Китап билим булагъы экенни барыбыз да билебиз. Школаларда да китаплар болмаса, охувчулагъа йылны боюнда четимликлер тувулуна. Гьар йыл школаларда охувчулагъа китаплар етишмейгенликни масъаласы да толу кюйде чечилип битмей.
Гертиси, халкъ бары да айыпны гьалиги замандагъы масъалаланы урушбатчылыкъ булан байлай буса да, 30 йыл алъякъда да школаларда китаплар етишмейген гезиклер бола эди. Хоншу яшлар китапланы бири-биринден алып охуйгъан, дарсларын этеген вакътилер эсимде къалгъан. Муна бугюнлерде де охув йылны башланыву булан охувчуланы ата-аналары етишмейген китапланы излеп тапмакъ учун бир-бирине урунуп айлана десек де къопдурув болмас.
Бизин гьарибизни школа чагъындагъы яшларыбыз бар. Мисал учун китаплар 1-нчи класларда бары да яшгъа етише буса да къалгъан класларда гьар йыл бир-нече китапны сатып алмагъа тюше. Гертиси, йыл сайын арадан таймайгъан масъала янгыз Дагъыстанны орта школаларында тюгюлдюр, башгъа хоншу республикаларда яда Россияны регионларында да бардыр деп эсинге геле. Гьакъыкъатда бизин республикадан тышда Россияны территориясында яшайгъан таныш-билишден ахтарып къарагъанда, онда китаплар етишмейген масъала кёпден берли ёкъ экени англашыла.
Муна бу охув йыл башлангъанлы, ата-аналар бирев-биревден ахтарып, етишмейген китапланы къолдан къолгъа сатып ала. Гертиси, бары да охув предметлерден китаплар базарларда да, китап тюкенлерде де сатыла.
Гьар башгъа тюрлю мал-матагьны йимик китапланы да багьасы шайлы арта. Гьар тюрлю школаларда яшлары охуйгъан ата-аналардан ахтарып къарагъанда, мисал учун 7-нчи класда охув йылны боюнда яшлагъа тарыкъ 15 китапдан 6-сы тюгюл ёкъ. Шо класда ингигис тил дарсны китабы савлай класгъа 4 тюгюл берилмеген. 2 бёлюклю ингилис тил дарсдан китапны сатып аламан десенг, багьасы 1500 манатгъа токътай. Къоллангъан китаплар да инг учузу 300 манат. Школа чагъындагъы бир – нече яшы бар агьлюлеге харж якъдан нечакъы да четим бола. Школаны алдында опуракъ, башгъа школа учун алынагъан нечакъы мал бола.
Китаплар етишмейгенликни масъаласына Дагъыстан Республиканы билим берив ва илму министерлиги тергев бермей деп айтмагъа бажарылмай. Алдагъы йылларда да, гьали де Дагъыстанны школаларында китаплар етишмейгенликни аслу себеплеринден бири – школа министерликге охувчуланы санавун тюз бермейгенлигинден деп айтыла эди. Шондан къайры да, охув йыл башлангъандан сонг да школаларда башгъа ерлерден гёчюп гелеген яшланы санаву йыл сайын арта.
Школаларда охув китаплар етишмейгенликни масъаласына Дагъыстан Республиканы Башчысы Сергей Меликов гьали-гьалилерде оьтгерилген жыйынында да тергевюн бакъдыргъан ва ДР-ни Гьукуматына охув йылны 1-нчи жумасыны вакътисинде школаларда охув китаплар етишмейгенликни масъаласын чечмек учун таклифлер бермекни тапшургъан.
ДР-ни билим беривге ва илмугъа къарайгъан министри Ягьия Бучаев берген маълуматлагъа гёре, охув китаплар булан янгыз янгы школаларда бары да яшлар таъмин этилген. Министрны айтывуна гёре, китаплар етишмейгенликни себеби, мен оьрде де эсгерген кюйде, йыл сайын школаларда гёчюп гелегенлени санаву артагъанлыкъда.
Дагъыстанда йимик, башгъа регионларда да гёчюп гелегенлер ёкъ, болса да юзлер булан тюгюлдюр. Амма янгыз бизин республикада китаплар етишмейгенликни масъаласы кёп йылланы узагъында кемимей. Гьар йыл школаны башланыву булан ата-ана етишмейген китапланы тапмакъ учун чабып айлана.
Шолайлыкъда, Россия Федерацияны Билим беривню гьакъындагъы закону Дагъыстанны школаларында толу кюйде яшавгъа чыгъарылмай. С.Меликов бир жуманы ичинде китаплар етишмейген масъаланы чечмеге тапшургъангъа гёре, ата-аналаны эсгерилген масъала толу кюйде яшавгъа чыгъарылажагъына умуту бар.
Патимат БЕКЕЕВА.
