Белгили экени йимик, Россияны Илмулар Академиясы амалгъа гелип иш башлагъанлы, бу йыл 300 йыл тамамлана. Шо тархгъа байлавлу бугюнлерде янгыз эсгерилген илму-ахтарыв идарада тюгюл, бизин республикада иш гёреген оьр охув ожакъларда да тергев бериле.
Алдагъы гюнлерде, А. И. Герценни атындагъы Россия пачалыкъ педагогика университетни Дагъыстан филиалыны сиптечилиги булан халкъара илму-сынав конференциясы шо тархгъа багъышлангъан гьаракатлардан бириси болуп токътады. «Гьалиги жамиятда илмуну ва билим беривню бирлешдиривню агьамиятлы масъалалары» деген эсгерилеген конференцияны оьтгеривню сиптесин Дагъыстан пачалыкъ университет де, олай да Росияны Илмулар Академиясыны Дагъыстан илму-ахтарыв федерал центрыны Тил, адабият ва инчесаният институту да якълады.
Шолайлыкъда, шо конференция бизин уьлкени 16 регионунда, олай да 14 тыш пачалыгъында иш гёреген оьр охув ожакъларда, оьзге илму-ахтарыв идараларда чалышагъан 100-ден де артыкъ алимни къуршады. Олагъа арагъа салынып ойлашылагъан масъалаланы айланасында оьзлени пикруларын, ойларын, артдагъы йылларда билим берив тармакъда тувулунгъан масъалаланы чечивге янашывун малим этмеге имканлыкъ берилди. Шо гьакъда айта туруп, конференцияда бизин уьлкени оьзге регионларындан, Белоруссиядан, Къазахстандан, Тюркменистандан, Уьзбекистандан, Азербайжандан, Тюркиядан, Швециядан ва Китайдан алимлер Интернет байлавлукъну имканлыкъларындан пайдаланып ортакъчылыкъ этгенин айрыча эсгермеге тюше. Озокъда, бизин республиканы оьр охув ожакъларыны, илму-ахтарыв идараларыны дарс беривчюлери ва оьзге къуллукъчулары конференцияны ишинде айрыча жагьчылыкъ гёрсетди.
Шолай, А. И. Герценни атындагъы Россия пачалыкъ педагогика университетни ректору, профессор С. Тарасовну, Дагъыстан пачалыкъ университетини проректору, биология илмуланы кандидаты доцент А. Гьажиевни сёйлевлери конференцияны ортакъчыларыны айрыча тергевюн тартды. Шону булан бирге, А. И. Герценни атындагъы Россия пачалыкъ педагогика университетни Дагъыстан филиалыны гуманитар билим беривюню баш илму къуллукъчусу, филология илмуланы кандидаты Р. Мусаева школадан башлап, оьр охув ожакълагъа етгинче билим беривню сан янын гьалиги шартларда камиллешдирмеге болагъан къайдаланы гьакъында генг кюйде лакъыр этди. Ол шо тармакъда оьзю чалышагъан оьр охув ожагъы школаларда билим алагъан, яшлар булан юрютеген гьаракатыны асувлулугъу ва пайдасы гьакъда айрыча билдирди.
Дагъыстан пачалыкъ университетини экологияны ва мекенли оьсювюню институтуну директору З. Солтанмуратова да бизин республикада артдагъы йылларда тувулунгъан экология, демек, айлана якъны къоруп сакълавгъа байлавлу оьзю ёлбашчылыкъ этеген илму-ахтарыв идарасы некъадар иш юрютегенин ачыкъ этип сёйледи. Россияны Илмулар Академиясыны Дагъыстан илму-ахтарыв федерал центрыны Тил, адабият ва инчесаният институтуну фольклор бёлюгюню заведующийи А. Солтанмуратов оьзюню сёйлевюнде бугюнлерде гезиклетип басмадан чыгъып турагъан «Дагъыстан халкъларыны фольклор эсделиклерини жыйымы» гьакъда маълумат берди. Ол Дагъыстан халкъларыны авуз яратывчулугъуну асарлары жыйылып, топланып 20 китапда (том) янгыз алимлер тюгюл, охувчуланы генг къатлавлары да иштагьланагъан кюйде ювукъ вакътини ичинде берилежеги гьакъда да айтды.
Ачыкълашдырып айтгъанда буса, конференцияны ортакъчылары сёйлевлери ва илму макъалалары гьалиги шартларын гёз алгъа тутуп, илмуну ва билим беривню бирлешдиривюне багъышлангъан эди. Шону булан бирге, торайып гелеген наслугъа билим беривде, тарбиялавда артдагъы вакътилерде арагъа чыкъгъан янгы къайдаларын къоллап, пагьмусун артдырывгъа, гьар яшны хасият-къылыкъ битимине гёре касбу танглавгъа болушлукъ этивге айрыча агьамият берилди. Школаланы, орта хас ва оьр охув ожакъланы дарс беривчюлерини касбу бажарывлугъун камиллешдиривню къайдалары да конференцияны ортакъчыларыны янындан тергевсюз къалмады. Неге тюгюл, гьар тюрлю тармакъларда асувлу кюйде чалышмагъа болагъан бажарывлу касбучуланы гьазир этивде дарс беривчюлени билимлерини даражасындан, олар юрютеген илму-ахтарыв гьаракатыны сан янындан гьасил болуп геле.
Умуми кюйде алгъанда, оьтгерилген конференция шону ортакъчыларына сынав алышдырмагъа, оьзгелер къоллайгъан къайдаланы, оьзлени гьар гюнлюк ишинде пайдаландырмагъа имканлыкълар яратды. Конференцияны ортакъчыларыны сёйлевлери ва илму макъалалары айрыча китапча болуп чыгъарылажакъ.
Н. БАЙБОЛАТОВ
СУРАТДА: илму-сынав конференцияны ортакъчылары.
