоллавда аз тюгюл, есилери шоланы алышдырмагъа рази болажакъмы?

– Рази тюгюллер булан, озокъда, дыгъарлар да байланмажакъ. Шо заман арагъа «Ростехнадзорну», «Роспотребнадзорну» къуллукъчулары да къошулажакъ. Къоллавчуланы ихтиярларын якълайгъан къурумлар Дагъыстанда 30-гъа ювукъ бар. Гьар къоллавчу законгъа гьюрмет булан янашмаса, низамгъа бойсынмаса бажарылмай. Эгер де газчылар къоллавчуланы ихтиярларын буза буса, шолай гезиклерде уьй есилери бизин инспекциягъа билдирмеге тюше. Масъаланы шо заман суддан таба яшавлукъ инспекцияны къуллукъчулары чечмеге кёмек этежек.

– Сергей Владимирович, гьалиги заманда бизин республикабызда есилери токъташдырылмагъан белгисиз газ хозяйстволар да аз къаршылашмай. Шоланы законгъа, низамгъа бойсындырыв нечик юрюлежек?

– Республикабызны муниципал къурулувларындагъы янгы авулларда, шагьар посёлокларда, гертиден де, есилери гьисапгъа алынмагъан газ объектлер аз тюгюл. Шоланы авадан пайы буса  Дагъыстанны Гьукуматыны еслигиндеги гёчювюл гьайванчылыкъны топуракъларында башалман кюйде амалгъа гелген, законсуз къурулуп тура­гъан юртларда ерлешген…

– Гьалиги заманда бизин тахшагьарыбызда алдагъы «ГЭРЦ» булан байлангъан дыгъарлары иш гёре деп, къоллавчулар пап-парахат тура…

– Шолай документлени гючю битген. Гьалиги заманда маълумат экономиканы шартларында бар онгайлыкълардан пайдаланмагъа тарыкъ. Интернетден таба «Пачалыкъ къуллукълардан» таба имканлыкъларын къолламагъа заман болгъан. Нечик дей бусагъыз, шогъар байлавлу англатывлар низамлы кюйде бизин инс­пекцияны хас сайтында да ерлешдириле.

– Газ касбучуланы ихтиярлары дыгъарларда белгилене буса, олар йылда нече керен тергей?

– Шогъар байлавлу дыгъарларда айрыча шарты да болажакъ. Озокъда, къаравулланмагъан гезиклерде ягъа­рлыкъдан пайдаланагъанлагъа тетиклер тувулунса, есилери  газ касбучуланы чакъыр­магъа тарыкъ. Эгер де арада шеклик, разисизлик тувулунса, уьй есилери бизин пачалыкъ яшавлукъ инспекция булан байлавлукъ тутмагъа болажакълар.

– Сергей Владимирович, кёбюсю гезиклерде къоллавчулар газны гючю кемийгенлигине къыйнала. Шогъар да къарамайлы, тийишли гьагъын да тёлейлер. Тёлемеге тийишлими дагъы?

– Шо гьакъда, айсениликге ёл бермейли, къоллавчулар заманында бизин яшавлукъ пачалыкъ инспекциягъа билдирсе, озокъда, масъала тез чечилежек. Гьагъы тёленген сонг, суддан таба къайтарып алагъан ёллары да бар. Бизин  пачалыкъ яшавлукъ инспекцияны ва  монополиягъа къаршы иш гёреген къурумну янындан кёмек болмай къалмажагъы гьакъда да айрыча эсгермеге сюер эдим.

– Пачалыкъ яшавлукъ инспекциягъа разисизликни билдирип, аразаны не ерге йибермеге бола?

– Пачалыкъ яшавлукъ инспекцияны ЖКХ къуллукъларыны сервиси булан байлавлукъ тутма герек. Арзада къоллавчулагъа оьзлени яшайгъан ерин де ачыкъ этип гёрсетмеге тарыкъ бола.

– Айрыча яшавлукъ уьйлерде яшайгъанлар, озокъда, оьзлер жавап­лы экени гьайында къалагъаны англашыла. Уллу квартирлик уьйлердеги компания борчларын йыра буса, къоллавчулар кимлеге арз этмеге герек?

– Уьстде де эсгерилгени йимик, къоллавчуланы ихтиярларын, онгайын якълайгъан къурумлар бизин республикабызда да кёп бар. Озокъда, бир башлап тетик тувулунгъанда диспетчерге  тел урма тарыкъ. Диспетчерден къуллукъ битмейгенде управляюшая компанияны башчысыны атына арза бериле. Арзланы низамына гёре пайдаландырма тюше. Управляющая компаниядан сонг газчыланы янындан дыгъар­ны шартлары бузула буса, пачалыкъ яшавлукъ инспекциягъа ва шолай да «Роспотребнадзоргъа»  билдирмеге ярай. Дагъы болмагъанда, газчылар дыгъарны шартларын бузагъан гезиклерде, прокуратурагъа билдирип, судгъа бермеге де ихтияры бар. Уьстде де эсгерилген кюйде, айсени деп къоймайлы, гьар къоллавчугъа оьз ихтиярларын якъламагъа уьйренмеге герек.

Редакциядан:

Арт вакътилерде бизин республикабыздагъы шагьарларда ва районларда табии газ ягъарлыкъдан пайдаланагъан къоллавчуланы айыбындан чакъда-чакъда атылтывлар болуп, тас этивлеге ёл бериле.

Артдагъы гезикде Магьачкъаланы темиркъазыкъ боюндагъы Семендер посёлокда  кёп квартирлик уллу уьйню дёртюнчю къабатында газ балон атылып, есилерини мал-матагъына зарал болду. Насипге,  шо уьйде ДР-ни къыставуллу гьалланы алдын алагъан министерлигини къуллукъчуларыны къасты булан яшайгъан­ланы савлугъуна зарал болмай къутулдулар.

Буссагьатгъы вакътиде атылывну себеплерини уьстюнде ахтарыв ишлер юрюлюп тура. Белгили болгъан кюйде, эсгерилген посёлокда атылыв болгъан уьй тийишли документлерсиз къурулуп пайда-ландырывгъа берилгени аян этилген. Уьстевюне, къоллавчулар табии газ ягъарлыкъгъа да законсуз къошулгъан.

Бугюнлерде ДР-ни Башчысы Сергей Меликовну сиптечилиги булан оьтгерилген генгеш де законсуз газгъа къошулагъанланы алдын алывну кюрчюсюнде аманлыкъны болдурувну масъаласына багъышлангъан эди. Генгешни жамын чыгъара туруп, Сергей Алимович законсуз къурулгъан уьйлерде законсуз газгъа къошулуп хатабалагьлагъа тарый­гъанлар пачалыкъ кёмекден магьрюм къалажагъы гьакъда айрыча эсгерди.

 

Гьазирлеген

Къ. КАЗАКЪМУРЗАЕВ.

СУРАТЛАРДА: Сергей Касьянов; Семендерде газдан атылгъан уьйню гёрюнюшю.