Мурат Аскеров – шаир, таржумачы, алим, философия илмуланы кандидаты. Бабаюрт районну Хамаматюртунда тувгъан. Орта школадан сонг Магьачкъалада юрт хозяйство институтну битдирген. Гьар тюрлю къуллукъларда ишлеген. Москвада М.В. Ломоносовну атындагъы университетни философия факультетини  аспирантурасын битдирген.

Шиърулар язма (къумукъ ва орус тилде) яш заманында башлагъан. Таржума иш булан машгъул. 60 йыллыкъ юбилейи булан къутлап, ону шиъруларын охувчуланы тергевюне беребиз.

 

 

Мурат  АСКЕРОВ

 

Алты оьзенни гечип,

Артыбызгъа къарайыкъ…

 

Яшав

 

Онг къолумда бюлбюл сарнай,

Сол къолумда – ябалакъ.

Сол аягъым батмакълыкъда,

Онгум чая тав булакъ.

 

Сол гёзюмде къарангылыкъ,

Онг гёзюмде – гюн чырай.

Сол къабургъам – хара къумач,

Онг къабургъам – ал дарай.

 

Булар бугюн жан ярышгъа

Чыкъгъан болмагъа ярай.

 

Жаным мени, эгизлердей,

Эки яшавда яшай.

Бичакъ булан эки бёлген

Гюзлюк емишге ошай.

 

Онг янындан ол емишни

Бал къошулуп, сув агъа.

Сол янындан булгъанышып,

Къаралангъан ув агъа.

 

Булар бугюн жан ярышда

Тартагъандай ез тогъа.

 

Къыраманлы авлакълагъа

Яшавумдан къачгъанда,

Яш жанымны, эки бёлюп,

Якъ-якълагъа чачгъанда.

 

Сабурлукъдан савгъат болуп,

Терен тартып, кюстюне,

Къушлар йимик, саркъып-саркъып,

Экев гелир уьстюме.

 

Булар бугюн багьа берир

Мени яшав тепсиме.

 

Аталаны уллу атасы

Адам болур бириси.

Экинчиси Гьава болур

Аналаны валиси.

 

Адам магъа назму булан

Чечер яшав сырларын.

Гьава буса, башым сыйпап,

Айтар гьайлек йырларын.

 

Бугюн булар умутлардыр,

Безейген юхуларым.

 

Умутларым – уллу терек

Дёнермикен бёлекге?

Яда гече, гюнге айланып,

Сесленерми тилекге?

 

Не этмеге эп тапмайлы

Магъа тюшген юклеге,

Гюч берсин деп, авурлукъдан

Моюгъан билеклеге

 

Аллагьдан бир кёмек излеп,

Ял бараман кёклеге…

 

Убайкагъа

 

Къызым деген – къызылдыр,

Къызарышып тувгъан гюнюмдюр.

Гюлентки тилеп, сув сувсап,

Юрекден оьсген гюлюмдюр.

 

Юрегимден оьсегени не болсун,

От-чечекден яраларым япмаса,

Отав уьйню безенгени не болсун,

Гийит опуракъ онда сыйын тапмаса.

 

Сыйланышып, бел чечгени не болсун,

Сыйыртгъычдай сыйлы къуш болуп,

Оьз уясы тигилмесе къуврайдан!?

Тенгиримни гечегени не болсун,

Тенг ойлашып, тенг сайлап,

Талайыма берип къойса дарайдан?

 

Дарайларынг бугюн, Тенгрим, дар агъач,

Оьксюз еллер эшип мени йыкъмаса.

Оьксюзлерден тувгъан болуп къалайым,

Атавуну бугюн деген гюнюнде

Бала болуп, бал болуп,

Гьубайдатым, къызынгман деп, чыкъмаса…

 

Атама

 

Оьмюр бою герти сёзню изледим,

Ювушанлы авлакъланы гезедим,

Айман тюзден ай булутгъа сорашып,

Къабурлагъа чыгъып, жавап гёзледим.

 

«Яшав недир?» – дедим, гелип къаршынга,

Сёзлер булан накъышлангъан ташынга.

Ёрав булан, ёммакъларда айтгъандай,

Сорав булан жавап бердинг яшынга.

 

Яратгъаным юреклени сынама

Бизге берген ахырынчы дарсмыкен?»

 

Дарсынг алдым, ахыр зенгге аз къалгъан,

Гюнлеримни гюренлеген яз къалгъан.

Гюмюш булан къыравлангъан башыма

Гёнгюл булан жавап берме парз къалгъан:

 

«Яшав деген ялгъан тойну харсыкен,

Яйсан болуп, ягъалардан оьтеген.

Тенг яратгъан Тенгиримни ясыкен,

Ялан ясакъ жыйып, огъар элтеген!»

 

Анама

 

Оьмюр бою асил сёзню изледим,

Ювушанлы авлакъланы гезедим,

Айман тюзден ай булутгъа сорашып,

Къабурлагъа чыгъып, жавап гёзледим.

 

«Насип недир?» – дедим, гелип къаршынга,

Сурат булан накъышлангъан ташынга.

Ёрав булан, ёммакъларда айтгъандай,

Сорав булан жавап бердинг яшынга.

 

«Насип деген налланмагьан атмыкен,

Яратгъаным юреклени сынама

Ахыр гюнде бизге берген хатмыкен?»

 

Сёзюнг алдым, ахыр зенгге аз къалгъан,

Гюнлеримни гюренлеген яз къалгъан.

Гюмюш булан къыравлангъан башыма

Гёнгюл булан жавап берме парз къалгъан:

 

«Насип деген ялгъан юзлю ятыкен,

Яв юрекге ялынлары оьтеген.

Тенг яратгъан Тенгиримни хатыкен,

Хайырларын огьар язып элтеген».

 

Къызардашларыма

 

Оьмюр бою йылы сёзню изледим,

Ювушанлы авлакъланы гезедим,

Айман тюзден ай булутгъа сорашып,

Къара тангда чыгъып, жавап гёзледим.

 

«Сююв недир?» – дедим кёкню юзюне,

Шекли болуп терсим булан тюзюме.

Назму булан, ёммакъларда айтгъандай,

Чолпан юлдуз тавуш берди сёзюме.

 

«Акъ сарайдай безеп уьюнг,

Ал дарайдай ясап кююнг,

Болуп сени язбашынг,

Агъалардай алдын алгъан,

Яманлагъа тогъас болгъан

Сени Уллу къызашынг.

 

Тун геченгни айы болуп,

Къышларынгны яйы болуп,

Болуп сени сырдашынг,

Юрегингни югюн алгъан,

Юзю булан нюрюн салгъан

Сени Орта къызашынг.

 

Сырларынгны тангы болуп,

Йырларынгны ангы болуп,

Болуп сени ёлдашынг,

Янгызлыкъда къол узатгъан,

Яшавунга ёл ясатгъан

Сени Гиччи къызашынг.

 

Адам мундан артыкъ сююв сынармы!?

Халкъгъа бири яна буса,

Уьч де Гюнеш сагъа йимик янармы!?»

 

Юрек

 

Мен юрекмен, юрекмен,

Юзелер битген бёлекмен…

Юзелер битип, чал болуп,

Юзлери яшынгъырлар ял болуп,

Юзелердей тамурларым тарсайтып,

Югенлерим мени тартса къырсайтып,

Ол оьзденни бир гюнюне герекмен!

 

Мен юрекмен, юрекмен,

Юзюмлер чырмалышгъан терекмен…

Юзюмлерим бал болуп,

Юзлери ачыкъларым ял болуп,

Юзерлеп юлкъунгъанда салкъыным,

Югюнюп, охулгъанда талкъыным,

Ол оьзденни ол гюнюне герекмен!

 

Гел чи, мени ювугъум…

 

Гелчи, мени ювугъум,

Гелчи, лакъыр этейик,

Умут булан, ой булан

Алыслагъа гетейик.

 

Алыслардан айланып,

Айман тюзню гезейик,

Унутулуп барагъан

Назик гьислер сезейик.

 

Яшлыкъны къаласына

Яланаякъ гирейик,

Сют татыгъан сююнчге

Юреклени герейик.

 

Оьрюм чакъгъа етишип,

Оьре чаллар эшейик.

Аривлер учгъун ташлап,

Сююв отгъа бишейик.

 

Орта бойда тигилген,

Уябызны ясайыкъ,

Олжа къонгъан ожакъда

Къазанланы асайыкъ.

 

Эниш бойда энишге

Чал башыбыз салайыкъ.

Бал татли торайланы

Къолубузгъа алайыкъ.

 

Алты оьзенни гечип,

Артыбызгъа къарайыкъ.

Гюнагьлар чайылгъанны

Гечивлерден сорайыкъ.

 

Оьмюрлерден йип ийирип,

Халчабызны согъайыкъ,

Гетген ата-бабагъа

Дуа булан багъайыкъ.

 

Гел чи, мени ювугъум,

Гел чи, лакъыр этейик,

Умут булан, ой булан

Алыслардан оьтейик.

 

Алыслардан айланып,

Ата юртгъа къайтайыкъ.

Юреклер тынар йимик

Бал аякълар айтайыкъ…