Март айны 12-синде Магьачкъалада Дагъыстанны халкъ шаири Анвар Гьажиевни музейинде уллу жыйыноьтгерилди. Мунда къумукъ интеллигенцияны вакиллери, шаирлер, журналистлер, язывчулар, гьар тюрлю районлардан гелген муаллимлер ортакъчылыкъ этди. Жыйынны Дагъыстанны халкъ шаири Багьавутдин Гьажиев ачды ва юрютдю.
– Хошгелдигиз гьюрметли къонакълар, къаламдашлар, – деп башлады ол сёзюн. – Бугюн биз бирнече агьвалатлагъа байлавлу жыйылгъанбыз. Къалам къурдашыбыз Багьавутдин Гьажаматовну яратывчулугъуну, ол чыгъаргъан китапланы гьакъында сёз юрюлежек, ону китаплары салынгъан стендни гёргенсиздир. Сонг да, «Литературная Азия–2023» деген Къазахстанда оьтгерилген экинчи халкъара адабият конкурсда уьстюн гелгенлени савгъатлав болажакъ.
1994-нчю йыл кёп къыйынлыкълардан оьтюп Анвар Гьажиевни атындагъы шу музей ачылгъанлы да 30 йыл тамамлана. Анвар тувгъанлы 110 йыл битегенликге байлавлу гьаракатлар йылны башындан башлап гьар районда, юртларда юрюлюп тура. «Ёлдаш» газет де биринчилерден болуп ону гьакъында язып чыгъарды, баракалла деп айтма сюемен.
Дагъыстанны язывчуларыны союзуну правлениесини председатели Марина Агьматовагъа сёз бериле.
– Багьавутдин Гьажаматов артдагъы йылланы ичинде къумукъланы тарихин, элин ахтарывчу ва публицист гьисапда макътавгъа лайыкълы кёп иш этип тура. Багьавутдин, баракалла сагъа. Миллетингни эревюллю уланларыны гьакъында сен чыгъаргъан китаплар да оьсюп гелеген яш наслу учун бек агьамиятлы болуп токътай. Бугюн мен адабиятгъа этген къошумунг учун, бу тармакъда актив кюйдеги гьаракатынг учун Дагъыстанны язывчуларыны союзуну гьюрметлев грамотасын тапшураман.
«Ёлдаш» газетни баш редактору Гебек Къонакъбиевге сёз бериле.
– Багьавутдин булан биз Магьачкъалада, юрт хозяйство институтгъа охума тюшгенден берли бирчебиз. Къурдаш аралыкъланы да юрютебиз. Шо вакъти ол да, мен де муштарлы кюйде спорт булан машгъул эдик. Охуп институтну битдирдик. Гьарибиз гьар тюрлю ерлерде ишлейбиз. Ол магъа биринчи китабын савгъат этгенде, тамаша да болмадым. Аткъайны тухумундан экенге арив къабул этдим. Мен Багьавутдинни бугюнге ерли яратывчулугъун язывчу-ахтарывчу деп белгилер эдим. Чебер асарлар язывдан эсе, ахтарывчуну загьматы къыйын экени белгили. Маълуматлар ахтара туруп нечесе китапланы къолдан чыгъарма герек. Игитибиз Абдулгьаким Исмайыловну гьакъында язагъанда мени столумда эллиден де кёп китап бар эди. Ону дав ёллары, къайсы ябушувларда ортакъчылыкъ этгени… Кёп маълуматны гёзден гечирме тюше. Шо янындан алгъанда, Багьавутдин къурдашымны гьаракаты макътавгъа лайыкълы. Биринчилей, онда къумукъ халкъны тарихине, ону эревюллю уланларына бакъгъан якъда уллу абур-сый, сююв бар. Экинчилей, оланы арагъа чыгъармакъ учун, миллетине танытмакъ учун эринмей-талмай ишлеп болагъанлыкъ бар. Энниден сонг да сагъа яратывчулукъ ёлунгда илгьам, уьстюнлюклер ёрайман.
Дагъыстанны язывчуларыны къумукъ секциясыны ёлбашчысы, Дагъыстанны халкъ шаири Шейит-Ханум Алашевагъа сёз бериле.
– Багьавутдин къумукъланы тарихине оьзюнден къошуп бир калима да язмай, барны яза, болгъанны яза. Документли материалланы яза, оьзю исбат этип болагъанны яза. Тийишли буса оьзю этген сапарланы, болгъан, маълумат жыйгъан ерлени гёрсетме де гьазир. Ону къумукъланы тарихини гьакъында язгъан гьар китабы – мени учун савгъат. Язывчуланы союзундан Багьавутдинни биз «Дагъыстанны маданиятыны ат къазангъан къуллукъчусу» деген атгъа да гёрсетебиз. Бизин миллет учун бар болгъун, Багьавутдин, – деди Ш-Х. Алишева.
Россияны оборона министерлигини Дагъыстандагъы бёлюклерини толу ихтиярлы вакили Абакар Магьамаев де сёйледи:
– Багьавутдин тарихи асарлар язагъандан къайры, къумукъланы Игит атгъа ес болгъанларын да арагъа чыгъара. Польшаны Игити Илмутдин Шугьайибовну аты Янгы Таргъудагъы школагъа берилген. Совет Союзну Игити Мамат Гьажимуратов.. Ону гьакъында Багьавутдин 2020-нчы йыл язып китап чыгъарды. Багьавутдин оьзю де кёп йылланы узагъындагъы къайратлы загьматы учун 2013-нчю йылда Дагъыстанны Гьукуматыны, 2015-нчи йылда Дагъыстанны Башчысыны гьюрметлев грамоталары булан савгъатлангъан. Гьали болгъанча этген яратывчулукъ ишлери учун ювугъубуз Багьавутдинге шо савгъатлар тийишли. Энниден сонг да сагъа уьстюнлюклер ёрайман.
Илмуланы доктору Малик Гьюсейнов, Дагъыстанны халкъ шаири Агьмат Жачаев, Магьачкъалада театрланы музейини ёлбашчысы Лилия Жамалутдинова, шаирлер Супиянат Мамаева, Адил Бийтемиров, профессор Разият Агьматова, Адабият ва яшлар учунгъу журналланы баш редактору Мурат Агьматов ва оьзгелер Б.Гьажаматовну яратывчулугъуна байлавлу оьзлени пикруларын айтды.
«Адабият Азия–2023» деген конкурсну гьасиллерине гёре Къазахстандан гьали республикагъа етишген савгъатланы – грамоталаны Шейит-Ханум Алишевагъа, Багьавутдин Гьажиевге, Разият Агьматовагъа, Насрулла Байболатовгъа, Ибрагьим Магьтибековгъа, Хамисат Хизриевагъа, Герейхан Гьажиевге, Асият Саликовагъа къутлай туруп Марина Агьматова тапшурду.
Оьз гезигинде Багьавутдин Гьажаматов жыйында ортакъчылыкъ этгенлеге разилигин ва баракалласын билдирди.
Яраш БИЙДУЛЛАЕВ.
СУРАТЛАРДА: жыйындан гёрюнюшлер.
